Kto pierwszy raz patrzy na Dolinę Potoku Kokociniec, jest zdziwiony. Blisko osiedla Franciszkańskiego w Katowicach zaczyna się enklawa półnaturalnej roślinności przypominająca zagajnik. Miejsce pełni funkcję korytarza ekologicznego, ale mieszkańcy długo nie zwracali na nie uwagi. Doliną zainteresowała się Inicjatywa Mieszkańców Osiedli Kokociniec i Sadyba. Historia trafiła do „Atlasu dobrych praktyk” akcji Masz Głos Fundacji Batorego.
Pośrodku Doliny Potoku Kokociniec płynie potok, w pobliżu są siedliska łęgowe z płatami lasu, zarośla olchowo-wierzbowe, rośliny bagienne i łąkowe. Dokąd teren nie wzbudzał zainteresowania mieszkańców, wokół leżały śmieci, rosły chaszcze. Tylko najbardziej uparci spacerowali tutaj z psami.
Najpierw pod górkę
Trzy lata temu Doliną zainteresowała się grupa Inicjatywa Mieszkańców Osiedli Kokociniec i Sadyba. Najpierw w ankiecie internetowej sprawdziła oczekiwania innych wobec tego miejsca. Gdy prawie 80% respondentów opowiedziało się za inwestycją przyjazną właścicielom czworonogów, kierunek działania wydawał się jasny. Pozostawało zdobyć pieniądze z budżetu obywatelskiego, zwłaszcza że według Geoportalu Katowice Dolina mogła być nim objęta.
Ale sprawy nie potoczyły się tak szybko. Wniosek do budżetu obywatelskiego dwukrotnie przepadł na etapie weryfikacji merytorycznej. Przed trzecim podejściem grupa postanowiła przerwać pasmo niepowodzeń i poprosiła o spotkanie z prezydentem Katowic – Marcinem Krupą. Chciała dowiedzieć się więcej na temat kryteriów sprawdzania wniosków. W spotkaniu finalnie uczestniczyli pracownicy Urzędu Miasta i przewodniczący Rady Miasta – Maciej Biskupski, którzy wyjaśnili kluczową sprawę: projekt może dotyczyć tylko południowej części działki sąsiadującej z Doliną, bo ma ona potencjał rekreacyjny, wypoczynkowy i przyrodniczy. Do tej pory grupa sytuowała projekt na terenie, który według planów jest przeznaczony na niską zabudowę mieszkaniową.
Z najwyższą lokatą
Wiosną 2022 roku Inicjatywa złożyła wniosek do budżetu obywatelskiego pod nazwą „Psi Park – Dolina Potoku Kokociniec”. Trafił on na listę inwestycji z pierwszą lokatą spośród wszystkich 19 złożonych. Taki sukces w głosowaniu to efekt intensywnej pracy promocyjnej w mediach społecznościowych i serwisie Kokociniec.pl. Aby dotrzeć do mieszkańców, grupa współpracowała też z lokalnymi mediami: InfoKatowice.pl, wKatowicach.eu, Radiem Katowice i właścicielami sklepów zoologicznych oraz zakładów pielęgnacji zwierząt. W tych punktach pojawiły się plakaty zachęcające do głosowania na „Psi Park”.
Do końca 2023 roku ma powstać na działkach bezpieczne miejsce o powierzchni około 3500 m² do aktywnego wypoczynku czworonogów i ich właścicieli, wyposażone w sprzęt do rekreacji. Wartość inwestycji to 302 500 zł.
W międzyczasie
Zanim ruszyła inwestycja w ramach budżetu obywatelskiego, Inicjatywa zaprosiła mieszkańców do sprzątania Doliny Potoku i terenów sąsiadujących w ramach inicjatywy lokalnej pod hasłem „OdkrywaMy Potok Kokociniec”. Do akcji przyłączyli się radni: Dawid Kamiński i Adam Lejman-Gąska, organizacje społeczne: Stowarzyszenie Mieszkańcy dla Katowic, Stowarzyszenie Zielone Załęże i Kuźnia Inicjatywy Obywatelskiej oraz pracownicy PGL LP Nadleśnictwo Katowice. Zakład Zieleni Miejskiej w Katowicach pomógł wytyczyć zielony szlak od ul. Stanisława Hadyny w kierunku Doliny Potoku Kokociniec. Dzięki temu mieszkańcy mogą swobodnie przemieszczać się po do niedawna zaniedbanym terenie.
Dodatkowo Inicjatywa złożyła wniosek do Zielonego Budżetu (to szczególna forma konsultacji społecznych w Katowicach dotycząca potrzeb ekologicznych mieszkańców i ochrony środowiska) na projekt „Odkrywamy Dolinę Potoku Kokociniec”. Zadanie zostało od razu wybrane do realizacji i objęło pielęgnację drzew oraz krzewów na działkach w okolicy Doliny, a także montaż budek lęgowych – wszystko po to, aby wzmocnić bioróżnorodność biologiczną. Wartość działania to 53 tys. zł.
