W portalu ngo.pl pierwszomajowe Święto Pracy wydłużyliśmy na cały miesiąc i w maju szczególnie dużo uwagi poświęciliśmy pracy w organizacjach pozarządowych. NGO-sy rzadko kojarzą się jako zakłady pracy, co nie znaczy, że nimi nie są. Staraliśmy się pokazywać perspektywę organizacji-pracodawcy i perspektywę pracownika NGO. Zebraliśmy dla Was w jednym miejscu materiały publikowane w cyklu „Praca, misja, presja”.
Jak się pracuje W NGO? Jak zatrudniają NGO?
Na początku naszego cyklu „Praca, misja, presja” pracę w organizacjach opisała Marta Gumkowska z zespołu Badań Stowarzyszenia Klon/Jawor. Z danych zbieranych przez GUS oraz Stowarzyszenie Klon/Jawor wynika, że zatrudnienie w sektorze pozarządowym powoli się zwiększa. Już co setny zatrudniony w Polsce pracuje w NGO, a udział organizacji posiadających płatny personel rośnie wraz z wielkością miejscowości, w której działa NGO, majętnością, a także długością stażu działania. Więcej informacji o charakterystyce organizacji jako pracodawców znajdziecie w artykule Jak się pracuje w organizacjach?
Spróbowaliśmy także pokazać (na wybranych przykładach), jak zatrudniają organizacje. Z badań wynika, że 41% organizacji płaci za pracę stale i regularnie (co najmniej raz w tygodniu). Ponad połowa organizacji posiadających tak rozumiany stały, płatny zespół (22% wszystkich NGO) przynajmniej jedną osobę zatrudnia na podstawie umów o pracę, a pozostałe (19% wszystkich NGO) korzystają ze stałej i regularnej pracy osób pracujących wyłącznie na podstawie umów cywilnoprawnych. W tekście Umowy zlecenia, umowy o pracę, wolontariat. Jak zatrudniają NGO-sy? możecie przeczytać, jak w praktyce wygląda to na przykładzie wybranych organizacji.
Niestabilność zatrudnienia
Sporo miejsca w tym cyklu poświęciliśmy wyzwaniom, z którymi mierzą się zarówno osoby pracujące w organizacjach pozarządowych, jak i osoby nimi zarządzające, będą w roli pracodawców. Wyzwania, które sobie zidentyfikowaliśmy na podstawie naszych doświadczeń i obserwacji, ale także badań (patrz raport ZaTRUDnienie. Problemy personelu NGO 2020) to m.in. niestabilność zatrudnienia, niskie (i niepewne) wynagrodzenia, mobbing, wypalenie zawodowe, niski prestiż pracy.
Każdy z tych problemów był tematem przynajmniej jednego z materiałów publikowanych w maju w portalu ngo.pl.
O niestabilności zatrudnienia rozmawialiśmy z Marią Świetlik z Komisji NGO Inicjatywy Pracowniczej. Jej zdaniem główne czynniki, które powodują, że pracownice i pracownicy organizacji pozarządowych z nich odchodzą lub próbują występować w obronie swoich praw pracowniczych to zawyżanie norm pracy, brak podziału zadań, hierarchiczność relacji. Istotne jest także to, że w NGO-sach przeważają umowy śmieciowe: o dzieło, zlecenie lub o pracę, ale na czas określony. Wiele zależy od liderów i liderek organizacji, którzy występują tutaj w roli pracodawców. Ich decyzje mogą sprawić, że koszty (nie tylko finansowe, ale też społeczne i osobiste) wynikające z trudnych realiów, w jakich funkcjonują organizacje pozarządowe ponoszą pracownicy i pracownice lub mogą doprowadzić do zmian systemowych, na których korzystają nie tylko te konkretne organizacje, ale szersze środowisko. Taki przykład także znajdziecie w wywiadzie z Marią: Maria Świetlik: Organizacje pozarządowe są zwykłymi zakładami pracy.
