Publicystyka - ngo.pl

Gmina Oborniki ma 35 tys. mieszkańców. W okolicy głównego miasta jest 55 miejscowości oraz wsi – możliwe, że to ta rozproszona struktura sprawiała, że nie było tutaj ani współpracy między poszczególnymi grupami wiekowymi, ani przepływu informacji między różnymi środowiskami, choć w gminie jest ponad 40 organizacji społecznych, a ich przedstawiciele przeważnie się znają.

„Zauważyliśmy dużą otwartość samorządu gminy Oborniki na wspólne działania na rzecz lokalnej społeczności, a jednocześnie mało rozmów i inicjatyw między organizacjami społecznymi oraz młodzieżą. Mieszkańcy nie bardzo chcieli angażować się w sprawy, które bezpośrednio ich dotyczą. Chcieliśmy usłyszeć się nawzajem, poznać poglądy różnych środowisk” – mówi Patrycja Karolczak z SAM Stowarzyszenia Aktywizacji Młodych.

Stąd wziął się pomysł na Sesję Dialogu. Stowarzyszenie SAM wykorzystało własne doświadczenia, które zdobyło jako organizator dwóch edycji Kongresów Samorządów Uczniowskich gminy Oborniki (edycja 2021 i edycja 2022). Podczas pierwszego z nich organizatorzy bliżej poznali, jak działają Młodzieżowa Rada Miasta w Poznaniu i Poznańska Liga Debat. Z kolei w trakcie Kongresu w 2022 roku młodzi doskonalili umiejętności komunikacyjne, społeczne i medialne potrzebne do dobrego wykonywania obowiązków w ramach aktywności w samorządzie uczniowskim.

Te kompetencje sprawdziły się podczas przygotowań do I Sesji Dialogu, które trwały dwa miesiące i odbywały się głównie w Zespole Szkolno-Przedszkolnym w Rożnowie. Zaproszenie na Sesję Dialogu otrzymali: 150 organizacji społecznych, posłowie, burmistrz, radni, sołtysi, seniorzy, nauczyciele, rodzice i wiele innych osób. Przyszło 50 uczestników – m.in.: sołtysi, dyrektor Zespołu Szkolno-Przedszkolnego w Rożnowie, nauczyciele, przedstawiciele Rad Rodziców, radni i radne Obornik, radny Rady Powiatu, dyrektor Obornickiego Centrum Sportu, dyrektor Obornickiego Ośrodka Kultury, dyrektor Biblioteki Publicznej, Młodzieżowa Rada Miasta Oborniki, Lokalna Grupa Działania, Stowarzyszenie Ludzki Gest, ZHP, Stowarzyszenie Barwy Pokoleń, Koło Gospodyń Wiejskich w Dąbrówce Leśnej, Stowarzyszenie na rzecz rozwoju Sołectwa Dąbrówka Leśna, Stowarzyszenie na rzecz rozwoju wsi Żerniki, przedstawiciele samorządów uczniowskich (LO w Obornikach, Szkoła Podstawowa nr 2 w Obornikach, Szkoła Podstawowa nr 3 w Obornikach, Szkoła Podstawowa nr 4 w Obornikach, ZSP Rożnowo), przedstawiciele środowiska seniorów, posłowie (zdalnie). Spotkanie było otwarte dla mieszkańców – mogli w nim brać udział; kilku skorzystało z tego zaproszenia.

„Dla nas obecność nauczycieli i ich odczucia po debacie były bardzo ważne, bo uczniowie z nauczycielami widują się codziennie, a okazało się, że dotychczas żadna ze stron nie miała możliwości otwartej rozmowy jak „równy z równym” – mówi Małgorzata Kasprzak, opiekująca się Samorządem Uczniowskim w Zespole Szkolno-Przedszkolnym w Rożnowie. „Na sesji nie liczyło się, kto jaką funkcję pełni, każdy miał prawo głosu i był z wielkim entuzjazmem wysłuchany. Każdy obecny wyniósł dużo z tych rozmów”.

Wydarzenie odbyło się 16 listopada 2022 roku w Obornickim Ośrodku Kultury. Było pierwszym tego rodzaju w gminie. Uczestnicy zostali podzieleni na stoliki według modelu Word Café. Dyskutowali przy nich na tematy: „Czy dialog międzypokoleniowy działa w naszych gminach i gdzie?”, „Decydenci dla nas, nie przeciwko nam”, „Czego oczekujemy od organów młodzieżowych?” i „Jakie inicjatywy możemy realizować razem?”. Tematów przygotowano więcej, ale młodzież finalnie wybrała te, które były odpowiednie dla przybyłych gości.