Według mieszkańców
„Nie trzeba było długo zachęcać mnie i moich synów: sześcio- i dziewięciolatka do akcji sprzątania. Staramy się z mężem przekazywać dzieciom, że trzeba żyć w zgodzie z przyrodą, szanować ją, a taką naukę najlepiej podać przez faktyczny udział w akcji społecznej” (Anna Argasińska, mieszkanka dzielnicy Ligota-Panewniki).
„Z udziału w akcji „OdkrywaMy Potok Kokociniec” cieszę się podwójnie – mam poczucie działania w słusznej sprawie oczyszczania przyrody zaśmieconej przez człowieka i odkrywania wyjątkowo urokliwego miejsca” (Joanna Janiak ze Stowarzyszenia Zielone Załęże).
„Las wypiękniał! Ścieżki są widoczne z daleka. Można iść na spacer z dzieckiem, z psem i nie bać się, że wpadnie się w jakąś dziurę” (Ewelina Kosałka-Passia, mieszkanka osiedla Franciszkańskiego).
„Nareszcie pojawi się miejsce do zabawy z czworonogami, a ich właściciele nie będą musieli się martwić, czy komuś przeszkadza szczekanie lub bieganie psa. To świetny projekt skrojony na miarę potrzeb naszej dzielnicy” (Katarzyna Pudłowska, mieszkanka osiedla Franciszkańskiego).
„Doraźnie udało się oczyścić las z zalegających latami śmieci. W szerszej perspektywie powiodło się to, co od początku było naszym nadrzędnym celem: zwrócenie uwagi na Dolinę Potoku Kokociniec, na jej wartości przyrodnicze i zagrożenia, jakie miasto stwarza dla dzikiej przyrody. To jedno z nielicznych tego rodzaju miejsc, jakie zostały na terenie Katowic” (Klaudia Kuraś z Inicjatywy Mieszkańców Osiedli Kokociniec i Sadyba).
„Z uporem godnym sprawy od 2019 roku podejmowaliśmy wiele działań z myślą o Dolinie: planowaliśmy, pytaliśmy, rozmawialiśmy, ale i informowaliśmy mieszkańców o postępach naszych kroków” (Dorota Żywica, liderka Inicjatywy Mieszkańców Osiedli Kokociniec i Sadyba).
Za współpracę nad uporządkowaniem Doliny Inicjatywa Mieszkańców Osiedli Kokociniec i Sadyba, prezydent Katowic – Marcin Krupa i przewodniczący Rady Miasta – Maciej Biskupski zostali docenieni tytułem finalisty nagrody Super Samorząd 2022 Fundacji Batorego.
Więcej w „Atlasie dobrych praktyk”
W „Atlasie dobrych praktyk. Historie lokalne 2022” jest 25 historii o zaangażowaniu ludzi w lokalne zmiany. Wydarzyły się one w różnych miejscach w całej Polsce, przy wsparciu akcji Masz Głos Fundacji Batorego i jej lokalnych koordynatorów. Historie dotyczą tworzenia miejsc wspólnych dla mieszkańców, dialogu w społeczności lokalnej, załatwiania potrzeb różnych grup wiekowych, ochrony środowiska i zostały zrealizowane dzięki sprawnej współpracy władz z mieszkańcami.
Przeczytaj historie o ludziach, którzy wzięli sprawy w swoje ręce.
Inicjatywa Mieszkańców Osiedli Kokociniec i Sadyba jest grupą nieformalną. Działa od 2016 roku dla mieszkańców dzielnicy Ligota-Panewniki w Katowicach. Integruje ich, aktywizuje, zajmuje się tematami ekologiczno-przyrodniczymi. Współpracuje z radnymi, którzy na prośbę grupy składają interpelacje i zapytania do prezydenta Katowic. Prowadzi lokalny serwis Kokociniec.pl, w którym publikuje aktualności o inicjatywach obywatelskich, wydarzeniach lokalnych i miejskich.
Akcja Masz Głos to prowadzony od 2006 roku ogólnopolski projekt Fundacji im. Stefana Batorego, który ma na celu budowanie dialogu i współpracy pomiędzy społecznościami lokalnymi a władzami samorządowymi. W 2023 roku akcja jest realizowana z partnerami regionalnymi: Stowarzyszeniem Aktywności Obywatelskiej Bona Fides, Fundacją Laboratorium Badań i Działań Społecznych SocLab, Stowarzyszeniem Rozwoju „Inspiracje”, Pracownią Zrównoważonego Rozwoju, Fundacją Twórczości, Edukacji i Animacji Młodzieży – „Teatrikon”. W latach 2022-2023 projekt jest współfinansowany przez Open Society Foundations. Patroni medialni: Onet.pl, Ngo.pl.
Źródło: akcja Masz Głos
