Publicystyka - ngo.pl

Platforma Obywatelska i pozostałe partie tworzące Koalicję Obywatelską poważnie traktują kwestie III sektora. Najpilniejsze kwestie znalazły się w programie „100 konkretów na pierwsze 100 dni rządów”, ale równie ważna jest dla nas podpisana deklaracja wsparcia i rozwoju społeczeństwa obywatelskiego, przygotowana wspólnie z Ogólnopolską Federacją Organizacji Pozarządowych i Forum Darczyńców.

W 100 konkretach mówimy o kilku zasadniczych kwestiach:

Konkret: Odpolitycznienie procesu finansowania działań organizacji pozarządowych. Konieczny jest powrót do poważnego traktowania oceny niezależnych ekspertów, a nie polityków. Nie będzie finansowania rządowego dla organizacji zakładanych ad hoc kilka dni przed terminem składania wniosków. Fundusze publiczne mają służyć realizacji zadań i rozwoju III sektora, a nie do finansowego wzmacniania zaplecza politycznego jakiejkolwiek partii politycznej.

Konkret: Likwidacja uzależnionego od rządu Narodowego Instytutu Wolności w obecnej formule, a także likwidacja Funduszu Patriotycznego i innych funduszy tematycznych służących celom politycznym. Likwidacja NIW nie oznacza likwidacji programów takich jak FIO, ale likwidację patologicznego funkcjonowania instytucji przekazujących miliony dla organizacji zakładanych przez działaczy z otoczenia PiS. Całkowitą likwidacją należy objąć dodatkowe programy, które stały się łupem dla konkretnym obozów i środowisk politycznych  w ramach Zjednoczonej Prawicy i źródłem finansowania dla organizacji  o nastawieniu politycznym i nacjonalistycznym.

Konkret: Ułatwienie organizacjom pozarządowym pozyskiwania środków ze źródeł prywatnych przez zachęty podatkowe i uproszczenia w działaniu. Rozwoju III sektora nie można opierać jedynie na zwiększaniu ilości środków publicznych. Mimo że takie wsparcie jest koniecznie, to kwota ta nigdy nie będzie wystarczająca. Kluczowe dla wzmocnienia niezależności III sektora jest jego uniezależnienie od garnuszka środków publicznych. Aby tak się stało, potrzebujemy większych zachęt do przekazywania środków dla NGO i likwidację przeszkód biurokratycznych. To m.in. zniesienie konieczności rejestracji działalności gospodarczej, po to żeby pozyskiwać sponsorów. Wspomniane ułatwienia muszą dotyczyć także m.in. podmiotowego zwolnienia z podatku od osób prawnych czy wprowadzenie małej działalności gospodarczej dla ngo.

Podczas konferencji „Propozycje Programowe dla Polski” został podpisana „Deklaracja wsparcia i rozwoju społeczeństwa obywatelskiego” wypracowana wspólnie przez Koalicją Obywatelską, OFOP i Forum Darczyńców. Deklarację podpisali: posłanka Marzena Okła-Drewnowicz i Michał Braun. W konferencji brały również udział posłanki Katarzyna Lubnauer oraz Kamila Gasiuk – Pihowicz.

Przeczytaj relację z Konwencji organizacji pozarządowych >

Oto tekst deklaracji:

„Wierząc w siłę społeczeństwa obywatelskiego i organizacji pozarządowych w tworzeniu demokratycznego państwa prawa, działając na podstawie zapisanej w Konstytucji zasady pomocniczości, a także uwzględniając suwerenność stron, partnerstwo, efektywność, uczciwą konkurencję i jawność.

Biorąc pod uwagę dokumenty przygotowane przez Ogólnopolską Federację Organizacji Pozarządowych i Forum Darczyńców w Polsce pt. Propozycje OFOP dotyczące uproszczeń dla III sektora na wybory parlamentarne 2023 r. oraz Dobre prawo dla fundacji – manifest i rekomendacje możliwych kierunków rozwoju regulacji prawnych dotyczących fundacji

1. Stworzenia realnych i przyjaznych mechanizmów dialogu obywatelskiego, w tym konsultacji publicznych, w których głos organizacji pozarządowych w sprawach publicznych będzie wysłuchany i uwzględniony przy podejmowaniu decyzji. Nowy system dialogu obywatelskiego stworzony zostanie wspólnie z organizacjami pozarządowymi przy wzmocnionej reprezentacji środowisk III Sektora.

