Publicystyka - ngo.pl

– Od kilku lat staramy się zwrócić uwagę naszych władz na problem zaśmiecenia i zaniedbania parku, ścieżki rowerowej, miejskiej plaży, ulic i pobocza. Jako mieszkańcy nie zgadzamy się na taki obraz miasta, dlatego postanowiliśmy w końcu wyegzekwować konkretne zmiany i działania od burmistrza i rady miejskiej – wspominają Marta Piekarczyk-Nawieśniak i Małgorzata Józefiak ze Stowarzyszenia Zadbana Mszana.

Choć to władze lokalne mogłyby najwięcej zmienić w kwestii czystości miasta, Stowarzyszenie Zadbana Mszana postawiło na mieszkańców. Grupa wymyśliła akcję sprzątania w postaci konkursu „Nagroda za worek śmieci”. Wystarczyło zrobić zdjęcie przy zbieraniu śmieci, podać lokalizację, gdzie to było, i wysłać fotografię do organizatorów za pomocą formularza udostępnianego przez profil Stowarzyszenia na Facebooku.
Dla pierwszych piętnastu zgłoszeń przewidziano nagrody – książki i gry planszowe. Liczba zebranych worków nie miała znaczenia, ważne było podjęcie wyzwania. Informacja o konkursie szybko rozchodziła się za pomocą mediów społecznościowych i poczty pantoflowej, więc mieszkańcy ochoczo ruszyli w teren.

– Zbierali papierki, puszki, butelki. W ciągu miesiąca było to kilkanaście worków – mówią przedstawicielki Stowarzyszenia.

Na rozdaniu nagród zjawiło się pięćdziesiąt osób. Odbyło się ono przy okazji innej akcji, którą organizuje Stowarzyszenie – „Mszańskiej wymiany roślin” (przedsięwzięcie działa na zasadzie roślina za roślinę, nasiona albo poradę ogrodniczą). Dzięki temu ci, co sprzątali, dowiedzieli się, jak sprawić, aby było nie tylko czysto, ale też pięknie.

Po sukcesie akcji „Nagroda za worek śmieci” reprezentacja Stowarzyszenia otrzymała pisemną odpowiedź od przewodniczącego rady miejskiej Michała Liszki, który zainteresował się tematem i obiecał zabezpieczyć pieniądze na nowe kosze w budżecie miasta na 2024 rok. Miasto dotrzymało obietnicy i dzięki temu w czerwcu 2024 roku na ulicach Mszany Dolnej pojawiły się nowe kosze na śmieci. To duża zmiana, bo wcześniej miasto nie zajęło się tematem śmieci, choć przedstawicielki Stowarzyszenia w licznych pismach do urzędu miasta zwracały uwagę na konieczność inwentaryzacji koszy i dostawienie nowych.

– To właśnie na gminach spoczywa obowiązek zapobiegania zaleganiu śmieci na ulicach, w parkach, na przystankach autobusowych czy terenach otwartych. Tak stanowi ustawa o utrzymaniu czystości i porządku. W każdej gminie powinien być też regulamin utrzymania czystości. Sytuacja w Mszanie Dolnej pokazuje, że rzeczywistość potrafi być daleko od zapisów ustawowych czy regulaminowych. Tak bardzo wszyscy skupiamy się na segregacji śmieci, a tymczasem wokół brakuje koszy, do których powinniśmy je wrzucić – wyjaśnia Joanna Ciesielka, koordynatorka akcji Masz Głos z Fundacji Teatrikon.

Sprzątanie wchodzi mieszkańcom Mszany Dolnej w krew. Regularnie podejmują się oddolnych akcji sprzątania, namawiając wszystkich do tego, a raz do roku współorganizują akcję „Czysta rzeka”. Oryginalne pomysły Stowarzyszenia Zadbana Mszana, typu „Nagroda za worek śmieci” albo „Mszańska wymiana roślin”, znajdują naśladowców np. w sąsiedniej miejscowości, gdzie wymianę roślin robi już tamtejsze koło gospodyń wiejskich.

Nowe kosze na śmieci regularnie opróżnia Zakład Gospodarki Komunalnej, co zwłaszcza w sezonie turystycznym jest wyzwaniem.

– Wszyscy liczymy, że system kaucyjny, który ma być wprowadzony w przyszłym roku, poprawi tę sytuację i zmobilizuje konsumentów do oddawania butelek do punktów skupów. Kaucją zostaną objęte jednorazowe butelki z tworzyw sztucznych do 3 litrów, szklane butelki wielorazowego użytku do 1,5 litra oraz metalowe puszki o pojemności do 1 litra. Przed nami jeszcze dużo pracy, bo choć udało się częściowo poprawić sytuację na ulicach miasta, śmieci pojawiają się na terenach rekreacyjnych czy górskich szlakach – mówią Marta i Małgorzata ze Stowarzyszenia Zadbana Mszana.

Jurorzy nagrody Super Głos Fundacji Batorego docenili pomysłową i skuteczną walkę ze śmieciami w przestrzeni publicznej.

„Atlas dobrych praktyk. Historie lokalne 2023” to dwadzieścia trzy opowieści o działaniach, które wydarzyły się w różnych miejscach w Polsce. Zrealizowały je grupy uczestniczące w akcji Masz Głos i docenione tytułem laureata lub finalisty nagrody Super Samorząd i nagrody Super Głos. Choć historie są indywidualne i charakterystyczne dla konkretnych miejsc, to już rozwiązania lokalnych problemów pozwalają na wyciągnięcie wniosków na temat metod wprowadzania zmian, wpływania na decyzje i sposób postępowania władz samorządowych.

Akcja Masz Głos to prowadzony od 2006 roku ogólnopolski projekt Fundacji im. Stefana Batorego, który ma na celu budowanie dialogu i współpracy pomiędzy społecznościami lokalnymi a władzami samorządowymi. Patroni medialni edycji 2025: Ngo.pl, Onet.