Publicystyka - ngo.pl

Na posiedzeniu WRP gościła Paulina Nowicka, Pełnomocniczka Prezydenta m.st. Warszawy ds. strategii rozwoju miasta w Urząd M. St. Warszawa. Opowiedziała o stanie prac nad poszczególnymi programami wykonawczymii do Strategii #Warszawa2030.

Prace nad programami toczą się w trudnym okresie. Jest to nie tylko związane z ograniczeniami wynikającymi z pandemii (które wpływają m.in. na organizację procesów konsultacyjnych), ale też z ograniczeniami budżetowymi. Jednak – jak zaznaczyła Paulina Nowicka – udało się w miarę przyzwoicie przeprowadzić konsultacje, także dzięki innowacyjnemu podejściu i zaangażowaniu Centrum Komunikacji Społecznej.

Spośród 14 programów zaplanowanych do przygotowania i przyjęcia – 2 są już przyjęte, nad 8 toczą się ostatnie prace, które zakończa się prawdopodobnie w sierpniu. W przypadku 4 programów pojawiły się problemy, które wymagają przedłużenia prac.

Przyjęte programy realizują zapisane w Strategii cele: „Mamy dostęp do szerokiej oferty mieszkań” - Polityka mieszkaniowa oraz  Program Mieszkania 2030 oraz „Żyjemy w czystym środowisku przyrodniczym” - Program ochrony środowiska.

Zaawansowane prace toczą się nad dokumentami realizującymi następujące cele:

• Dbamy o siebie nawzajem – Program Wspólnota, realizowany przez Centrum Komunikacji Społecznej.
• Aktywnie spędzamy czas wolny blisko domu – ten cel jest realizowany w dwóch programach: Kultura blisko domu – przygotowywanym przez Biuro Kultury oraz Sportowo blisko domu – przygotowywanym przez Biuro Sportu i rekreacji. Ten ostatni program jest właśnie w konsultacjach społecznych.

SPORTOWO BLISKO DOMU DO 2025 – ruszyły konsultacje społeczne >

• Korzystamy z usług blisko domu – program Usługi blisko domu - prace nad nim koordynuje Biuro Edukacji.
• Działamy w warunkach przyjaznych dla rozwoju biznesu – cel realizowany w programie Przedsiębiorcza Warszawa, przygotowywanym przez Biuro Rozwoju Gospodarczego
• Rozwijamy nasz twórczy potencjał – program Twórczy potencjał mieszkanek i mieszkańców Warszawy, przygotowywany przez Biuro Kultury
• Generujemy innowacje – program pod tym samym tytułem przygotowuje  Biuro Rozwoju Gospodarczego
• Przyciągamy talenty i liderów – program po tym samym tytułem przygotowuje Biuro Rozwoju Gospodarczego

Problemy pojawiły się w przypadku prac nad czterema programami, realizującymi następujące cele:

• Wspólnie decydujemy o naszym mieście – cel realizowany w Programie Dialog. Projekt programu był już gotowy w 2018 roku. Zakładał on jednak interwencje wymagające dodatkowych środków finansowych. Ponieważ pieniędzy tych nie udało się wygospodarować, Skarbnik Miasta nie zgodził się na przyjęcie Programu. Odłożono go więc w oczekiwaniu na „lepsze czasy”, ale nie zaprzestano realizacji tych projektów, które były w nim przewidziane i miały zapewnione finansowanie. Program miał obowiązywać do roku 2022, właściwie więc jego przyjmowanie obecnie, w obecnym kształcie – nawet gdyby było możliwe z finansowych względów – jest bez sensu. Konieczne jest raczej przygotowanie go na nowo. Decyzja co do jego dalszych losów należy do prezydenta Trzaskowskiego.
• Inspirujemy świat – realizowane poprzez program Inspirujemy świat,  który miał budować wizerunek Warszawy na arenie międzynarodowej. Biuro Współpracy Międzynarodowej, odpowiedzialne za przygotowanie programu, nie jest w stanie dotrzymać założonego terminu zakończenia prac nad dokumentem. Dodatkowo znów pojawia się problem związany z finansowaniem realizacji tego programu, m.in. w części dotyczącej komunikacji (za co odpowiadać ma Biuro Marketingu). Podobnie, jak w przypadku Programu Dialog – decyzja co do dalszych losów tego programu należy do Prezydenta Warszawy.
• Korzystamy z atrakcyjnej przestrzeni publicznej – cel realizowany w programie Poprawa jakości ważnych przestrzenii publicznych, nad którym prace toczą się w Biurze Architektury i Planowania Przestrzennego. Zostały one zahamowane w związku z pracami nad nowym studium uwarunkowań i zagospodarowania przestrzennego.
• Korzystamy z przyjaznego systemu transportowego – cel realizowany w programie Zrównoważona mobilność. Z powodu zmian w Urzędzie Miasta zadanie przygotowania tego programu zostało obecnie przypisane do Biura Architektury i Planowania Przestrzennego. Z tego też powodu prace nad tym dokumentem się przedłużą, ponieważ pracownicy Biura muszą się zapoznać z tym, co dotychczas zostało wypracowane i zaproponować dalszą procedurę.