2. Opracowanie dobrego prawa dla organizacji pozarządowych uwzględniającego specyfikę ich działalności. W szczególności: zapewnienia spójności obowiązujących przepisów, zniesieni utrudnień biurokratycznych, zwiększenia bezpieczeństwa podatkowego, ograniczenia obowiązków rachunkowo-sprawozdawczych, przyśpieszenia procedury rejestracji i likwidacji organizacji pozarządowych i wprowadzenia ochrony organizacji podczas kontroli (analogiczne do zasad dotyczących przedsiębiorców).

3. Reformy zasad finansowania działań społecznych i wspierania filantropii w tym: odpolitycznienia i zwiększenie kontroli społecznej nad przekazywaniem dotacji ze środków publicznych, reformy systemu zlecania realizacji zadań, zwiększenia dostępności innych źródeł finansowania m.in. poprzez stworzenie systemu zachęt podatkowych dla darczyńców prywatnych, zniesienia barier prawnych w pozyskiwaniu sponsorów i prowadzeniu małej nierejestrowej działalności gospodarczej.”

W portalu ngo.pl pojawił się tekst „NIW do likwidacji? Czerwona kartka dla KO!”. Pełen jest on pytań, które mają uzasadniać „czerwoną kartkę” dla KO. Cieszę się jednak, że pytanie o losy Narodowego Instytutu Wolności pojawiło się. Tak, Koalicja Obywatelska chce likwidacji skrajnie upolitycznionego systemu przyznawania dotacji dla organizacji pozarządowych powiązanych z ekipą rządzącą. Nie ma mowy o likwidacji środków dla organizacji społecznych.

Jak zauważyłem powyżej w „100 konkretach” – Programie KO na pierwsze 100 dni rządów, pojawia się jasny przekaz: środki muszą być rozdawane przy zdecydowanym udziale ekspertów, a nie polityków. Koalicja Obywatelska nie zlikwiduje źródeł finansowania dla inicjatyw organizacji pozarządowych, ale odpolityczni system ich przyznawania. Uważamy, że Narodowy Instytut Wolności wymaga generalnej przebudowy – de facto likwidacji w obecnej formie. Nie oznacza to likwidacji programów. Przypominam, że FIO rozwijane było za rządów PO-PSL (pojawiły się w nim także nowe linie finansowania, takie jak pieniądze dla watchdogów), a stworzono go w czasach rządów SLD, które również negatywnie ocenia działanie Instytutu.

Autor tekstu pisze: „Nie wiedzieć czemu postulat zawarto w dziale „rozliczenie rządów PiS”.  Otóż stało się to właśnie dlatego, że likwidacja Instytut nie oznacza likwidacji środków dla organizacji pozarządowych, ale rozliczenie rządzących.

Co więcej – likwidacja obecnej formuły nie oznacza też braku ciągłości realizowanych umów. Z pewnością konieczna jest jednak dokładna kontrola prawidłowości wydatkowania środków przez beneficjentów. Dotyczy to  zwłaszcza pieniędzy przyznanych organizacjom zakładanym w czasie trwania konkursów (czy, na przykład,  przyznawano im punkty za doświadczenie). Konieczna jest szczególna kontrola organizacji zakładanych przez osoby partyjnie, a nawet rodzinnie związane z obozem władzy, w tym kwestia spełniania przez nie kryteriów konkursowych. Nikt nie ma wątpliwości, że dogłębnego rozliczenia wymagają dotacje w ramach „Willi Plus” i innych tego typu konkursów.

Michał Braun – praktyk w dziedzinie partycypacji publicznej. Radny Miasta Kielce. Odpowiada za współpracę Koalicji Obywatelskiej i Instytutu Obywatelskiego z organizacjami pozarządowymi i propozycje programowe dla III sektora. Zarządzał wieloma organizacjami pozarządowymi, pracuje jako ekspert m.in. dla Komisji Europejskiej i organizacji pozarządowych w wielu krajach. Absolwent Europeistyki Uniwersytetu Warszawskiego, Akademii Managerów III Sektora Collegium Civitas, XXVI Szkoły Liderów Politycznych oraz Pracowni Samorządowej Fundacji Batorego.