Publicystyka - ngo.pl

Na polu uprawnym o powierzchni 10 tys. m² od dzisięciu lat stały bramki do piłki nożnej i siatkowej, na których znać było ślady czasu. Teren porastała trawa, która zniechęcała do biegania, bo wyrastały z niej rośliny ostre nawet po ścięciu. 

Tymczasem w ostatnich latach do Trzeku sprowadziło się wielu nowych mieszkańców z sąsiedniego Poznania. W okolicy samego boiska zamieszkało piętnaście rodzin, a wciąż powstają tutaj kolejne osiedla. To przede wszystkim młode rodziny z małymi dziećmi, które chciałyby mieć teren rekreacyjny koło domu, aby nie musieć z powrotem jeździć do miasta. 

Mieszkańcy zgłaszali sołtysowi, radnej, burmistrzowi, że potrzebują miejsca, gdzie mogą odpocząć matki z dziećmi albo spotkać się sąsiedzi. W centrum Trzeku brakuje też drzew, które dawałyby cień i zapewniały naturalną retencję wody.

– Nie chcemy pustyni z domami. Potrzebujemy zieleni – mówili mieszkańcy podczas spotkań plenerowych.

Już w 2022 roku sołtyska Ewelina Kaszowska zapytała mieszkańców, czego chcieliby na boisku. Odpowiedzi przekazała burmistrzowi Kostrzyna – Szymonowi Matyskowi, ale nie było entuzjazmu do zmian. Gmina miała inne pomysły na rozwój regionu, zaniedbane boisko nie stanowiło priorytetu. Trzeba było kilku rzeczowych rozmów sołtyski, radnej (obie są w zarządzie Koła Gospodyń Wiejskich w Trzeku) i rady sołeckiej z burmistrzem. 

W efekcie pracownik urzędu gminy zajmujący się inwestycjami zaczął analizować z inicjatorkami pomysły zgłoszone przez mieszkańców. Wyjaśnił, które wymagają pozwoleń na stworzenie parkingu, a które specjalnego projektu. Wspólnie ustalili kierunek prac i zaplanowali etapy rewitalizacji:

• wymianę nawierzchni w części zielonej,
• wymianę bramek do gry, dodanie nowych zabawek i sprzętów w części sportowej,
• stworzenie ogrodu społecznego i miejsca spotkań dla mieszkańców w części relaksacyjnej,
• przygotowanie miejsc parkingowych.

Jeszcze w tym samym roku urząd gminy przekazał pieniądze na wymianę nawierzchni. Firma zewnętrzna zebrała mulczerem humus, wyrównała kretowiska, zasiała trawę odporną na suszę. Trawę kupiła sołtyska za pieniądze z funduszu sołeckiego. Kolejne prace – wymiana sprzętu w części sportowej i utworzenie miejsc parkingowych – nie były możliwe tak szybko z racji kosztów przedsięwzięcia. Wydawało się, że realizacja całej inwestycji to sprawa na lata.

Jednak członkinie KGW i sołtyska razem z radą sołecką widziały potrzebę drążenia tematu. Zgłosiły się do akcji Masz Głos. Ówczesna koordynatorka programu – Kamila Gawrońska-Dickson z Pracowni Zrównoważonego Rozwoju – zasugerowała konsultacje społeczne, ankiety i wywiad środowiskowy. Sołtyska podchwyciła te tropy.

Wkrótce panie z koła gospodyń wiejskich wraz z radą sołecką rozdały mieszkańcom ankiety. Chciały dowiedzieć się, jakie wydarzenia miałyby odbywać się na boisku, jak mieszkańcy lubią spędzać czas wolny.

– Byli zaskoczeni sposobem, w jaki zapytałyśmy ich o zdanie. Wcześniej wymienianie opinii odbywało się jedynie w gronie obecnych na zebraniach wiejskich, a tutaj szansę dostali też ci, którzy niekoniecznie w nich uczestniczą – mówi Ewelina Kaszowska.

W ankiecie wypowiedziało się 40 mieszkańców. Zaproponowali m.in. altanę do spotkań, miejsce na grilla, ogród z roślinami. Niektórzy napisali o nowym boisku z tyrolką. Członkinie koła znowu poszły z sołtyską do urzędu gminy, aby przekazać wyniki ankiety.

