Podatek dochodowy od osób prawnych. Bezpieczniejsze zwolnienie dla NGO w projekcie poselskim
Do Sejmu wpłynął poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. To odpowiedź na postulaty organizacji pozarządowych, które od kilku lat sygnalizowały, że obecne zwolnienie z CIT wykorzystywane przez NGO-sy jest anachroniczne, niepewne, a ponadto słabsze niż zwolnienia np. partii politycznych czy związków zawodowych.
Posłowie mają mniej niż pół roku, żeby przyjąć przepisy, które powinny ułatwić działanie organizacjom społecznym. Propozycja, którą właśnie wniosła do Sejmu grupa posłów Lewicy, jest efektem pracy organizacji pozarządowych i spotkań w ramach Parlamentarnego Zespołu ds. Organizacji Pozarządowych i Społeczeństwa Obywatelskiego.
Stan obecny
Zwolnień podatkowych, z których mogą korzystać organizacje społeczne, jest kilka. Z pewnością najlepsze (aktualne i bezpieczne) dedykowano organizacjom pożytku publicznego - zawiera je artykuł 17 ust. 1 pkt 6c ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Ale jak wiadomo OPP to tylko część trzeciego sektora, dominują w nim NGO-sy, które statusu nie mają i ze wskazanego zwolnienia nie mogą skorzystać. Takim organizacjom pozostaje najczęściej zwolnienie z art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy. To zwolnienie posługuje się jednak częściowo archaicznym katalogiem uprzywilejowanych obszarów, który dziś nie jest wystarczający do opisu aktywności części organizacji. Ponadto żeby korzystać ze zwolnienia trzeba mieć w statucie "przepisane" sformułowania z katalogu. Czym w przypadku niektórych organizacji może skończyć się korzystanie z tego (warto przypomnieć - stosowanego powszechnie) zwolnienia? Pisała o tym Katarzyna Sadło w analizie: Zwolnienia podatkowe. Uporządkujmy.
Dlaczego NGO-sy nie zasługują na takie zwolnienie jak partie polityczne?
Konstrukcja systemu opodatkowania organizacji pozarządowych podatkiem CIT jest w niektórych miejscach anachroniczna, niejasna, a czasem także niesprawiedliwa.
Szczególnie, że istnieje cały szereg podmiotów o podobnym charakterze, które korzystają z całkowitego zwolnienia z opodatkowania swoich dochodów, póki wydają go na cele statutowe. Z takiego przywileju korzystają np. związki zawodowe, organizacje pracodawców, izby rolnicze czy partie polityczne. Nie jest więc do końca jasne dlaczego zwolnienie dla organizacji pozarządowej, realizującej swoje cele statutowe, jest znacznie węższe i obwarowane dodatkowymi warunkami.
Praca Zespołu OFOP i Zespołu Parlamentarnego
Próbę poprawy sytuacji podatkowej organizacji pozarządowych podjął, powstały w 2021 roku w OFOP, Zespół Proste prawo dla NGO. W zespole wypracowano dwa rozwiązania, którymi próbowano zainteresować ustawodawców. Zespół sygnalizował problem i zapowiadał próbę przygotowania konkretnej propozycji na konferencji w grudniu 2021 roku w Senacie (zob. Konferencja…). Gotowe rozwiązania wraz z diagnozą i uzasadnieniem przedstawiono po ponad roku, podczas posiedzenia Parlamentarnego Zespołu ds. Organizacji Pozarządowych i Społeczeństwa Obywatelskiego 8 lutego 2023 r. Parlamentarny Zespół zadeklarował wtedy, że w oparciu o te propozycje podejmie poselską inicjatywę legislacyjną. Jej efektem jest właśnie opisywany tu projekt. Wyznaczonym do projektu przedstawicielem wnioskodawców jest posłanka Monika Falej, będąca też przewodniczącą Parlamentarnego Zespołu.
Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych
Zaproponowany tekst ustawy - projekt jest krótki i prezentujemy go poniżej w całości.
Art. 1. W ustawie z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2022 r. poz. 2587, 2640, 2745, z 2023 r. poz. 185, 326, 412) w art. 17 pkt 39 otrzymuje brzmienie: „39) dochody organizacji pozarządowych, o których mowa w art. 3 ust. 2 ustawy z dnia z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. z 2022 r. poz. 1327, 1265, 1812), związków zawodowych, społeczno-zawodowych organizacji rolników, izb rolniczych, izb gospodarczych, organizacji samorządu gospodarczego rzemiosła, spółdzielczych związków rewizyjnych, organizacji pracodawców, partii politycznych, europejskich partii politycznych i europejskich fundacji politycznych, działających na podstawie odrębnych przepisów - w części przeznaczonej na cele statutowe, z wyłączeniem działalności gospodarczej;”.
Art. 2. Ustawa wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2024 r.
ZOBACZ tekst projektu wraz z uzasadnieniem na stronach sejmowych
Budżet bezpieczny, podobnie organizacje
Organizacje pozarządowe korzystają dziś ze zwolnień podatkowych. "Wiek" tych zwolnień, działa tu i na korzyść i na niekorzyść podatników. Same organizacje mają przetarte ścieżki i wiedzą z jakich zwolnień korzystać, a administracja skarbowa rutynowo reaguje na znane sobie od lat regulacje. Ale przyzwyczajenie i oswojenie z przepisami nie daje gwarancji, że zawsze wszystko zadziała jak trzeba. W środowisku NGO-sów potencjalne zagrożenie wynikające z obecnej konstrukcji zwolnień dla III sektora znane jest i sygnalizowane od dawna (zob. CIT w NGO. Czy siedzimy na minie? publicystyka.ngo.pl, 2017 r.).
Zwolnienie proponowane przez posłów (a wcześniej Zespół OFOP) daje znacznie większą pewność, a uchwalane dziś zlikwiduje mankament, nieprzylegania rozwiązań do zmienionej rzeczywistości. Jednocześnie realnie sytuacja się nie zmieni - jeśli chodzi o kwestie finansowe. W tej chwili organizacje społeczne nie są dla budżetu państwa znaczącym źródłem dochodu z podatku od osób prawnych. To powinno przemawiać za przyjęciem zaproponowanych przepisów. Budżet nie straci, a podatnicy zyskają większą pewność. Dla organów skarbowych to również powinna być korzyść, chyba, że założymy złośliwie, że urzędy lubią wykorzystywać do nękania obywateli niedoskonałe i mętne regulacje.
Wpływ proponowanej ustawy na finanse publiczne jest oceniany jako niewielki lub znikomy. (…) Proponowana ustawa nie skutkuje zwiększeniem wydatków, a zmniejszeniem przychodów do budżetu państwa z podatku dochodowego od osób prawnych. Zmniejszenie przychodów ograniczy się jednak do kwoty nie większej niż 0,1% wpływów ogółem z tego podatku, jak wynika z analizy listy Ministerstwa Finansów (…).
Projekt nie ma jeszcze numeru druku (czyli nie został skierowany do pierwszego czytania - stan na 25.04.2023), a jeśli przepisy mają wejść w życie, posłowie muszą zakończyć pracę nad nimi w niecałe pół roku. Projekt wydaje się prosty, jednak nie wiadomo dziś jakie będzie miał wsparcie z pozostałych klubów parlamentarnych.
Będziemy śledzić losy projektu i na bieżąco informować w portalu o kolejnych etapach jego procedowania.
Źródło: inf. własna poradnik.ngo.pl
Redakcja www.ngo.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść komentarzy.
Skorzystaj ze Stołecznego Centrum Wspierania Organizacji Pozarządowych
(22) 828 91 23