O tym, jakie są te trudne realia funkcjonowania organizacji-pracodawców w systemie projektowym, opartym na dotacjach opisał dla nas Krzysztof Wychowałek, dyrektor Ośrodku Działań Ekologicznych Źródła oraz założyciel i administrator grupy na FB Kodeks pracy w NGO. Na kilku przykładach zapisów w regulaminach konkursów grantowych pokazał, dlaczego organizacji niekiedy łatwiej jest zatrudnić eksperta lub ekspertkę z zewnątrz niż swojego pracownika lub pracowniczkę na umowę o pracę. Na szczęście takie zapisy regulaminowe coraz rzadziej się zdarzają. Takie dzięki reakcjom i interwencjom osób zarządzających organizacjami, które wskazywały na absurdy takich zapisów. Więcej o tym w artykule Alergia na finansowanie kosztów osobowych.
O mobbingu
O mobbingu rozmawialiśmy z Agatą Gnat, wiceprezeską fundacji AJKUM. Pani Agata podzieliła się z czytelnikami i czytelniczkami swoją historią: mobbingowanej pracownicy organizacji pozarządowej. Dobrych kilka lat trwało zanim psychicznie i fizycznie pozbierała się po tym doświadczeniu. Wyszła z niego jednak bogata o doświadczenie, które teraz stało się jej motorem napędowym: w nowym miejscu działa, aby zwrócić uwagę, że mobbing w organizacjach pozarządowych istnieje oraz dać organizacjom i osobom tam pracującym narzędzia do tego, aby temu zjawisku zapobiegać. Historię Agaty i jej rady dla NGO-sów znajdziecie w wywiadzie: Agata Gnat: Mobbing to moje doświadczenie.
Przy okazji lektury wywiadu z Agatą, zachęcam także do przeczytania rozmowy Jędrzeja Dudkiewicza z Mikołajem Marcelą o patoposłuszeństwie. Szczególnie ciekawy jest fragment, o konflikcie między pracą a misją: "ludzie robią coś, bo wierzą w ideę, pomagają innym, co łatwo wykorzystać". Zdaniem autora książki „Patoposłuszeństwo. Jak szkoła, rodzina i państwo uczą nas bezradności i co z tym zrobić?” bez doświadczenia buntu, sprzeciwu czy wypowiedzenia posłuszeństwa w młodości, ciężko zadbać o siebie i nie dać się wykorzystać, szczególnie gdy w grę wchodzi poczucie misji. Polecamy to spojrzenie spoza III sektora: Mikołaj Marcela: Wolność robienia tego, co uważamy za dobre dla nas jest fundamentalna
Katarzyna Sadło w felietonie pod wymownym tytułem „Zmowa milczenia” zwróciła uwagę na jeszcze jeden aspekt takich trudnych sytuacji w środowisku organizacji pozarządowych: (…) dlaczego rozmawiamy o tym dopiero wtedy, gdy ktoś nie wytrzyma? I pytanie ważniejsze – dlaczego, nawet jak już nie wytrzyma, rozmawiamy niechętnie, krótko, cicho, bez konkluzji i bez pomysłów na systemowe zmiany?"
Zmiany te są możliwe, o czym w wywiadzie Związki zawodowe. Walka o lepszą pracę trwa! przekonują związkowczynie z Inicjatywy Pracowniczej, Katarzyna Łagowska oraz Agnieszka Mróz.
O wypaleniu zawodowym
Swoją rozmowę o wypaleniu zawodowym spisały dla nas Zuzanna Piechowicz, dziennikarka m.in. prowadząca w Radio TOK FM audycje na temat HR i psychologii oraz Danuta Rocławska – psychoedukatorka w zakresie zdrowia psychicznego, specjalizująca się w profilaktyce wypalenia zawodowego. Z tej rozmowy można się dowiedzieć nie tylko, skąd bierze się w nas poczucie wypalenia i jakie są tego objawy, ale także jak sobie z nimi radzić. Biorę sobie z tekstu szczególnie jedną z podpowiedzi: warto zaakceptować swoje ograniczenia.
