Publicystyka - ngo.pl

Dwa lata pracy, namysłu, pogłębionych analiz, rozmów, aż w końcu konkretyzowania kluczowych rekomendacji. Doświadczenia i inspiracje z zagranicy. 250 przedstawicieli i przedstawicielek organizacji pozarządowych, ekspertów i ekspertek. I ostatecznie 16 fundamentalnych postulatów i 38 konkretnych propozycji, dotyczących poprawy warunków działania organizacji pozarządowych w Polsce (można je znaleźć na stronie Forum Darczyńców w Polsce, jako Manifest  i Rekomendacje to efekt projektu realizowanego przez Forum Darczyńców w Polsce wraz z organizacjami partnerskimi.  

– To trampolina do przyszłych działań rzeczniczych. Wspólny pomysł na lepsze jutro dla organizacji społecznych w Polsce – mówiła Magdalena Pękacka, dyrektorka biura Forum, otwierając seminarium Wybory 2023 a organizacje pozarządowe. Uczestnicy i uczestniczki spotkania mieli okazję zapoznać się z wypracowanymi postulatami, dotyczącymi dialogu obywatelskiego, uproszczeń prawnych i rozwiązań finansowych. A także posłuchać, które z nich zostaną włączone w programy niektórych komitetów wyborczych.

Forum Darczyńców zbiera podpisy pod manifestem i rekomendacjami dotyczącymi dobrego prawa dla fundacji. Dołącz! >

Częścią projektu realizowanego przez FD były badania organizacji pozarządowych na temat otoczenia prawnego i propozycji zmian prawnych oraz cykl dyskusji (seminariów i warsztatów) obejmujących takie tematy, jak: nadzór nad fundacjami, obowiązki sprawozdawcze, finansowanie działań, niezależność fundacji (wyniki tych badań są omówione w publikacji „W poszukiwaniu perpetuum mobile. Dobre prawo dla trzeciego sektora”, autorstwa Magdaleny Szafranek i Szymona Wójcika z Instytutu Stosowanych Nauk Społecznych Uniwersytetu Warszawskiego).

– 70% organizacji uważa, że nie ma żadnego wpływu na proces stanowienia prawa. Podobnie było w 2008 roku. Nic się nie zmieniło – mówiła Magdalena Szafranek. –  Wyniki badania nie są optymistyczne. Tutaj nie ma rewolucji. Mimo nakładu pracy i zaangażowania sektora pozarządowego przez te wszystkie lata. Powinniśmy się domagać zmian od polityków.

Swoimi refleksjami z uczestniczkami i uczestnikami spotkania podzielił się także prof. Adam Bodnar.

– Co do zasady popieram to, co jest napisane w Rekomendacjach i Manifeście. To jest dobry kierunek. O tym należy rozmawiać z politykami i przekonywać ich do tych zagadnień, które są ważne dla organizacji pozarządowych: biurokracji, kształtowania dobrego prawa i tego, jak organizacje powinny w tym uczestniczyć, przejrzystości i wsparcia ze strony państwa – mówił prof. Bodnar, zwracając jednocześnie uwagę, że problemem obecnie nie jest nawet niedobre prawo, co praktyka jego stosowania. – Proces stanowienia prawa jest w Polsce naruszany. Etap konsultacji jest omijany poprzez wnoszenie pod obrady projektów poselskich. Organizacje społeczne mają możliwość zabrania głosu pod warunkiem, że ktoś w komisji sejmowej się na to zgodzi i że projekt jest tam w ogóle rozpatrywany. Rzadko się to zdarza. Postulat, aby angażować NGO-sy w pełni w proces wysłuchania publicznego i konsultacji jest słuszny, ale pod warunkiem, że przywrócimy w Polsce rzeczywisty parlamentaryzm.

Postulaty wypracowane przez Forum Darczyńców i ich partnerów (a także przez Ogólnopolską Federacją Organizacji Pozarządowych) zostały przedstawione także politykom, m.in. podczas serii spotkań z przedstawicielami poszczególnych partii, gdzie spotkały się ze zrozumieniem i przychylnym przyjęciem. Do pozarządowych propozycji mogli się odnieść także kandydatki i kandydat do sejmu. Justyna Duriasz Bułhak z FD zaprosiła do debaty Annę Radwan-Röhrenschef, kandydująca w Warszawie z Polska 2050, Monika Falej, posłanka i kandydatka Lewicy oraz Michał Braun – kandydat Platformy Obywatelskiej z Kielc. Wszyscy troje mają doświadczenia pracy i działania w sektorze pozarządowym, więc problemy, o których rozmawiano podczas spotkanie nie były im obce.

