Publicystyka - ngo.pl

Warto zadbać o to, aby Twoja organizacja pozarządowa realizowała zadania publiczne w miejscach dostępnych oraz miała dostępną architektonicznie siedzibę. Tym bardziej, jeśli chcecie się starać o dotacje ze środków publicznych (np. samorządowych): wówczas będziecie zobligowani do spełnienia minimalnych wymagań z art. 6 Ustawy o zapewnieniu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami.

W zakresie dostępności architektonicznej obowiązki te należy realizować przynajmniej poprzez:

• zapewnienie wolnych od barier poziomych i pionowych przestrzeni komunikacyjnych budynków;
• instalację urządzeń lub zastosowanie w budynku środków technicznych i rozwiązań architektonicznych, które umożliwiają dostęp do wszystkich pomieszczeń, z wyłączeniem pomieszczeń technicznych;
• zapewnienie informacji na temat rozkładu pomieszczeń w budynku, co najmniej w sposób wizualny i dotykowy lub głosowy;
• zapewnienie wstępu do budynku osobie korzystającej z psa asystującego;
• zapewnienie osobom ze szczególnymi potrzebami możliwości ewakuacji lub ich uratowania w inny sposób.

Zawsze można zapewnić dodatkowe rozwiązania w zakresie dostępności, wykraczające poza ustawowe minimum.

Na początek powinieneś sprawdzić dostępność miejsca, w którym prowadzisz swoje działania albo planujesz je prowadzić w  konkretnym projekcie.

Może to być siedziba Twojej organizacji albo inne miejsce (z którym współpracujesz lub  które wynajmujesz).

Miejsce możesz sprawdzić na kilka sposobów:

• dokonać samooceny dostępności, korzystając np. z aplikacji Dostępnościomierz (Android) Spółdzielni Socjalnej FADO;
• zaprosić ekspertów do przeprowadzania miniaudytu –  eksperci to osoby, które znają grupy docelowe, wiedzą, jakie rozwiązania można zastosować i jakie najprawdopodobniej sprawdzą się w danej sytuacji,
• zaprosić osoby ze szczególnymi potrzebami – czyli użytkowników – do przeprowadzenia miniaudytu. Użytkownicy najlepiej znają swoje własne potrzeby. Osoby te są świetnym źródłem informacji o tym, co działa, a co nie, co jest akceptowalnym rozwiązaniem, a czego nie należy stosować.

Pewność co do dostępności i możliwych do zastosowania rozwiązań architektonicznych w danym miejscu (np. instalacji określonych urządzeń) zyskasz po ocenie ekspertów od dostępności architektonicznej. Jest to usługa dość kosztowna. Jeśli korzystacie z danego lokalu razem z inną organizacją, firmą lub instytucją, warto pomyśleć o podziale kosztów oceny i dostosowania danego miejsca pod względem architektonicznym.

Cennym źródłem informacji o stanie dostępności będą również:

• ankiety wśród użytkowników – z czego korzystają, co się sprawdziło, a co nie, co warto wdrożyć;
• obserwacje użytkowników – warto obserwować uważnie i notować, z czym osoba ze szczególnymi potrzebami ma problemy, np. czy gdzieś w obiekcie się gubi, gdzie poruszanie się sprawia jej większe trudności.

Najprościej można to zrobić analizując sytuacje:

• Jeśli do miejsca, w którym realizujesz działania każda osoba wchodzi tym samym wejściem, w podobny sposób i samodzielnie oraz może dostać się do każdego pomieszczenia bez większych problemów, oznacza to, że mamy do czynienia z uniwersalnym projektowaniem. I najprawdopodobniej miejsce to jest dostępne architektonicznie.
• Jeśli do miejsca, w którym realizujesz działania nie każda osoba może wejść tym samym wejściem, ale wejdzie do budynku i sali innym wejściem (z boku, od tyłu), oznacza to, że mamy do czynienia z racjonalnym usprawnieniem. Takie miejsce także będzie można uznać za dostępne architektonicznie.
• Jeśli są osoby, które nie mają żadnej szansy dostać się do miejsca, w którym realizujesz działania i musisz przeorganizować swoją działalność, aby mogły skorzystać z Twojej oferty (np. poprzez zorganizowanie spotkania w innym miejscu), oznacza to, że mamy do czynienia z dostępem alternatywnym.
• Jeśli do miejsca, w którym realizujesz działania, ze względu na istniejące bariery architektoniczne, część osób ze szczególnymi potrzebami będzie mogła się dostać tylko i wyłącznie przy wsparciu drugiej osoby albo osób, oznacza to, że miejsce jest niedostępne, a wsparcie osób oznacza dostęp alternatywny.  Będą to sytuacje, gdy np. podnośnik musi uruchomić pracownik albo gdy musi rozłożyć szyny i asystować osobie ze szczególnymi potrzebami.

