Publicystyka - ngo.pl

Najszybciej poszło z miejscem spotkań dla mieszkańców. Jeszcze w 2019 roku gmina przekazała Kazimierzowu na wniosek sołtyski działkę w atrakcyjnej lokalizacji – tuż przy Szlaku Kopernikowskim, więc dobrze widoczną dla turystów. Siedemnastoarowa parcela z doprowadzonym prądem, choć nieuporządkowana, dawała duże możliwości aranżacyjne. W ciągu roku mieszkańcy postawili tutaj ogrodzenie, wiatę, lampy. Kupili kosiarkę do trawy i wyposażenie na imprezy plenerowe – grill, stoły, ławy, nagłośnienie. 27 tys. zł mieli z funduszu sołeckiego wywalczonego przez sołtyskę od gminy po czterech latach starań.

Gdy miejsce było gotowe, wciąż miało potencjał, aby je doposażyć. Huczne otwarcie działki odbyło się jesienią 2022 roku – uczestniczyli w nim wójt gminy Elbląg Zbigniew Tucholski wraz z ówczesną przewodniczącą rady gminy Barbarą Bruzdewicz. Później jeszcze odbyły się dożynki, święto ziemniaka, a nawet spotkanie wigilijne – że pod chmurką, to nie przeszkadzało nikomu.

– Przysłowiowego „kopa” dał mieszkańcom fundusz sołecki. Są to pieniądze wyodrębniane w budżecie gminy na przedsięwzięcia służące poprawie warunków życia społeczności lokalnej. Zebranie wiejskie, czyli mieszkańcy sołectwa, podejmuje decyzję, na co mają zostać wykorzystane te pieniądze – wyjaśnia Piotr Znaniecki, koordynator akcji Masz Głos z Fundacji SocLab.

W 2023 roku Stowarzyszenie Zicherka doposażyło teren. Na działce stanęły wiata, pomieszczenie gospodarcze, kolejne lampy – wszystko to dzięki podpisaniu partnerskiej umowy o współpracy między sołectwem Kazimierzowo z gminą Elbląg. Sołectwo otrzymało kolejne 28 tys. złotych do dyspozycji w ramach funduszu sołeckiego. Montażem nowych elementów na działce zajęli się sami mieszkańcy Kazimierzowa. W czerwcu mogli tutaj zrobić prawdziwy festyn na przywitanie lata, potem Dzień Rodziny, obchody 50-lecia gminy, dożynki wiejskie, święto ziemniaka, spotkanie wigilijne.

– Ale największym marzeniem Stowarzyszenia Zicherka od dawna była wioska tematyczna pod hasłem „Ze słomy i gliny”. Tego rodzaju koncepty funkcjonują w różnych miejscach w Polsce i opierają się na wykorzystaniu lokalnej specyfiki: kultury regionu, produktu lub usługi – wspomina Piotr Znaniecki.

Kazimierzowo z racji położenia w geograficznej depresji, czyli charakterystycznym dla Żuław terenie poniżej poziomu morza, ma kilkusetletni system melioracyjny, odwadniania i nawadniania, który jest ewenementem w skali świata. Jeśli dołożyć do tego budownictwo naturalne ze słomy i gliny, które nowością nie jest, ale wraca do łask jako sposób na zdrowe i autonomiczne energetycznie mieszkanie, temat nabiera atrakcyjności. Utworzenie wioski tematycznej jest bardzo kosztowne, więc to oczywiście proces na lata, wspierany przez lokalne grupy działania, lokalnych przedsiębiorców, a także fundusz sołecki.

Pierwsze kroki w stronę realizacji marzenia były takie, że społeczność zabezpieczyła w funduszu sołeckim na 2024 rok pieniądze na grę terenową związaną z systemem nawadniania i warsztaty rękodzieła z naturalnych surowców: juty, słomy, gliny, gipsu. W rozmowach z gminą udało się uzgodnić, że zarezerwuje ona w budżecie na 2024 rok pieniądze na wykonanie projektu świetlicy w naturalnej technologii – z kostek słomy tynkowanych gliną, tzw. straw bale. Faktycznie tak się stało – wójt gminy wiejskiej Elbląg Zygmunt Tucholski zarezerwował 100 tys. złotych.

Sukcesów było więcej. Gmina Elbląg wyremontowała drogę w Kazimierzowie. Urząd Miasta Elbląg zadeklarował remont i uzupełnienie brakującego odcinka chodnika i ścieżki rowerowej.

– Gmina zobaczyła, że naprawdę nam zależy, że jesteśmy gotowi poświęcić własny czas i sprzęt na działania lokalne. Można powiedzieć, że władza się odblokowała, a to niezbędne, żeby zrealizować wszystkie nasze potrzeby inwestycyjne. W „odblokowaniu” gminy dużą rolę odegrało uczestnictwo w akcji Masz Głos i poparcie ze strony Fundacji Batorego, co uwiarygodniło Stowarzyszenie Zicherka w oczach przedstawicieli władz samorządowych – mówi Władysława Heidner.

– Jestem pod wrażeniem „sołtyski niezłomnej”, od początku stawiającej sobie poprzeczkę tak wysoko, że sięgnięcie po rezultat wydawało się nierealne. Jednak zejście z chmur na ziemię w jej przypadku nie było twardym lądowaniem, a co najwyżej wnioskiem „tego się nie udało zrobić, ale za to…” – i tu zaczyna się długa wyliczanka spraw, które były pokłosiem tego, czego nie udało się zrobić, ale cały czas zbliżało jej działania do celu. Jak nie drzwiami, to oknem, jak nie oknem, to kominem, jak nie kominem, to może piwnicą się uda od dołu. Cenię takich ludzi, którzy tego, że coś nie wyszło zgodnie z założeniem, nie traktują jako porażki, ale jak naukę, która posuwa sprawę krok do przodu, może nie tak wielki, jak planowali, ale zawsze do przodu – mówi Piotr Znaniecki.

Jurorzy nagrody Super Głos Fundacji Batorego docenili grupę za dążenie do stworzenia miejsca spotkań dla mieszkańców.

„Atlas dobrych praktyk. Historie lokalne 2023” to dwadzieścia trzy opowieści o działaniach, które wydarzyły się w różnych miejscach w Polsce. Zrealizowały je grupy uczestniczące w akcji Masz Głos i docenione tytułem laureata lub finalisty nagrody Super Samorząd i nagrody Super Głos. Choć historie są indywidualne i charakterystyczne dla konkretnych miejsc, to już rozwiązania lokalnych problemów pozwalają na wyciągnięcie wniosków na temat metod wprowadzania zmian, wpływania na decyzje i sposób postępowania władz samorządowych.

Akcja Masz Głos to prowadzony od 2006 roku ogólnopolski projekt Fundacji im. Stefana Batorego, który ma na celu budowanie dialogu i współpracy pomiędzy społecznościami lokalnymi a władzami samorządowymi. Patroni medialni edycji 2025: Ngo.pl, Onet.