Publicystyka - ngo.pl

Kyrylo Shkirenko przyjechał do Krakowa po wybuchu wojny w Donbasie w 2014 roku. Grupę Step by Step in Kraków założył po wybuchu wojny w Ukrainie, gdy trzeba było na bieżąco pomagać osobom uciekającym przed wojną. Wolontariat zajmował jej członkom cały wolny czas. Skupiali się na organizowaniu opieki i zajęć dla dzieci, doraźnej pomocy przy legalizacji pobytu, poszukiwaniu pracy, zdobywaniu podstawowych środków do życia, ubrań. 

Zaledwie w ciągu jednego roku do uchodźców w Krakowie trafiło 49 tys. numerów PESEL. To pokazuje, jak wiele osób postanowiło tutaj osiąść i stworzyć swój nowy dom. Z biegiem czasu potrzeby Ukrainek i Ukraińców zmieniały się – w cenie zaczęły być bardziej specjalistyczne wsparcie i działania systemowe.

W marcu 2023 roku w Krakowie odbywało się spotkanie dla organizacji i grup nieformalnych pomagających uchodźcom z Ukrainy. Organizowała je Fundacja Zustricz, która od wielu lat prowadzi działania dla społeczności ukraińskiej w Polsce, jest finalistką nagrody Super Samorząd 2020, przyznawanej przez Fundację Batorego w ramach akcji Masz Głos. Tematami rozmów były dotychczasowa współpraca z miastem i potrzeba wypracowania konkretnych rozwiązań, jak tę współpracę usprawnić. Właśnie tutaj Kyrylo Shkirenko i Olena Tarovyk poznali Piotra Zapolskiego, konsultanta Punktu Obsługi Przedsiębiorców Urzędu Miasta Krakowa, który zajmował się m.in. szkoleniem obcokrajowców. Kyrylo i Olena poprosili go o kilka szkoleń dla środowiska skupionego wokół nich.

Wyjaśnia Joanna Ciesielka, koordynatorka akcji Masz Głos z Fundacji Teatrikon: — Po wybuchu wojny w Ukrainie Kraków stał się nowym domem dla wielu osób szukających schronienia w Polsce. Ale działania na rzecz migrantów i migrantek były w tym mieście podejmowane od dawna. Od 2016 roku funkcjonuje Program Otwarty Kraków, który ma na celu wdrażanie i realizację polityki otwartości miasta na przedstawicieli i przedstawicielki mniejszości narodowych i etnicznych oraz cudzoziemców. Z kolei Punkt Obsługi Przedsiębiorców obsługuje interesantów m.in. w języku ukraińskim. Nie dziwi mnie więc, że grupa Step by Step bez problemu odnalazła tutaj partnerów do współpracy.

Piotr Zapolski poprowadził w ramach swoich działań zawodowych trzy spotkania dla osób z Ukrainy na temat zakładania własnej działalności gospodarczej. Pomieszczenia nieodpłatnie udostępniło Centrum Obywatelskie prowadzone przez Forum Organizacji Społecznych KraFOS. Czego dotyczyły szkolenia?

—  Wyjaśniałem uczestnikom, jak zarejestrować firmę bez wychodzenia z domu, jak zrobić to osobiście w Punkcie Obsługi Przedsiębiorcy, jak potwierdzić profil zaufany niezbędny do elektronicznego załatwiania spraw urzędowych. Mówiłem też o możliwościach uzyskania wsparcia finansowego na otwarcie firmy i o obowiązkach przedsiębiorcy wobec ZUS czy Urzędu Skarbowego —  opowiada Piotr Zapolski.

Kyrylo, który też szkolił, uzupełnia: — Ludzie myśleli, że nie wyjeżdżają z Ukrainy na długo. Wielu miało niewielki zapas pieniędzy, który szybko zaczął się wyczerpywać, i pojawiła się kwestia zarobku. Byli ciekawi, gdzie szukać pracy, jak napisać CV, czy można dostać pracę bez znajomości języka. Starałem się odpowiedzieć na te pytania i podzielić praktyczną wiedzą.

Szkolenia idealnie trafiały w potrzeby nowych mieszkańców Krakowa, dlatego cieszyły się dużym zainteresowaniem. W pierwszym z nich uczestniczyło 75 osób, w dwóch kolejnych 145. Zapewne wynikało to też z aktywnej postawy samej grupy Step by Step, która ciągle ma do zaproponowania coś nowego ukraińskiej społeczności Krakowa, a różnorodność tych działań przyciąga ludzi. Dla przykładu, oprócz szkoleń przeprowadzonych przez Piotra Zapolskiego, grupa zorganizowała m.in.:

• spotkanie dotyczące legalizacji pobytu – prowadziła jedna z członkiń grupy – Tetiana Pohrebtsova,
• spotkanie dotyczące organizacji życia codziennego, np. jak załatwić sprawy w przychodni czy jak aktywnie szukać pracy w Polsce – prowadził Kyrylo Shkirenko,
• integracyjne spotkania dla młodzieży – zrealizowane zostały przez wolontariuszy grupy Step by Step in Kraków,
• warsztaty z decoupage’u i malowania – poprowadziła Olga Mao wraz z wolontariuszami,
• konsultacje na temat polskich szkół i integracji ucznia z Ukrainy – z udziałem asystentki międzykulturowej Natalii Agramakovej,
• spotkanie z młodzieżą z Belgii, Czech, Niemiec, Litwy i Serbii na zaproszenie Instytutu Goethego w Pradze, w którym uczestniczyli wolontariusze grupy razem z Kyrylem Shkirenko.