Barierami mogą być m.in.:

• schody,
• brak windy, pochylni, podnośnika,
• brak poręczy przy schodach,
• za wysokie progi w drzwiach,
• zbyt wąskie drzwi wejściowe lub drzwi do pomieszczeń,
• szklane powierzchnie bez oznaczeń,
• zastawione korytarze,
• zbyt miękka wykładzina,
• za wysoka wycieraczka.

Istnieją przenośne rampy i szyny, które mogą pomóc w pokonaniu niektórych z tych barier. Jednak, zanim je zaoferujesz odbiorcom swoich działań, przetestuj te urządzenia na miejscu z osobami ze szczególnymi potrzebami. Rozwiązania te są często niewystarczające dla osób poruszających się na wózkach albo niekoniecznie akceptowane przez nie.

Musisz zapewnić osobom ze szczególnymi potrzebami informację o tym, jak dotrzeć do istotnych pomieszczeń w budynku. Informacja powinna być zaprezentowana w sposób wizualny i dotykowy lub głosowy

Oznacza to, że osoby ze szczególnymi potrzebami powinny łatwo znaleźć i odczytać informację, gdzie mają się udać i w jaki sposób mogą tam dotrzeć.

Informację możesz dostarczyć na przykład poprzez:

• opis na stronie internetowej,
• uzyskanie jej w w formie wizualnej oraz głosowej lub dotykowej (to wynika z art. 6) po wejściu do budynku;
• pracowników, wolontariuszy, którzy będą udzielać informacji po wejściu do budynku.

W dużych pomieszczeniach albo podczas wydarzeń plenerowych warto zapewnić wsparcie asystentów, którzy pomogą dotrzeć do konkretnego miejsca albo udzielą właściwej informacji.

Informacja wizualna

Jeśli prowadzisz działania w niewielkim budynku, wystarczające będą tabliczki na wejściach do pomieszczeń.

Jeśli natomiast prowadzisz działania w dużych obiektach, powinieneś zapewnić informacje kierunkowe. Mogą to być np. plany budynku albo tabliczki wskazujące drogę do sali.

Pamiętaj, by zadbać o:

• czytelną czcionkę o odpowiedniej wielkości,
• kontrastowość,
• umieszczenie tabliczek z informacjami na odpowiedniej wysokości,
• odpowiednie oświetlenie tabliczek z informacjami.

Informacja głosowa

Najprostszym sposobem jest zapewnienie informacji poprzez wyznaczoną osobę, która będzie dostępna w strefie wejściowej do obiektu.

Inne możliwe rozwiązania to:  

• zastosowanie znaczników Totupoint, beaconów Yourway lub innych podobnych rozwiązań technologicznych. Pozwalają one na  zapoznanie się z opisem obiektu umieszczonym w aplikacji po połączeniu się w miejscu lokalizacji znacznika w wejściu do obiektu.
• opis (tzw. audiodeskrypcja) obiektu oraz rozkładu pomieszczeń. Opis ten można również zamieścić na stronie internetowej.

Informacja dotykowa

Informacja dotykowa przeznaczona jest dla osób niewidomych, stosowana alternatywnie do informacji głosowej. Może polegać na zamieszczeniu:

• planów tyflograficznych,
• ścieżek dotykowych,
• oznaczeń dotykowych (np.  w alfabecie Braille’a) przy wejściach do pomieszczeń lub na poręczach schodów.

Musisz zapewnić wstęp do budynku osobie korzystającej z psa asystującego.

Psa asystującego rozpoznasz po uprzęży z napisem „Pies asystujący” lub „Pies przewodnik”. Osoba z psem asystującym powinna mieć przy sobie certyfikat potwierdzający status psa i aktualne zaświadczenie o szczepieniach. Pies asystujący może chodzić bez smyczy i nie musi nosić kagańca.

Są różne rodzaje psów asystujących. Są to: psy przewodniki osoby niewidomej, psy asystenci osoby z niepełnosprawnością ruchową, psy sygnalizujące atak choroby albo psy sygnalizujące osobie niesłyszącej.

Warto zadbać o:

• komfortowe miejsce (np. z brzegu rzędu siedzeń) dla osoby z psem asystującym. Miejsce warto skonsultować z tą osobą.
• miskę z wodą dla psa.

Realizując zadanie publiczne musisz wiedzieć, jak przebiega ewakuacja osób ze szczególnymi potrzebami z miejsca prowadzenia działań .