„Taka elastyczność też jest ważna przy organizacji, bo założenie z góry sztywnych tematów, gdy nie pojawią się przedstawiciele jakichś grup, mogłoby spowodować, że dyskusja nie rozwinie się we właściwy sposób” – wyjaśnia Małgorzata Kasprzak.

Goście siadali do stolików według własnego uznania, a po wyznaczonym czasie zmieniali miejsce, również tak, jak chcieli. Na każdym stole była duża płachta papieru z tematem do rozmowy oraz miejscem do zapisywania refleksji i spostrzeżeń – dzięki temu każda kolejna grupa siadająca przy danym stoliku mogła poznać to, co przedyskutowali poprzednicy.

Była to pierwsza debata w gminie, w której uczestnicy rozmawiali jak równy z równym – bez głosów uprzywilejowanych pozycją zawodową czy funkcją. Przy jednym stoliku siedzieli: uczeń i radny, senior i nastolatek. Nie było podziału na prelegentów i widownię. Wszyscy zaproszeni stali się zaangażowanymi uczestnikami rozmów. Wymieniali się uwagami, doświadczeniem, nawiązywali nowe kontakty, wyrażali opinie, zapisywali spostrzeżenia.

Po Sesji Dialogu Samorząd Uczniowski i Stowarzyszenie Aktywizacji Młodych spotkały się, aby sformułować wnioski i zaplanować dalsze działania. Młodzież przedstawiała zebrane wnioski na jednej z sesji Rady Miasta, która pod wpływem ich głosu utworzyła Fundusz Samorządów Uczniowskich Gminy Oborniki, a także powołała funkcję Gminnego Rzecznika Praw Ucznia – został nim Kacper Henschel. Dorosła Rada Miejska jest zapraszana na sesje Młodzieżowej Rady, co stanowiło jeden z postulatów I Sesji Dialogu.

„Sesja była rodzajem platformy dialogu i dotyczyła tematów, na które dotychczas nie było szansy porozmawiać wprost. Pozwoliła też skupić się na potencjalnych rozwiązaniach problemów, a nie tylko opiniach czy narzekaniu. Spotkanie międzypokoleniowe, zarazem z samorządem było niezmiernie potrzebne” – mówi Jacek Janicki, wówczas koordynator akcji Masz Głos, który na miejscu obserwował przebieg wydarzenia.

Sesję zrelacjonowały lokalne media: „Gazeta Powiatowa Ziemia Obornicka” i „Nasze Miasto Oborniki”. Wydarzenie zostało zorganizowane w ramach akcji Masz Głos i programu Młoda Polska Szkoły Liderów.

„Obie grupy od początku swoich działań w akcji Masz Głos omawiały ze mną wszystkie swoje pomysły. Razem uczestniczyliśmy też w licznych spotkaniach z przedstawicielami miejskich jednostek czy burmistrzem Obornik – Tomaszem Szramą. Jako radna wiem, że władze naszej gminy traktują młodych samorządowców zarówno z Młodzieżowej Rady Miejskiej w Obornikach, jak i samorządów uczniowskich po partnersku. Dlatego chciały się spotykać z obiema grupami i uczestniczyć w ich wydarzeniu” – mówi Małgorzata Witek, radna Obornik.

Wśród zgłoszonych przez radnych spostrzeżeń podczas Sesji Dialogu była m.in. sugestia obecności większego grona młodych podczas sesji Rady Miasta czy przy opracowywaniu strategii rozwoju gminy.

„Gdy wiele lat temu powoływaliśmy Młodzieżową Radę Miejską, liczyliśmy na dialog z młodymi mieszkańcami naszej gminy. Dziś sukcesem tego dialogu są liderzy tacy jak najmłodsza radna w Obornikach Małgorzata Witek, członkowie Stowarzyszenia Aktywizacji Młodych i Samorządu Uczniowskiego ZSP w Rożnowie, którzy ciesząc się autorytetem wśród swoich rówieśników, aktywizują młodych ludzi do wspólnego działania dla gminy” – mówi Tomasz Szrama, burmistrz Obornik.

W Obornikach już odbywają się kolejne Sesje Dialogu, w których samorządowcy zobaczyli dobry sposób na poznawanie potrzeb mieszkańców. Młodzież planuje w pewnym momencie pozbierać wnioski z sesji i wydać w postaci raportu.

W gminie Oborniki łatwo znaleźć więcej przykładów współpracy władz z młodymi mieszkańcami. W 2022 roku ważnym wspólnym tematem była sprawa braku boiska przy ZSP w Rożnowie, w której jest klasa o profilu sportowym, a wielu absolwentów idzie do szkół mistrzostwa sportowego. Samorządowi Uczniowskiemu zależało, aby powstało boisko z bezpieczną nawierzchnią do m.in. gry w piłkę ręczną. W tę inicjatywę szczególnie zaangażowały się: Roksana Olszewska, Julia Weymann, Wiktor Wiśniewski (dziś już absolwenci szkoły), Julia Glura-Karasiewicz i Eliza Dąbrowicz (uczennice) oraz Małgorzata Kasprzak (nauczycielka).