Burmistrz zaczął być bardziej przychylny rewitalizacji boiska, co zapewne wynikało głównie z faktu, że pod koniec 2022 roku gmina pozyskała rządowe dofinansowanie w ramach programu rewitalizacji obszarów PPGR na terenie gminy Kostrzyn. Pieniądze miały być przeznaczone na wzmocnienie aktywności społecznej, rekreacyjnej, turystycznej i prozdrowotnej, a boisko w Trzeku dokładnie wpisywało się w te cele i już we wniosku było przewidziane jako jeden z obiektów gminnych wymagających doposażenia.

Latem 2023 roku zaczęło się spełniać marzenie mieszkańców. Za część dotacji zostały wymienione bramki do siatkówki, powstała tyrolka, pojawiły się ławki, kosze na śmieci, duży zestaw do street workoutu, a także karuzela na placu zabaw.

Do wykonania zostały jeszcze miejsca parkingowe, których projekt został skorygowany w ostatniej chwili w wyniku uwagi jednego z mieszkańców.

– Mamy z dziećmi biegają między boiskiem a placem zabaw, bo jedno chce być na zjeżdżalni, a drugie na tyrolce. Muszą przechodzić przez ruchliwą drogę, co jest niebezpieczne – zwrócił uwagę na zebraniu wiejskim. Mężczyzna zaproponował, aby przenieść wszystkie elementy z placu zabaw na boisko, a parking zrobić na dawnym placu zabaw. Choć to duża zmiana, burmistrz zlecił sprawdzenie warunków technicznych i możliwość korekty projektu. Finalnie wydał decyzję o uwzględnieniu zmiany w planach parkingu.

Na Dzień Boiska, który odbył się we wsi po raz pierwszy pod koniec września 2023 roku, teren sportowy był w pełni przygotowany do użytku. Mieszkańcy Trzeku, Koło Gospodyń Wiejskich i rada sołecka uczcili sukces posadzeniem zakupionych z mikrograntu akcji Masz Głos i funduszu sołeckiego dwunastu dwumetrowych lip wzdłuż jednej strony boiska. Pomagało w tym 15 mieszkańców, co nie było takie proste ze względu na jesienną pogodę. Były też konkurs na najsmaczniejsze sezonowe wypieki oraz wspólny trening na nowym sprzęcie street workout poprowadzony przez trenerów z Polskiego Związku Kalisteniki. Odbyły się także rozgrywki sportowe dla dzieci i młodzieży. W imprezę zaangażowała się amatorska drużyna piłki nożnej. Organizacje społeczne z okolicy i urząd gminy promowały wydarzenie.

– To był bardzo dobry czas spędzony razem w gronie mieszkańców, którzy w Trzeku żyją od lat, i nowo zamieszkałych przybyłych z Poznania. Mile zaskoczyła nas też wiadomość z urzędu gminy, że będziemy mieć dostęp do hydrantu, aby móc podlewać świeżo posadzone drzewa – mówi sołtyska.

W Trzeku powstało miejsce integracji dla mieszkańców różnych pokoleń, rdzennych i przyjezdnych. Koło Gospodyń Wiejskich znalazło wspólny kierunek działań z urzędem gminy, a nowe doświadczenie w przeprowadzaniu konsultacji społecznych może zaprocentować w innych sytuacjach. Członkinie koła chętnie opowiadają o przebiegu tej inwestycji w swoim środowisku, w sąsiednich sołectwach, podczas spotkań gminnych i wyjazdów studyjnych, bo podjęły się dość nietypowego dla swojego środowiska działania.

Jurorzy docenili Koło Gospodyń Wiejskich w Trzeku i władze gminy Kostrzyn tytułem finalisty nagrody Super Samorząd za doprowadzenie do rewitalizacji boiska.

„Atlas dobrych praktyk. Historie lokalne 2023” to dwadzieścia trzy opowieści o działaniach, które wydarzyły się w różnych miejscach w Polsce. Zrealizowały je grupy uczestniczące w akcji Masz Głos i docenione tytułem laureata lub finalisty nagrody Super Samorząd i nagrody Super Głos. Choć historie są indywidualne i charakterystyczne dla konkretnych miejsc, to już rozwiązania lokalnych problemów pozwalają na wyciągnięcie wniosków na temat metod wprowadzania zmian, wpływania na decyzje i sposób postępowania władz samorządowych.

Akcja Masz Głos to prowadzony od 2006 roku ogólnopolski projekt Fundacji im. Stefana Batorego, który ma na celu budowanie dialogu i współpracy pomiędzy społecznościami lokalnymi a władzami samorządowymi. Patroni medialni edycji 2025: Ngo.pl, Onet.