Publicystyka - ngo.pl

„Atlas dobrych praktyk. Historie lokalne 2023” to zbiór dwudziestu trzech historii o działaniach aktywistów i aktywistek w Polsce. Dotyczą one m.in.: wykluczenia transportowego na peryferiach metropolii, braku koszy na śmieci w miejscowości atrakcyjnej turystycznie czy niesprawiedliwego podziału pieniędzy z budżetu obywatelskiego w jednym z najbogatszych miast.

— Inicjatywy bohaterów „Atlasu” pokazują, co dziś dzieje się w Polsce, jak można doskonalić demokrację. Pokazują także, że choć jest to proces żmudny, to warty każdego wysiłku — mówi Edwin Bendyk, prezes Fundacji im. Stefana Batorego.

Każdy z aktywistów działa z różnych pobudek. —  Chcieliśmy skutecznie złamać stereotyp Ciechocinka jako miasta seniorów. Dlatego, widząc problemy i sugestie rówieśników, chcieliśmy stworzyć organ doradczy, który pozwoli razem z władzami miasta zadbać o sprawy młodych i być może wspólnymi siłami je realizować — mówi Kacper Wieczorkowski ze Stowarzyszenia Szmaragdowy Paw, które za cel postawiło sobie powołanie Młodzieżowej Rady Miejskiej. We wsi Dobra sołtyska Dorota Mirowska chciała przywrócić dobre relacje między mieszkańcami. — Moim marzeniem było stworzenie miejsca w klimacie bardzo odległych czasów, kiedy na wsi miejscem, gdzie ludzie chcieli się spotykać i mieli dla siebie czas, był klub.

Z własnymi inicjatywami wychodzą sołtysi i sołtyski, nawet debiutujący i debiutujące w swojej roli, jak Agnieszka Jerka ze wsi Zapusta na Dolnym Śląsku, młode mieszkanki osiedla w Skarżysku-Kamiennej z Fundacji Ludzie z Natury, miłośnicy pszczół i ochrony przyrody, jak zespół Fundacji na rzecz Edukacji Przyrodniczej i Pszczelarskiej „Miód i Malina” z Płońska czy młodzież z Ukrainy mieszkająca od kilku lat w Krakowie – grupa Step by Step in Kraków. 

Choć podejmują się oni różnych spraw, w żadnej z nich nie czekają na gotowe rozwiązania czy na to, że ktoś coś za nich zrobi. Łączy ich też to, że wszyscy zgłosili się do akcji Masz Głos Fundacji Batorego, która pomaga ludziom aktywnym lokalnie rozwiązywać problemy we współpracy z władzą samorządową. Przez niemal rok realizowali swój cel z taką determinacją i skutecznością, że zostali docenieni przez jury nagrody Super Samorząd lub Super Głos tytułem laureata lub finalisty i dziś swoim doświadczeniem dzielą się z innymi w „Atlasie dobrych praktyk”.

— Z przyjemnością czyta się o inicjatywach, które rozpoczęły się od zwykłego odruchu serca, swego rodzaju niezgody na zastaną rzeczywistość i chęci działania z wiarą, że zmiana jest potrzebna i możliwa — mówi Krzysztof Majak, członek jury nagrody Super Samorząd.

„Atlas dobrych praktyk” to jednak nie tylko historie lokalne. Doświadczenia aktywistów i praktyczne wnioski dotyczące metod wprowadzania lokalnych zmian, wpływania na decyzje i sposób postępowania władz samorządowych przydadzą się na każdym szczeblu. Pod każdą z opowieści znajduje się segment „pytanie do eksperta”, w którym czytelnicy znajdą odpowiedzi na pytania o to, co zrobić, aby skorzystać z inicjatywy lokalnej, jaki dokument określa podstawy działalności rady kobiet, jakie obowiązki ciążą na organizatorach pikników sąsiedzkich, co zrobić, gdy nie ma uchwały w sprawie konsultacji społecznych, choć jest obowiązkowa. Kwestie te wyjaśniają eksperci samorządowi i specjaliści partycypacji z organizacji partnerskich akcji Masz Głos, którzy współpracowali przy rozwiązywaniu problemów bohaterów poradnika. Znajdują się tu także linki do materiałów uzupełniających, na bazie których można poszerzyć wiedzę. Wszystko to daje solidną dawkę wiedzy dla chętnych podążyć tropem bohaterów poradnika.

Dla ułatwienia materiały zostały pogrupowane na rozdziały tematyczne: „Relacje”, „Potrzeby”, „Miejsca wspólne”, „Ochrona zieleni”, „Przyjazna okolica”.

„Atlas dobrych praktyk” można też czytać geograficznie, według lokalizacji zrealizowanych inicjatyw. Są to następujące miejsca: Dobra (łódzkie), Wałbrzych, gmina Olszyna, gmina Stronie Śląskie, Sadkowo, Malin (dolnośląskie), Skarżysko-Kamienna (świętokrzyskie), Kraków, Mszana Dolna (małopolskie), Kartuzy (pomorskie), Ciechocinek, Chełmno (kujawsko-pomorskie), Czosnowo, Płońsk (mazowieckie), Gdańsk, Chojnice (pomorskie), Świnoujście (zachodniopomorskie), Augustów, Pajtuny, Kazimierzowa (warmińsko-mazurskie), Trzek, Wymysłowo (wielkopolskie).

Akcja Masz Głos to prowadzony od 2006 roku ogólnopolski projekt Fundacji im. Stefana Batorego, który ma na celu budowanie dialogu i współpracy pomiędzy społecznościami lokalnymi a władzami samorządowymi. W 2024 roku akcja jest realizowana z partnerami regionalnymi: Stowarzyszeniem Aktywności Obywatelskiej Bona Fides, Fundacją Laboratorium Badań i Działań Społecznych SocLab, Stowarzyszeniem Rozwoju „Inspiracje”, Pracownią Zrównoważonego Rozwoju, Fundacją Twórczości, Edukacji i Animacji Młodzieży – „Teatrikon”. Patroni medialni: Onet.pl, Ngo.pl, Naszemiasto.pl.