Publicystyka - ngo.pl

W Warszawie toczą się lub są już na końcówce prace nad kilkoma dokumentami planującymi rozwój miasta. Najważniejszym z tych dokumentów jest Strategia#Warszawa2030, przyjęta przez Radę m.st. Warszawy w maju 2018 r. Oprócz tego mamy jeszcze polityki, programy i plany roczne. 

Warto zapoznać się z tymi dokumentami, aby wiedzieć, w którym kierunku przez najbliższe lata będzie się rozwijać Warszawa i w jaki sposób organizacje społeczne mogą w tym mieć swój udział. Koniec końców zapisy dokumentów strategicznych przekładają się na konkrety (także finansowe) projektów, które realizuje Miasto – również we współpracy z organizacjami społecznymi. 

Orientacja w dokumentach strategicznych, ich porządku i zależnościach przydaje się także po to, aby wiedzieć, czy, w którym momencie i w jaki sposób organizacje społeczne mogą włączyć się w prace nad nimi. 

Poniżej przedstawiamy podstawowe informacje, wyjaśniające jakie dokumenty planujące rozwój są w Warszawie, co możemy w nich znaleźć, w jaki sposób powstają. Informacje przygotowano na podstawie Standardów dokumentów programujących rozwój m.st. Warszawy – przyjętych zarządzeniem Prezydenta Miasta Stołecznego Warszawy, w grudniu 2017 r.

Standardy dokumentów programujących rozwój m.st. Warszawy

 Dokument programujący rozwój miasta to dokument określający cele lub działania, które mają pomóc w podniesieniu jakości życia mieszkańców. 

Taki dokumentami są: 

• strategia rozwoju wraz ze studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego oraz wieloletnią prognozą finansową 
• dokumenty kierunkowe (polityki)
• dokumenty wykonawcze – zapewniające operacjonalizację celów strategii rozwoju lub dotyczący innych obowiązkowych zadań niewynikających ze strategii rozwoju; są to programy lub plany roczne.

Strategia rozwoju wyznacza cele rozwoju miasta w długookresowej perspektywie czasowej. Określa kompleksowo politykę rozwoju miasta. Nie jest to dokument wymagany przepisami prawa, ale przygotowana i konsekwentnie wdrażana pełni ważne funkcje: 

• definiuje, do czego dąży miasto(jako wspólnota samorządowa), jak zamierza to osiągnąć i kto będzie odpowiadał za realizację tych zamierzeń;
• zwiększa przejrzystość prowadzonej polityki rozwoju, ponieważ wskazuje mieszkańcom, przedsiębiorcom, organizacjom pozarządowym oraz innym interesariuszom,jakie są kierunki rozwoju miasta w długookresowej perspektywie,co pomaga rozwiązywać konflikty i ułatwia budowanie partnerstw;
• usprawnia działanie organizacji poprzez koncentrację zasobów na najważniejszych, z perspektywy rozwoju miasta, celach i działaniach.

Strategia rozwoju, zgodnie z przyjętą hierarchią,jest kluczowym dokumentem w mieście, który wyznacza politykę rozwoju miasta w długim horyzoncie czasowym (10–30 lat). Określa zmianę, jaka dokona się w mieście w konsekwencji jej realizacji

 Strategię #Warszawa2030 Rada m.st. Warszawy przyjęła w maju 2018 r

Strategia #Warszawa2030

Polityka to dokument kierunkowy, stanowi deklarację zasad i wartości, wyraża sposób myślenia o danej dziedzinie czy aspekcie funkcjonowania miasta. Odnosi się do sposobu działania oraz wskazuje najważniejsze zagadnienia w danej dziedzinie. Polityka nie jest dokumentem wykonawczym, zatem nie prowadzi wprost do realizacji konkretnych projektów. Polityka jest dokumentem fakultatywnym. 

Polityka powinna być dokumentem zwięzłym, napisanym możliwie przejrzystym językiem, zrozumiałym dla osób niebędących specjalistami w danej dziedzinie. 

Prace inicjujące nową politykę lub aktualizację istniejącej rozpoczynają się od decyzja dyrektora biura odpowiadającego za daną dziedzinę życia miasta. Jednak to Prezydent m.st. Warszawy – po zapoznaniu się z przygotowanymi informacjami, dokumentami i rekomendacjami – podejmuje ostateczną decyzję, czy prace nad daną polityką będą prowadzone. 

Obowiązkowo każda polityka powinna zostać przygotowana w modelu partycypacyjnym: z udziałem przedstawicieli różnych interesariuszy, w tym m.in. mieszkańców, organizacji pozarządowych, przedsiębiorców, instytucji otoczenia biznesu, innych instytucji publicznych i prywatnych oraz przedstawicieli biur, dzielnic i jednostek organizacyjnych m.st. Warszawy działających w zakresie tematycznym poruszanym w dokumencie. 

Projekt polityki, opracowany z uwzględnieniem zgromadzonych głosów i opinii zaangażowanych interesariuszy,obowiązkowo jest poddawany:

• konsultacjom społecznym, zgodnie z wymaganiami określonymi w uchwale Rady m.st. Warszawy oraz zarządzeniu Prezydenta m.st. Warszawy w zakresie zasad i trybu przeprowadzania konsultacji z mieszkańcami;
• uzgodnieniom w ramach Urzędu m.st. Warszawy(po wprowadzeniu zmian wynikających z konsultacji społecznych dokumentu).

Zaleca się, aby polityki przyjmowane były Uchwałą Rady m.st. Warszawy. Jednak ostateczną decyzję o sposobie przyjmowania polityki (zarządzenie lub uchwała) podejmuje Prezydent m.st. Warszawy.

