Publicystyka - ngo.pl

Tuż obok Zalesia Golczowskiego (woj. małopolskie) jest kopalnia odkrywkowa dolomitu. Między nią a wsią znajdują się cenne przyrodniczo tereny leśne. Stowarzyszeniu „Razem dla Zalesia” zależało na ochronie tego terenu, ale jego członkowie nie chcieli wejść przy tym w konflikt z właścicielami kopalni. Jak ułożyć taką relację między stroną społeczną a przedsiębiorcą, by być poważanym i merytorycznym partnerem do rozmów? Stowarzyszenie poszukało sposobu w ramach swoich działań w akcji Masz Głos Fundacji Batorego. Patronem medialnym projektu jest portal Ngo.pl.

Stowarzyszenie „Razem dla Zalesia” poszukało sojuszników. Pierwszym okazał się Zespół Parków Krajobrazowych Województwa Małopolskiego, który miał w planach utworzenie rezerwatu w tym miejscu, a kontakt z mieszkańcami oraz Stowarzyszeniem „Razem dla Zalesia” przyspieszył proces i nadał mu zupełnie nową jakość – stał się on projektem wspólnym Zespołu i mieszkańców. Trzeba było też wprowadzić w temat szersze grono mieszkańców, aby poznali walory miejsca i aby stało się ono dla nich czymś wartym uwagi i ochrony, atutem.

Stowarzyszenie nawiązało kontakt z prof. Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie Janem Bodziarczykiem, inicjatorem Rezerwatu Przyrody Góra Stołowa im. Ryszarda Malika, i z Nadleśnictwem Olkusz. Profesor mógł być sojusznikiem w rozmowach z władzą oraz przedstawicielami spółki – właścicielem kopali. Aby zorientować się, na jakim etapie jest sprawa rezerwatu, członkowie Stowarzyszenia skorzystali z prawa dostępu do informacji publicznej i zwrócili się do RDOŚ w Krakowie z prośbą o informację na temat decyzji podejmowanych w tej kwestii. Chcieli pełnej dokumentacji, aby skutecznie wejść w proces powstawania rezerwatu, móc lepiej się o niego upominać, stać się partnerem do rozmów.

Przyszła pora na kontakt z kierownictwem spółki Cemex. Podczas spotkań członkowie Stowarzyszenia wskazali na zagrożenia dla środowiska naturalnego (m.in. wycinkę drzew, hałas, zapylenie wtórne i pierwotne, wstrząsy sejsmiczne podczas eksplozji ładunków wybuchowych). Napisali do wójta gminy z prośbą o uwzględnienie ich uwag podczas wprowadzania zmian do planu zagospodarowania przestrzennego. Zorganizowali spacer badawczy połączony z akcją sprzątania lasu. Spacer miał przybliżyć mieszkańcom ten teren jako miejsce cenne przyrodniczo i świetne do wypoczynku, spacerów, biegów. Poza tym Stowarzyszeniu zależało na dobrym poznaniu terenu od strony technicznej. Wiedza miała okazać się kluczowa dla dalszych rozmów.

Obszar chroniony został utworzony 25 maja 2021 roku na podstawie Zarządzenia Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Krakowie z 6 maja 2021 roku w sprawie rezerwatu przyrody Góra Stołowa im. Ryszarda Malika (Dz. Urz. Woj. Młp. z 2021 roku, poz. 2674).

Uroczyste otwarcie rezerwatu nastąpiło 9 czerwca 2021 roku. Tuż po nim odbył się spacer przyrodniczy po rezerwacie zorganizowany przez Stowarzyszenie we współpracy z Nadleśnictwem Olkusz i Zespołem Parków Krajobrazowych Województwa Małopolskiego. W spacerze uczestniczyli przedstawiciele spółki Cemex. Była to świetna okazja do integracji mieszkańców i rozmów o bogactwie przyrodniczym terenów wokół Zalesia. Działanie zostało sfinalizowane publikacją materiałów edukacyjnych z informacjami o nowym rezerwacie, które trafiły do rąk mieszkańców Zalesia.

Mieszkańcy zyskali rezerwat – tuż koło ich domów. To przestrzeń do odpoczynku. Nie doszło przy tym do konfliktu interesów czy niezrozumienia z władzami kopalni, przeciwnie – strony nawiązały dobry, przyszłościowy kontakt.

Stowarzyszenie „Razem dla Zalesia” i Zespół Parków Krajobrazowych Województwa Małopolskiego otrzymali nagrodę Super Samorząd 2021, przyznawaną przez akcję Masz Głos Fundacji Batorego. Jury doceniło połączenie inicjatywy społecznej z fachowym wsparciem merytorycznym, które dało efekt synergii między mieszkańcami, przedsiębiorcą i – po raz pierwszy w historii nagrody – z instytucją samorządu szczebla wojewódzkiego.

Przeczytaj historie, które zmieniły życie lokalnych społeczności.