Ponadto Paulina Nowicka przedstawiła także informacje o stanie prac nad poszczególnymi miejskimi politykami. 

Przyjęte zostały polityki: 

• kulturalna, 
• cyfrowej transformacji Warszawy, 
• mieszkaniowa, 
• turystyczna, 
• adaptacji do zmian klimatu.

Aldona Machnowska-Góra: Polityka kulturalna jest w stanie odpowiedzieć na wyzwania dzisiejsze i te, które pojawią się w przyszłości >

Bądźmy "turystami" we własnym mieście >

Trwają prace nad:

• polityką młodzieżową – na przełomie sierpnia i września trafią do konsultacji społecznych; w pracach nad dokumentem brały udział organizacje zajmujące się młodzieżą i zrzeszające młodzież, a także warszawscy radni;
• różnorodności – dokument jest na etapie pisania, jesienią odbędą się konsultacje; tutaj także prace toczą się w stałym kontakcie z radnymi;
• polityką żywnościową – jest to dokument bardzo specjalistyczny, mimo zaproszeń – bardzo mało organizacji wyraziło zainteresowanie pracami.

Stokłuska: Różnorodność to wartość >

Zapowiedziane są prace nad:

• polityką senioralną – zostaną uruchomione po wakacjach
• polityką edukacyjną – kierunek prac zostanie określony po wynikach ewaluacji programu edukacyjnego.

Trwają także prace nad dwoma dokumentami wchodzącymi do tzw. Zielonej wizji Warszawy: Green City Action Plan i Climate Action Plan. Są to dwa odrębne dokumenty związane ze zmianą klimatu. Ich przygotowanie wynika ze zobowiązań międzynarodowych, ale także mają być one narzędziem do pozyskiwania środków europejskich na realizację programu ochrony środowiska oraz mobilności.

Programy przyjmowane są zazwyczaj Zarządzeniami Prezydenta m.st. Warszawy, polityki – uchwałami Rady Warszawy. Jednak ostateczna decyzja o trybie przyjmowania danego dokumentu zapada, gdy dokument jest już gotowy. Tryb przyjmowania wpływa na to, czy dokumenty są poddawane opiniowaniu m.in. Warszawskiej Rady Pożytku. Zarządzenia Prezydenta nie wymagają takiej opinii.

Prezentacja Pauliny Nowickiej była wstępem do dyskusji, w czasie której rozmawiano m.in. o włączaniu organizacji pozarządowych w prace nad poszczególnymi dokumentami i w ich konsultacje, o możliwościach informowania Warszawskiej Rady Pożytku o bieżącym stanie prac oraz problemach z realizacją programu Dialog.

– Dlaczego nie było konsultacji z organizacjami pozarządowymi? Konsultacje z organizacjami – jako partnerami Miasta w realizacji polityk i programów strategicznych uruchamiają nieco inne zasoby. Dlaczego w ramach różnych spotkań przewidzianych w czasie konsultacji nie są planowane spotkania z Warszawską Radą Pożytku? Na jakich zasadach, według jakich kryteriów do programów wykonawczych są wpisywane projekty, które mają być realizowane – pytała Anna Gierałtowska.

Na poszczególne pytania po kolei odpowiadała Paulina Nowicka:

Konsultacje

W standardach dotyczących pracy nad programami operacyjnymi obligatoryjne są konsultacje społeczne – to szersze pojęcie niż konsultacje z organizacjami pozarządowymi, obejmujące wszystkich mieszkańców Warszawy. Organizacje były zapraszane osobno do udziału w tych konsultacjach. Nie było jednak dla nich osobnego trybu konsultacyjnego.

Może to błąd, że dla organizacji nie został uruchomiony osoby tryb konsultacji, jako dla podmiotów współodpowiedzialnych za realizację tych programów. Status organizacji jest nieco inny niż odbiorców działań – zauważyła Anna Gierałtowska.

Strategia – w założeniu – ma walczyć z sektorowością realizacji zadań. Stąd też przyjęto taki system pracy nad nią, włączający wszystkich – odpowiadała Aldona Machnowska-Góra. - Podobnie nie było oddzielnych konsultacji np. dla sektora prywatnego.

– Zgadzam się z równościwym podejściem, ale perspektywa z której się rozmawia – ma znaczenie – zauważyła Marta Lewandowska. - Widzę, że dużo zależy od dyrekcji Biura. Ten rodzaj uznaniowości i różnych kultur nie będzie nam służył na dłuższą metę.

Spotkania z WRP

Ustalono, że raz na kwartał przedstawiciel lub przedstawicielka Biura Strategii i Analiz będą się pojawiali na posiedzeniach Warszawskiej Rady Pożytku, aby przedstawić informacje na temat bieżących prac nad programami operacyjnymi i politykami.

