Publicystyka - ngo.pl

– Nasi włodarze współpracują z mieszkańcami i aktywistami tylko wtedy, gdy nie wymaga to zbyt wiele wysiłku i wszystko jest przewidywalne – mówi Stołypko. – Innowacyjne przedsięwzięcia nie wchodzą w grę. Sytuację zmieniłoby powołanie ciał doradczych: rady kobiet i młodzieżowej rady miejskiej.

Do tego pomysłu zainspirowała ją „Gazeta Sołecka”, w której można przeczytać o zawiłościach prawnych z codziennego życia sołtysek, sołtysów, mieszkańców i radnych.

– Gdy zaczęłam rozmawiać o swoim pomyśle z mieszkańcami, odczułam ich niezadowolenie z sytuacji w gminie, a jednocześnie pewien brak wiary w zmianę. „Co możemy zrobić?” – pytali. – „Takich mamy radnych i burmistrza”. A ja chciałam przekonać ludzi, że wybory to nie jest jedyny moment, gdy możemy wpływać na władze. Po to są też ciała doradcze – wspomina sołtyska.

Idąc za instrukcjami „Gazety Sołeckiej” i poradami znalezionymi w internecie, sołtyska Stołypko napisała wniosek o powołanie Rady Kobiet Gminy Stronie Śląskie. Podpisało go 238 mieszkańców. Wniosek trafił do przewodniczącego rady miejskiej.

– Tu sołtyska popełniła błąd. Wniosek składa się do burmistrza – wyjaśnia Grzegorz Wójkowski, koordynator akcji Masz Głos ze Stowarzyszenia Aktywności Obywatelskiej Bona Fides. Przewodniczący rady sam nie był zorientowany w procedurze, bo zaopiniował wniosek – to, że negatywnie, nie miało już znaczenia – i, co najważniejsze, nie przekazał go do właściwego organu, choć zobowiązuje go do tego Kodeks Postępowania Administracyjnego.

W przypadku młodzieżowej rady miejskiej sprawa wyglądała inaczej. Rada działała już kiedyś w Stroniu Śląskim, ale odkąd została zawieszona w 2010 roku, ani burmistrz, ani radni nie przejawiali entuzjazmu do wznowienia jej działalności. Sołtyska podjęła temat, jednak zaczęła od rozmów nie z urzędnikami, ale z młodzieżą Zespołu Szkół Samorządowych w Stroniu Śląskim i opiekunką samorządu uczniowskiego. Opowiedziała im o korzyściach powołania rady i zapytała młodych o zdanie. W pierwszej chwili zapalili się do pomysłu.

Gdy niewiele później sołtyska przystąpiła do akcji Masz Głos, zaproponowała młodzieży ze swojej gminy spotkanie z Młodzieżową Radą Gminy Jabłonna i wójtką Magdaleną Sałek-Lewczyk. To doświadczona uczestniczka akcji, uhonorowana nagrodą Super Samorząd. Chodziło o wymianę doświadczeń. Spotkanie odbyło się online, bo Stronie Śląskie dzieli od Jabłonny ponad 600 kilometrów. Uczestniczyli w nim m.in. burmistrz Chromiec, wicedyrektorka szkoły Elżbieta Waszak, sołtyska Bolesławowa Monika Kardynał-Makselan.

– Radny miejski Marek Balicki opowiedział, na czym polega praca młodzieżowego radnego. Choć doświadczenia z Jabłonny były interesujące, to młodzież ze Stronia przyjęła postawę wycofaną. Chyba zgasiły ją uwagi wicedyrektorki, która powiedziała, że jeśli ma powstać młodzieżowa rada, to młodzi muszą dać gwarancję, że będą się w nią angażowali – wspomina Marzena Stołypko.

Chwilowe wycofanie się młodzieży nie przeszkadzało sołtysce, aby pójść do burmistrza i drążyć temat. On jednak stwierdził, że młodzież nie jest zainteresowana powołaniem młodzieżowej rady. W tym samym czasie zaczęła powstawać młodzieżowa rada na szczeblu powiatowym, która zrzeszyła 15 członków. Dwóch z nich jest uczniami Zespołu Szkół Samorządowych, który wcześniej odwiedziła sołtyska Starej Morawy.

– Uczniowie udowodnili, że jednak są zainteresowani działaniem w strukturach samorządu lokalnego – mówi.

Los rady kobiet też nie znalazł szczęśliwego finału. Gdy w czerwcu 2023 roku sołtyska upomniała się w urzędzie miasta o wniosek, który w sprawie rady złożyła dwa lata wcześniej, burmistrz przekazał go do zaopiniowania Komisji Oświaty Sportu i Zdrowia. Komisja była za powołaniem rady kobiet.

– Mimo tego burmistrz stwierdził w rozmowie ze mną, że nie widzi u siebie w urzędzie potrzeby takiego ciała doradczego – mówi Marzena Stołypko.

Choć w Stroniu Śląskim nie udało się powołać obu ciał, to spotkania i rozmowy na rzecz zmian zaprocentowały tym, że dwóch uczniów z gminnej szkoły zdecydowało się na kandydowanie do Młodzieżowej Rady Powiatu. Rada kobiet też nie została odsunięta na bok. Pod koniec grudnia 2023 roku Koło Gospodyń Wiejskich „Śnieżniczanki – Stara Morawa” zorganizowało wydarzenie „Między nami kobietami”, podczas którego pokazało swoją gotowość do działania.

Jurorzy nagrody Super Głos Fundacji Batorego docenili dążenie do powołania Młodzieżowej Rady Miejskiej oraz Rady Kobiet Gminy Stronie Śląskie.

„Atlas dobrych praktyk. Historie lokalne 2023” to dwadzieścia trzy opowieści o działaniach, które wydarzyły się w różnych miejscach w Polsce. Zrealizowały je grupy uczestniczące w akcji Masz Głos i docenione tytułem laureata lub finalisty nagrody Super Samorząd i nagrody Super Głos. Choć historie są indywidualne i charakterystyczne dla konkretnych miejsc, to już rozwiązania lokalnych problemów pozwalają na wyciągnięcie wniosków na temat metod wprowadzania zmian, wpływania na decyzje i sposób postępowania władz samorządowych.

Akcja Masz Głos to prowadzony od 2006 roku ogólnopolski projekt Fundacji im. Stefana Batorego, który ma na celu budowanie dialogu i współpracy pomiędzy społecznościami lokalnymi a władzami samorządowymi. Patroni medialni edycji 2025: Ngo.pl, Onet.