We wszystkich spotkaniach zorganizowanych przez grupę w 2023 roku wzięło udział 659 osób, czyli ok. 8% Ukrainek i Ukraińców zameldowanych wówczas w Krakowie. Z wieloma z nich Step by Step utrzymuje kontakt przez media społecznościowe, a ma sporo obserwujących. To sprawia, że w ciągu kilku godzin zapełniają się listy na szkolenia, po odbyciu których ich uczestnicy piszą:

Co ważne, na spotkaniach i przekazywaniu wiedzy się nie kończy. Grupa Step by Step in Kraków, korzystając ze swoich internetowych zasięgów, promuje też ukraiński biznes w Krakowie w cyklach postów, w których przedstawia historie ukraińskich przedsiębiorców.

Według Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej od początku wojny do końca maja 2023 roku osoby z Ukrainy mieszkające w Krakowie zarejestrowały 1549 firm, głównie w branżach IT, kosmetycznej, e-commerce. Dla porównania (dane za 2022 rok) obywatele państw członkowskich UE zarejestrowali takich firm 78, a z innych krajów – 151. W skali całej Polski od wybuchu wojny w Ukrainie do końca czerwca 2023 roku w bazie CEIDG pojawiło się 29,4 tys. ukraińskich jednoosobowych podmiotów gospodarczych

Równolegle do cyklu szkoleń z przedsiębiorczości i integracji grupa Step by Step in Kraków podjęła działania z myślą o młodzieży.

— Po wybuchu wojny dużo dzieci i młodzieży z Ukrainy zaczęło naukę w polskich szkołach. Docierały do nas sygnały, że nie zawsze jest kolorowo, więc chcieliśmy bliżej przyjrzeć się ich sytuacji. Z racji tego, że jesteśmy grupą nieformalną i byłoby nam trudno wejść do szkół z badaniami, postanowiliśmy skorzystać z pomocy Młodzieżowej Rady Miasta, która zainteresowała się tematem — wspomina Kyrylo Shkirenko.

Lider grupy wziął udział w spotkaniu z Młodzieżową Radą Miasta Krakowa i przedstawił jej wstępne wnioski z przeprowadzonych przez siebie i koleżanki z grupy rozmów z młodzieżą, rodzicami uczniów oraz z obserwacji asystentki międzykulturowej w jednej ze szkół. Wynikało z nich, że jest za mało asystentów międzykulturowych w szkołach i często dochodzi do nieprzyjemnych sytuacji, np. wyśmiewania i przejawów braku tolerancji między uczniami polskimi i ukraińskimi. Poprosił młodzieżowych radnych o wsparcie i przeanalizowanie, jakie kroki mogą podjąć w tym temacie.

Na początku roku szkolnego 2023/2024 członkowie Step by Step in Kraków i Młodzieżowej Rady Miasta Krakowa spotkali się ponownie. Rada zapewniła, że temat szkół i asystentów jest ważną dla niej sprawą i że będzie ją monitorować. Na tym samym spotkaniu pojawił się też pomysł powołania komisji dialogu obywatelskiego ds. mniejszości narodowych, aby szerzej podejść do tematu i zadbać o wsparcie nie tylko Ukraińców w Krakowie, ale też przedstawicieli wielu innych diaspor mieszkających w tym mieście. Powołanie jej będzie możliwie, jeśli znajdzie się osiem oficjalnie zarejestrowanych organizacji, które będą mogły występować w roli stałych członków komisji.

Grupa Step by Step przygotowuje się do założenia fundacji, co na pewno pomoże we wszystkich kolejnych jej inicjatywach.

Jurorzy nagrody Super Samorząd Fundacji Batorego docenili działania na rzecz integracji społeczności ukraińskiej podjęte przez nią samą. Zorganizowanie szkoleń przez młode osoby z grupy Step by Step in Kraków wymagało ogromu pracy i przełamania bariery językowej, kulturowej, merytorycznej oraz organizacyjnej. To świetny przykład tego, jak Ukraińcy i Ukrainki stają się mieszkańcami Krakowa, a przedsiębiorczość dla nowych mieszkańców to tak naprawdę przedsiębiorczość dla wszystkich mieszkańców regionu.

„Atlas dobrych praktyk. Historie lokalne 2023” to dwadzieścia trzy opowieści o działaniach, które wydarzyły się w różnych miejscach w Polsce. Zrealizowały je grupy uczestniczące w akcji Masz Głos i docenione tytułem laureata lub finalisty nagrody Super Samorząd i nagrody Super Głos. Choć historie są indywidualne i charakterystyczne dla konkretnych miejsc, to już rozwiązania lokalnych problemów pozwalają na wyciągnięcie wniosków na temat metod wprowadzania zmian, wpływania na decyzje i sposób postępowania władz samorządowych.

Akcja Masz Głos to prowadzony od 2006 roku ogólnopolski projekt Fundacji im. Stefana Batorego, który ma na celu budowanie dialogu i współpracy pomiędzy społecznościami lokalnymi a władzami samorządowymi. Patroni medialni edycji 2025: Ngo.pl, Onet.