Nowa polityka kulturalna Warszawy >

Program to dokument wykonawczy, przygotowywany na 3 -7 lat. W programach ważną rolę pełni powiązanie planowanej interwencji z wymiarem przestrzennym. Może wynikać bezpośrednio ze strategii rozwoju (wówczas jego rolą jest szczegółowe określenie sposobu realizacji celów operacyjnych) lub dotyczyć realizacji innych obowiązkowych zadań samorządu lokalnego wykraczających poza strategię rozwoju.

Może również wynikać z przepisów prawa lub innych zewnętrznych regulacji (np. strategia rozwiązywania problemów społecznych), a jednocześnie realizować cele strategii rozwoju. 

Programy uszczegóławiają przedmiotowy zakres interwencji w ramach celów operacyjnych strategii rozwoju. Programy dotyczące realizacji innych obowiązkowych zadań, wykraczających poza strategię rozwoju nie mogą być z nią sprzeczne.

Programy powinny być zgodne z przyjętymi w danej tematyce politykami.

Programy mogą być ze sobą powiązane, tzn. wpływać na realizację innych programów, umożliwiać czy wspierać ich realizację.

Decyzję o podjęciu prac inicjujących nowy program lub go aktualizujących podejmuje dyrektora biura, odpowiadającego za daną dziedzinę życia miasta. Ostateczną decyzję o podjęciu prac nad programem – podobnie, jak w przypadku polityki – podejmuje Prezydent m.st. Warszawy. 

Obowiązkowo każdy program powinien zostać przygotowany w modelu partycypacyjnym: z udziałem potencjalnych przyszłych realizatorów projektów, w tym m.in. przedstawicieli biur, przedstawicieli urzędów dzielnic wskazanych przez burmistrzów i jednostek organizacyjnych m.st. Warszawy, jak i odbiorców interwencji lub innych zewnętrznych interesariuszy (w szczególności mieszkańców, organizacji pozarządowych, przedsiębiorców, instytucji otoczenia biznesu, innych instytucji publicznych i prywatnych działających w zakresie planowanej interwencji). 

Projekt programu, opracowany z uwzględnieniem zgromadzonych głosów i opinii zaangażowanych interesariuszy, obowiązkowo jest poddawany:

• konsultacjom społecznym, zgodnie z wymaganiami określonymi w uchwale Rady m.st. Warszawy oraz zarządzeniu Prezydenta m.st. Warszawy w zakresie zasad i trybu przeprowadzania konsultacji z mieszkańcami;
• uzgodnieniom w ramach Urzędu m.st. Warszawy(po wprowadzeniu zmian wynikających z konsultacji społecznych dokumentu).

W programie powinny zostać wprowadzone m.in. zapisy dotyczące finansowania realizacji programu (koszty realizacji w podziale na cele szczegółowe i na lata). Ponadto w dokumencie powinny zostać wymienione wykorzystywane sposoby finansowania (środki własne lub zewnętrzne) oraz formuła realizacji programu (czy działania wskazane w programie będą realizowane siłami wewnętrznymi, w tym np. we współpracy z jednostkami organizacyjnymi lub miejskimi spółkami, poprzez konkursy dla organizacji pozarządowych, z wykorzystaniem partnerstwa publiczno-prywatnego lub innych instrumentów współpracy).

Każdy program musi mieć przypisane biuro wiodące odpowiadające za całościową jego realizację oraz określać odpowiedzialność biur, dzielnic lub jednostek organizacyjnych m.st. Warszawy za realizację poszczególnych celów szczegółowych lub działań. 

Konieczne jest także wskazanie podmiotów współodpowiedzialnych lub współpracujących przy realizacji programu. Mogą być to podmioty wewnętrzne (inne biura Urzędu m.st. Warszawy, urzędy dzielnic m.st. Warszawy, jednostki organizacyjne m.st. Warszawy, miejskie spółki) i podmioty zewnętrzne (np. organizacje pozarządowe, instytucje otoczenia biznesu, instytucje samorządu województwa itp.). 

Program musi przewidywać także w jaki sposób cele, działania i efekty jego wdrażania będą przedstawiane mieszkańcom, przedsiębiorcom, innym partnerom, a także pracownikom, radnym m.st. Warszawy i dzielnic. 

Rekomenduje się, żeby program był przyjmowany zarządzeniem Prezydenta m.st. Warszawy. Jednak ostateczną decyzję o sposobie przyjmowania programu (zarządzenie lub uchwała) podejmuje Prezydent m.st. Warszawy. 

Program monitorowany jest co najmniej w cyklu rocznym.

Program ochrony środowiska – zbieramy opinie o projekcie >

Plan roczny to dokument wykonawczy zawierający plan działania danego biura Urzędu m.st. Warszawy, dzielnicy m.st. Warszawy lub jednostki organizacyjnej m.st. Warszawy. Obejmuje wszystkie realizowane w danym roku procesy, projekty, w tym wynikające z programów lub strategii rozwoju, usprawniające funkcjonowanie Urzędu m.st. Warszawy jako organizacji oraz inne.

Projekt to przedsięwzięcie zmierzające do osiągnięcia określonego celu, które ma ramy czasowe, zasoby i wyodrębnioną strukturę organizacyjną, realizowane przez Urząd m.st. Warszawy samodzielnie lub w partnerstwie z innym(i podmiotami. Projekt jest jednym z podstawowych sposobów wdrażania programów w m.st. Warszawie.