Publicystyka - ngo.pl

Jadów to mała wieś pod Warszawą, wydawałoby się – bez szczególnych właściwości, jednak tylko do czasu. Gdy grono pasjonatów zainteresowało się lokalną historią, odkryło kompletnie nieznany i nieupamiętniony wątek. W pobliskim lesie istniały resztki cmentarza szkockich osadników, jednak nikt nie interesował się tym tematem. Jadowskie Stowarzyszenie Historyczne postanowiło zadbać o teren cmentarza – przede wszystkim oznakować to miejsce w przestrzeni i włączyć mieszkańców w odkrywanie nieznanej tutejszej historii. Tego działania podjęło się w tamtym roku w ramach akcji Masz Głos Fundacji Batorego. Portal ngo.pl jest patronem medialnym projektu.

Stowarzyszenie zaczęło od uporządkowania cmentarza, znalezienia jego granic i zabezpieczenia elementów sztuki cmentarnej, np. zabytkowego nagrobka. Do współpracy włączyli się konserwator rzeźby kamiennej i młodzież z liceum mundurowego w Urlach. Wyzwaniem jednak było to, jak atrakcyjnie pokazać szkockie dziedzictwo mieszkańcom i wciągnąć ich w ten wątek? Jak skoordynować działania? 

„Czasami brakowało nam kilku dodatkowych rąk do pracy, czasem też zatrzymywały nas technikalia – jak brak właściwego klucza pozwalającego na wyłączenie części oświetlenia w parku na czas kina plenerowego” – mówił Marek Suchocki, członek Stowarzyszenia.

Wyzwania organizacyjne udało się jednak pokonać, a pomysł na wciągnięcie mieszkańców podyktował sezon wakacyjny, gdy wszyscy chętnie spędzają czas na zewnątrz. Stowarzyszenie wymyśliło uroczystość upamiętnienia i pokazania mieszkańcom kultury Szkotów. W wydarzeniu w 2021 roku uczestniczyli przedstawiciele St. Andrew’s Foundation, wraz z byłym konsulem RP w Edynburgu Leszkiem Wieciechem. Na cmentarzu odbyła się wspólna modlitwa z mieszkańcami Jadowa. W centrum wsi koncert zagrała jedyna orkiestra dudziarzy w Polsce – Częstochowa Pipes & Drums. Całość zakończył pokaz filmu „Edi”, nakręconego w malowniczych plenerach Szkocji. Po Wieczorze Szkockim odbyło się kino letnie im. Edwarda Stachury.

Stowarzyszenie od początku wspierał wójt gminy Jadów. Za wsparcie finansowe od gminy zostały zorganizowane seanse kina letniego i Wieczór Szkocki. Na potrzeby wydarzenia gmina wypożyczyła scenę, nagłośnienie i zorganizowała część atrakcji dla dzieci. Na tydzień przed Wieczorem Szkockim pracownicy biurowi Urzędu Gminy w Jadowie samodzielnie postawili przy cmentarzu tablicę informacyjną zaprojektowaną przez Stowarzyszenie. 

Oprócz gminy Jadów wydarzenia wsparli: Biblioteka Publiczna Gminy Jadów, Stowarzyszenie Gospodyń Wiejskich „Myszadlanki” i St. Andrew’s Foundation jako współorganizator. Stowarzyszenie współpracowało też z Nadleśnictwem Łochów – Lasy Państwowe, Mazowieckim Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków, konserwatorem rzeźby kamiennej i młodzieżą z liceum mundurowego w Urlach.

Wieczór Szkocki zintegrował wokół lokalnej historii nie tylko społeczność Jadowa, ale też potomków jadowskich Szkotów mieszkających od Szkocji po Australię. Jadowianie poczuli dumę, że mieszkają w tak szczególnym miejscu. 

„Otrzymaliśmy bardzo pozytywny feedback – mówi Karol Suchocki ze Stowarzyszenia – że Wieczór Szkocki był nietuzinkowy, fantastyczny. Podobnie ludzie odebrali seanse kina letniego. Najbardziej zapamiętam, jak po pierwszym z nich składaliśmy scenę, ekran i sprzątaliśmy park. Wtedy podeszła do mnie grupka widzów ze słowami, że to super pomysł, że takie kino powstało. Po czym włączyła się do naszego sprzątania”.

W tym roku odbyła się druga edycja wydarzenia pod nazwą Dzień Szkocki. Widać, że powoli wpisuje się ono w stały kalendarz Jadowa.

Jadowskie Stowarzyszenie Historyczne i wójt gminy Jadów otrzymali nagrodę Super Samorząd 2021. Jury doceniło budowanie tożsamości lokalnej na dziedzictwie kulturowym. Grupa i władze zadbały o miejscową historię i na jej bazie stworzyły projekt z potencjałem do dalszego rozwoju.

Przeczytaj historie, które zmieniły życie lokalnych społeczności.