Co musisz zrobić:

• zapoznać się z zasadami ewakuacji osób ze szczególnymi potrzebami( o ile istnieją);
• lub wypracować zasady ewakuacji osób ze szczególnymi potrzebami;
• przekazać zasady ewakuacji osobie ze szczególnymi potrzebami.

 Gdy realizujesz wydarzenia w plenerze szczególnie pamiętaj o tym, by:

• zapewnić równe i utwardzone nawierzchnie – tak, by wszystkie ścieżki komunikacyjne (w tym do mobilnych toalet i stoisk) były dostępne;
• zapewnić toaletę dostępną dla osób z niepełnosprawnościami;
• zapewnić stoły (strefa gastronomiczna, stoiska), w których wysokość pod blatem pozwala na podjechanie osobie na wózku (min. 67 cm);
• zapewnić miejsca parkingowe dla osób z niepełnosprawnościami;
• zapewnić miejsca do odpoczynku, ławki/krzesła z podłokietnikami i oparciem.

Przy organizacji wydarzeń dobrą praktyką jest zapewnienie asysty dla osób z niepełnosprawnościami.

W dotarciu do miejsca i dostaniu się do każdego pomieszczenia warto zapewnić wsparcie, szczególnie dla osób z niepełnosprawnością ruchu i wzroku.

W przypadku wydarzeń plenerowych masowych warto oznaczyć asystentów, żeby łatwo byli rozpoznawalni przez osoby ze szczególnymi potrzebami.

Gdy już zidentyfikowałeś usprawnienia, ułatwienia architektoniczne dla osób ze szczególnymi potrzebami i/lub bariery, koniecznie o tym poinformuj.

Brak informacji o dostępności także jest informacją o dostępności.

Informacja „miejsce dostępne architektoniczne” jest niewystarczająca. Koniecznie opisz dokładniej przestrzeń i jej dostępność. Uczestnik ze szczególnymi potrzebami uniknie rozczarowań, jeśli rozwiązania zaproponowane w Twoim miejscu nie będą właściwym sposobem zapewnienia dostępności w jego przypadku.

Jak informować o dostępności architektonicznej miejsca?

• na stronie internetowej: w miejscu widocznym i łatwym do odnalezienia przez użytkownika;
• w deklaracji dostępności (o ile ją masz),
• w zakładce „O nas”( o ile ją masz);
• w mediach społecznościowych;
• w zaproszeniach na wydarzenie.

Warto wiedzieć i pamiętać! Nawet jeśli miejsce, w którym prowadzisz działania nie jest w pełni dostępne architektonicznie lub w ogóle nie jest dostępne – o dotację w otwartym konkursie ofert możesz starać się zawsze.

Co możesz zrobić, żeby być bardziej dostępnym i zwiększyć swoje szanse na dotację?

• Zmienić miejsce realizacji działań na dostępne.
• Dostosować miejsce realizacji działań, o ile jest to możliwe.
• Przeorganizować działalność (o ile to możliwe) i realizować działanie częściowo w innym, dostępnym miejscu lub wykorzystując rozwiązania techniczne, np. dostęp online. Możliwe jest również zapewnienie wsparcia osoby trzeciej (dostęp alternatywny).

Jeśli nie możesz tego zrobić, opisz dokładnie występujące bariery i uzasadnij, z jakich przyczyn nie możesz zapewnić dostępności. Wskaż, jak zamierzasz zapewnić dostęp alternatywny.

Zgodnie z zapisem  § 6. 1 pkt 2 Uchwały nr XXIII/663/2019 Rady m.st. Warszawy z 5.12.2019 r. w sprawie zasad najmu lokali użytkowych oraz  § 6. 1. pkt 2) zarządzenie nr 136/2020 Prezydenta m.st. Warszawy z 5.02.2020 r. w sprawie zasad najmu lokali użytkowych dopuszcza się: rozliczenie w trakcie najmu udokumentowanych nakładów poniesionych przez najemcę na usunięcie barier architektonicznych dla osób starszych i z niepełnosprawnością, w zakresie uzgodnionym z wynajmującym.

Pomocne publikacje i linki nt. dostępności architektonicznej znajdziesz tutaj:

• Standardy i wytyczne dostępności Urzędu Warszawa Dostępna Standardy – Dostępność w architekturze
• ministerialne poradniki Dostępność Plus poradniki
• kanał YouTube Warszawskiej Akademii Dostępności Warszawska Akademia Dostępności YT - (webinary, playlisty – szkolenia, instrukcje)
• TUS projektowanie uniwersalne kontekst ustawowy
• Minimalne wymagania ustawowe architektoniczne
• Fundacja Integracja
• Włącznik, Projektowanie bez barier