Poszukajcie rad dla siebie w tym tekście: Zmiany społeczne to maraton. Myślmy o sobie jako o długodystansowcach, a także w webinarze, do którego zaprosiliśmy Natalię Saratę, założycielkę i liderkę Fundacji RegenerAkcja dla zmęczonych aktywistów i aktywistek (https://oddychaj.regenerakcja.pl/). Nagranie z webinaru znajdziecie tutaj: Jak zapobiegać wypaleniu aktywistycznemu? Materiały po webinarium ngo.pl [film].
Trzeci sektor kobietami stoi, więc w naszym cyklu znalazł się także artykuł opublikowany z okazji Dnia Matki, ale dotyczący zachowania równowagi między pracą zawodową i życiem domowym. Jak to zrobić? Doradza Basia Man z portalu Mamo Pracuj w artykule Mother-life balance – równowaga, której potrzebują nie tylko mamy.
Organizacje mogą być dobrym miejscem pracy
Po lekturze wszystkich tych artykułów powyżej można by sądzić, że praca w organizacji pozarządowej to najgorszy pomysł świata. Czy tak jest? Zapytaliśmy o to Joannę Czarnik z Fundacji Biuro Inicjatyw Społecznych, którą zaprosiliśmy do #ngoplLIVE.
Na szczęście przykłady podawane przez Joannę świadczą, że praca w organizacjach nie jest taka zła, chociaż wymaga pewnych predyspozycji ze strony pracowników i pracownic oraz określonych kompetencji ze strony liderów i liderek, które występują tutaj w roli pracodawców. A najważniejsza jest świadomość. Pracowników: czego oczekujemy od miejsca pracy, jak chcemy się realizować zawodowo. Pracodawców: jakich pracowników/pracownic potrzebuję, co mogę im zaoferować, jakie miejsce pracy chcę stworzyć. Więcej o tym w nagraniu: #ngoplLIVE: Praca w NGO. Najgorszy pomysł świata czy realizacja marzeń? Zobacz nagranie [film]
W ramach cyklu „Praca, misja, presja” opublikowaliśmy:
Felieton
✒️ Zmowa milczenia [felieton Katarzyny Sadło]
Wywiady
🎤 Zmiany społeczne to maraton. Myślmy o sobie jako o długodystansowcach
🎤 Maria Świetlik: Organizacje pozarządowe są zwykłymi zakładami pracy
🎤 Związki zawodowe. Walka o lepszą pracę trwa!
🎤 Agata Gnat: Mobbing to moje doświadczenie
🎤 Mikołaj Marcela: Wolność robienia tego, co uważamy za dobre dla nas jest fundamentalna
Live
📽️ #ngoplLIVE: Praca w NGO. Najgorszy pomysł świata czy realizacja marzeń? Zobacz nagranie [film]
Webinarium
📽️ Jak zapobiegać wypaleniu aktywistycznemu? Materiały po webinarium ngo.pl [film]
Artykuły
📑 Mother-life balance – równowaga, której potrzebują nie tylko mamy
📑 Alergia na finansowanie kosztów osobowych
📑 Umowy zlecenia, umowy o pracę, wolontariat. Jak zatrudniają NGO-sy?
📑 Jak się pracuje w organizacjach?
Materiały poradnicze
📌 QUIZ: Co wiesz o zatrudnianiu w organizacji?
📌 Jak pracować efektywniej? Spróbuj tych 9 rzeczy [film]
📌 Najnowsze zmiany w Kodeksie pracy. Co jest ważne dla NGO? [film]
📌 Umowa o dzieło w NGO [infografika]
📌 Te 5 ważnych rzeczy warto zadbać, jeśli zatrudniacie osoby na umowę o pracę [film]
📌 Umowa-zlecenie w NGO [infografika]
📌 Pracownik na etacie w NGO. Zatrudnienie na umowę o pracę [infografika]
Źródło: informacja własna ngo.pl