– Przeglądałam postulaty i miałam poczucie, że od 20, 30 lat nic się nie zmieniło. Nadal mamy bardzo dużo do zrobienia – mówiła Anna Radwan-Röhrenschef, zwracając w szczególności uwagę na odpartyjnienie grantów, dopuszczenie ekspertów do oceny, uproszczenie zasad podatkowych i prawnych na wzór tych, którymi cieszą się przedsiębiorcy, udział organizacji w procesie legislacyjnym.

Jej zdaniem po wyborach przede wszystkim należałoby się zająć wizerunkiem organizacji pozarządowych, odbudową kapitału społecznego oraz współpracą pozasektorową.

Monika Falej przyznała, że mimo bycia posłanką od 4 lata, cały czas czuje się obecna w sektorze pozarządowym.

– W polityce jestem od ponad 20 lat, ponieważ będąc w trzecim sektorze także tworzymy politykę, na przykład tę lokalną – mówiła Monika Falej, która przede wszystkim właśnie zwróciła uwagę na pracę organizacji lokalnych i ich relacje z samorządami. Jej zdaniem, aby w parlamencie stanowione było dobre prawo dla organizacji, potrzebna jest m.in. komisja trójstronna, w której zasiądą przedstawiciele i przedstawicielki organizacji pozarządowych, rządu oraz strony samorządowej. – To ważne, aby mówić w szerszym gronie, nie tylko z partiami, ale też z samorządami, bo wiele od nich zależy.

Oprócz wspomnianej komisji trójstronnej, wśród jej priorytetów na pierwsze 100 dni po wyborach znalazły się odformalizowanie dokumentów dla organizacji, zrównanie w prawach i obowiązkach z przedsiębiorcami oraz odbudowa zaufania do organizacji pozarządowych.

Michał Braun wymienił trzy spośród postulatów przygotowanych przez organizacje, które już weszły do pakietu 100 konkretów programu wyborczego Platformy Obywatelskiej: odpartyjnienie systemu przyznawania dotacji, Likwidacja Narodowego Instytutu Wolności (chociaż zastrzegł, że niektóre programy realizowane przez NIW są ciekawe, ale to jak środki są dystrybuowane – budzi wątpliwości) oraz dążenie do uniezależnienia się organizacji od środków publicznych poprzez m.in. likwidowanie barier (np. aby można było pozyskiwać darczyńców bez potrzeby rejestrowania działalności gospodarczej).Dodał także, że pozostałe postulaty organizacji, dotyczące mediów publicznych, kultury, edukacji, nauki i ekologii także zostały uwzględnione w programie wyborczym Platformy.

Wśród priorytetów do zrealizowania zaraz po wyborach polityk Platformy Obywatelskiej wymienił zmiany w Radzie NIW i Komitecie Pożytku Publicznego, rozliczenie afery Willa+, zwolnienie wszystkich organizacji z CIT (co w tej kadencji zaproponowała Lewica, a liderem tego procesu była M. Falej, zob. Podatek dochodowy od osób prawnych. Bezpieczniejsze zwolnienie dla NGO w projekcie poselskim). Następnie podjęcie prac nad rozwiązaniami systemowymi: rewizja lub napisanie od nowa Ustawy o działalności pożytku publicznego, reforma mediów publicznych.

– Jakie mamy gwarancje, że nasze postulaty wejdą do waszych programów wyborczych? Czy są szanse na podpisanie deklaracji o chęci ich realizacji – pytała Magdalena Pękacka.

– Było spotkanie Klubu Lewicy, postulaty zostały przyjęte, są w naszych priorytetach. Nie widzę żadnej obawy, że nie będą realizowane – deklarowała Monika Falej.

Podobne zapewnienie złożyła Anna Radwan Radwan-Röhrenschef i Michał Braun, a stosowne porozumienia mają zostać podpisane 29 września, podczas wydarzenia organizowanego przez Ogólnopolską Federację Organizacji Pozarządowych - “Mamy pomysł na Polskę”.

Część propozycji OFOP i Forum Darczyńców uwzględniona w deklaracji Koalicji Obywatelskiej >