Kryteria i zasady wpisywania projektów do programów wykonawczych

Po pierwsze, Miasto nie dysponuje dodatkowymi środkami na realizację projektów wpisanych do strategii #Warszawa 2030. Po drugie, dokumenty programowe mają krótki horyzont czasowy. Dlatego wskazywane są w nich do realizacji konkretne, dojrzałe projekty, które odpowiadają na działania określone w danym programie i mają zapewnione finansowanie. Nie mogą się tam znaleźć także projekty, które w danym roku mają się zakończyć.

Biura zwracały się do organizacji pozarządowych o przesyłanie informacji o projektach (np. wieloletnich), które mają zapewnione finansowanie na najbliższy czas. Odzew jednak był niewielki (m.in. z powodu tego, że organizacje ignorowały mejle w tej sprawie – tak było np. w przypadku organizacji kulturalnych), dlatego na listach projektów załączonych do programów operacyjnych jest tak mało projektów realizowanych przez organizacje pozarządowe.

Powstała także druga lista – projektów rekomendowanych, na których znalazły się ciekawe projekty, które jednak nie miały zabezpieczonych środków do realizacji.

Listy projektów będą weryfikowane co roku, nie są zamknięte, więc można nadal dopisywać do nich nowe propozycje. Takie też jest założenie dotyczące zarządzania Strategią #Warszwa2030 – dokumenty są co roku weryfikowane, według określonych kryteriów, którymi kierują się rady programowe. W aktualnej sytuacji budżetowej Miasta trzeba jednak mieć na uwadze, że programy mogą być aktualizowane in minus.

Ewa Kolankiewicz, Pełnomocniczka Prezydenta ds. współpracy z organizacjami pozarządowymi przekazała Warszawskiej Radzie Pożytku najnowsze informacje dotyczące wdrażania przepisów o dostępności zadań publicznych zlecanych organizacjom: procedura konkursowa nie będzie zmieniana; zostaną natomiast przygotowane wytyczne dla Biur (na podstawie zapisów ustawowych i rekomendacji). Na ich podstawie dyrektorzy Biur będą decydować, jaka dostępność przy danym konkursie będzie wymagana. Od września w ogłoszeniach konkursach powinny już obligatoryjnie znajdować się zapisy dotyczące dostępności. Brak tych wytycznych obecnie nie powinien być powodem wstrzymywania konkursów, które zazwyczaj były ogłaszane w okresie wakacyjnym.

Ogłoszono raport z konsultacji społecznych, ale nadal nie ma raportu z konsultacji z organizacjami. W tym drugim przypadku nie obowiązuje 60-dniowy termin na przygotowanie i upublicznienie raportu. Prace nad nim trwają. Uwagi z tych konsultacji powinny być opracowywane z zespołem roboczym. 

Biuro Pomocy i Polityki Społecznej zdecydowało, że rolę tego zespołu przejmie Rada Społecznej Strategii i to ona będzie decydować o przyjęciu lub odrzuceniu poszczególnych uwag. Posiedzenie Rady jest zaplanowane na początek lipca.

Na zakończenie posiedzenia omówiono jeszcze problemy, które może spowodować przekazany niedawno do konsultacji społecznych projekt ustawy o ekonomii społecznej. Ewa Kolankiewicz wskazała m.in. na niebezpieczeństwo wynikające z wprowadzenia nowych trybów zlecania zadań (oprócz procedur konkursowych z ustawy o działalności pożytku publicznego). Chodzi m.in. o tryb negocjacji. Ta uproszczona forma zlecania zadań może być kusząca dla samorządów (i organizacji), jednak nieprzejrzysty sposób organizacji może być z kolei niebezpieczny. 

Warszawa, jako członek Unii Metropolii Polskich będzie składać ogólną uwagę do projektu – domagając się m.in. uporządkowania zapisów dotyczących zlecania zadań publicznych. 

– Czy Rada także chce zabrać głos w tej sprawie? – pytała Ewa Kolankiewicz.

– Konkursy organizowane na podstawie ustawy o działalności pożytku publicznego są czaso- i kosztochłonne. Szczególnie w małych miejscowościach jest to często nieuzasadnione. Tryb zlecania zadań w ustawie o ekonomii społecznej dotyczy usług społecznych – jest to bardzo szeroki katalog zadań, w dużej mierze pokrywający się ze sferami pożytku publicznego, ale ich nie wyczerpujący – tłumaczyła Marta Lewandowska, dodając, że tryb negocjacji mógłby ułatwić życie w mniejszych miejscowościach, gdzie jest mniej organizacji. – Nie byłabym całkiem przeciwna temu trybowi, chociaż mam zastrzeżenia co do jego opisu w obecnym kształcie. Trzeba się temu uważnie przyjrzeć, aby nie wylać dziecka z kąpielą.

Warszawska Rada Pożytku przyjmie stanowisko w sprawie projektu ustawy o ekonomii społecznej.