W Dzień Spełniania Marzeń, czyli w szkole w Różnowie w Dzień Boiska Sportowego, uczniowie opracowywali w zespołach klasowych projekty boiska. Był turniej dopingu klasowego, powstała gazetka ścienna o boisku, pojawili się też specjalni goście: Agnieszka Pytlak z Koła Gospodyń Wiejskich w Rożnowie, Małgorzata Witek, Jacek Okpisz. Dzięki współpracy z sołtyską Barbarą Bacic-Gaertner podczas festynu w jeden z weekendów młodzież zbierała podpisy poparcia mieszkańców pod inicjatywą boiska. Wspierali ich: Katarzyna Weymann i Joanna Fortuniak-Fleiszar (nauczycielki), rodzice oraz absolwenci szkoły.

W międzyczasie okazało się, że na agendzie gminy pojawiła się już kwestia boiska. Kluczowe było, aby projekt budowy boiska został zrealizowany zgodnie z potrzebami zgłoszonymi przez młodzież. Pod koniec 2022 roku kolejny raz spotkała się ona z burmistrzem w siedzibie urzędu, z którym rozmawiała o planach związanych z funkcjonalnością boiska. Zwiastunem postępów jest budowa oświetlenia przy starym boisku sportowym. Gmina stara się o pieniądze na budowę nowego. Kolejnym etapem działań młodzieży było spotkanie z Komisją Oświaty i z Wojewodą Województwa Wielkopolskiego. Samorząd Uczniowski przy okazji każdej imprezy szkolnej przypomina o sprawie boiska, aby zainteresować jego budową coraz większą grupę osób.

SAM Stowarzyszenia Aktywizacji Młodych, Samorząd Uczniowski Zespołu Szkolno-Przedszkolnego im. Franciszka Mickiewicza w Rożnowie i władze gminy Oborniki, w szczególności: burmistrz Obornik – Tomasz Szrama, radna Obornik – Małgorzata Witek zostali docenieni nagrodą Super Samorząd Fundacji Batorego za międzypokoleniową współpracę. W Obornikach młodzież wyszła naprzeciw społeczności lokalnej, zaproponowała rozmowę i spotkała się z zainteresowaniem ze strony dorosłych. Taki dialog o wzajemnej współpracy nie wydarza się na co dzień.

W „Atlasie dobrych praktyk. Historie lokalne 2022” jest 25 historii o zaangażowaniu ludzi w lokalne zmiany. Wydarzyły się one w różnych miejscach w całej Polsce, przy wsparciu akcji Masz Głos Fundacji Batorego i jej lokalnych koordynatorów. Historie dotyczą tworzenia miejsc wspólnych dla mieszkańców, dialogu w społeczności lokalnej, załatwiania potrzeb różnych grup wiekowych, ochrony środowiska i zostały zrealizowane dzięki sprawnej współpracy władz z mieszkańcami.

Przeczytaj historie o ludziach, którzy wzięli sprawy w swoje ręce.

SAM Stowarzyszenie Aktywizacji Młodych założyli młodzi dorośli, przeważnie byli członkowie Młodzieżowej Rady Miasta Oborniki, z zamiarem wciągnięcia do aktywności lokalnej kolejnych młodych ludzi. Ich flagowym wydarzeniem jest Kongres Samorządów Uczniowskich gminy Oborniki.

Samorząd Uczniowski Zespołu Szkolno-Przedszkolnego im. Franciszka Mickiewicza w Rożnowie mocno wykracza poza ramy tradycyjnej działalności tego typu. Aktywizuje społeczność lokalną, buduje współpracę z organizacjami i instytucjami, popularyzuje region przez współtworzenie gier terenowych, tzw. questów.

Akcja Masz Głos to prowadzony od 2006 roku ogólnopolski projekt Fundacji im. Stefana Batorego, który ma na celu budowanie dialogu i współpracy pomiędzy społecznościami lokalnymi a władzami samorządowymi. W 2023 roku akcja jest realizowana z partnerami regionalnymi: Stowarzyszeniem Aktywności Obywatelskiej Bona Fides, Fundacją Laboratorium Badań i Działań Społecznych SocLab, Stowarzyszeniem Rozwoju „Inspiracje”, Pracownią Zrównoważonego Rozwoju, Fundacją Twórczości, Edukacji i Animacji Młodzieży – „Teatrikon”. W latach 2022-2023 projekt jest współfinansowany przez Open Society Foundations. Patroni medialni: Onet.pl, Ngo.pl.