Publicystyka - ngo.pl

^{fotografia wykorzystana do okładki filmu oraz artykułu, Maciej Nowaczyk}

Rafał Kowalski, ngo.pl: – Zacznijmy od hasła, które jest bardzo, bardzo poważne i bardzo zobowiązujące. Mamy pomysł na Polskę. Kto ten pomysł ma?

Weronika Czyżewska-Waglowska, Ogólnopolska Federacja Organizacji Pozarządowych: – Pomysł na Polskę mają organizacje społeczne, które przygotowały obywatelskie propozycje dla Polski w kilkunastu obszarach. Chcemy pokazać, że zorganizowany sektor obywatelski ma gotowe propozycje na to, w jakim kierunku powinno zmierzać państwo i społeczeństwo. Te propozycje w postaci gotowych ustaw, założeń do ustaw czy gotowych rozwiązań wypracowały środowiska organizacji w różnych obszarach, eksperci, praktycy, czyli ci, którzy się znają najlepiej na danej dziedzinie, danej tematyce.

Myślę, że to, co jest ważne w tym całym procesie propozycji obywatelskich dla Polski, to jest to, że spotkały się w nim organizacje społeczne, fundacje, stowarzyszenia, ale też koalicje i federacje, którym zależy na demokratycznym państwie prawa i naprawie Polski w wielu obszarach dotyczących funkcjonowania państwa, obywateli i obywatelek.

Mamy też świadomość tego, że wychodzimy z tymi propozycjami w tym gorącym czasie wyborczym. Natomiast chcemy też dać jasny sygnał, że te propozycje nie zostały wypracowane z dnia na dzień pod wybory, pod rozmowy, bo wiemy, że to jest gorący czas, w związku z tym też politycy zabiegają i o swoje głosy, o elektorat i też chętnie rozmawiają i się deklarują do różnych rzeczy.

Ale też chcemy dalej pracować nad tymi rozwiązaniami już po wyborach, niezależnie jaki będzie ich wynik, ponieważ zależy nam na naprawie Polski. To chyba jest najważniejsze, co się stanie z tymi propozycjami po wyborach. 

Propozycji, branż, w ramach których organizacje zaproponowały jakieś rozwiązania, jest dosyć dużo i my nie mamy teraz czasu, żeby omówić wszystkie. Wszystkie znajdują się na stronie stworzonej przez OFOP, gdzie tam w adresie te hasło "Mamy pomysł na Polskę" się pojawia [KLIKNIJ]. W portalu też staramy się poszczególne propozycje omówić [Cykl Wybory - KLIKNIJ], ale ja bym cię prosił, żebyś kilka tak dla przykładu, nie wiem czy swoje ulubione albo może te, które uważasz za najważniejsze, żebyś nam kilka takich pomysłów przedstawiła.

– Wszystkie są ważne, bo dotyczą wielu dziedzin, w których funkcjonujemy i które się jakoś zazębiają i też mamy tego świadomość, i to wyszło przy okazji różnych debat i ujawniania tych projektów, czy mówienia o nich, że jak rozmawialiśmy i je prezentowaliśmy, to nagle nam się rzeczywiście cała Polska utworzyła. Oczywiście wiemy, że to jest te 17 propozycji i iluś pewnie tematów jeszcze brakuje, natomiast rzeczywiście każdy z nich się zazębia i łączy się ze sobą.

Cały ten pakiet jest istotny, żeby rzeczywiście Polska mogła funkcjonować, ale przede wszystkim to jest kwestia praworządności. Mamy propozycje Stowarzyszenia Sędziów Polskich "Iustitia" dotyczące Trybunału Konstytucyjnego, Krajowej Rady Sądownictwa, ale także niezależnej prokuratury. Więc to są gotowe propozycje rozwiązań właśnie dotyczące praworządności. Mamy też pomysł na dobrą szkołę, tutaj SOS dla Edukacji wypracowało Obywatelski Pakt dla Edukacji, który też został przyjęty przez różne ugrupowania polityczne i są konkretne propozycje nawet na 10 rozwiązań na pierwsze 100 dni, które już można wprowadzać w życie.

To jest kwestia zielonej transformacji, czyli ustawa o ochronie klimatu. Prawa kobiet to jest bardzo gorący temat i doświadczamy tego w ostatnim czasie dosyć mocno. I to są propozycje dotyczące przeciwdziałania przemocy, luki płacowej, zmiany definicji przestępstwa zgwałcenia, czy projekt ustawy "Legalna aborcja. Bez kompromisów".

Kwestia polityki migracyjnej, znowu bardzo gorący temat i są założone do ustawy polityka migracyjna wypracowane przez Polskie Forum Migracyjne i całe konsorcjum, które nad tym pracowało - wiele organizacji jest w to zaangażowanych.

Reforma mediów publicznych, nowe media publiczne, bardziej obywatelskie, instytucje kultury, wynagrodzenia dla artystów, zawód w ogóle artysty, samorząd terytorialny, ochrona praw osób LGBT+, silne społeczeństwo obywatelskie. To jest też niezwykle ważny temat, bo bez dobrego prawa dla organizacji, bez pewnych uproszczeń, jakie byśmy mogli też wprowadzić w życie stowarzyszeń, fundacji, te propozycje wszystkie, które tutaj proponujemy, też by nie mogły powstać. My jesteśmy tym zorganizowanym społeczeństwem obywatelskim, które też ma kwestie prawne gdzieś nad sobą i chcemy na tyle uprościć to prawo, żebyśmy rzeczywiście takimi kwestiami, jak właśnie dobre propozycje, dobre pomysły mogli się zajmować, a niekoniecznie papierkową robotą, już tak bardzo w skrócie uproszczę.

To jest kwestia niepełnosprawności, jawności, nielegalnej inwigilacji… Więc jak mogliście usłyszeć, tych obszarów jest bardzo, bardzo dużo i każdy z nich rzeczywiście niesie za sobą gotowe rozwiązanie albo gotową ustawę, którą już można wprowadzać w życie i które też, te wszystkie propozycje zostały w jakiś sposób przekonsultowane albo są w tym procesie konsultacji, bo każda z organizacji czy koalicji swoje rzecznictwo też już prowadzi albo będzie dalej prowadziła.

No właśnie, bardzo tego jest dużo, więc ja jeszcze raz zachęcam, żeby zaglądać i na portal, gdzie te propozycje są omawiane i na stronę OFOP-u, gdzie to wszystko jest zebrane w jednym miejscu.

Te propozycje nie są tak naprawdę tajemnicą, to nie jest coś, z czym my wyskoczymy i wszystkich zaskoczymy, ale jest takie wydarzenie 29 września i tam te propozycje będą bardzo, bardzo głęboko omawiane.

Ale zanim ja cię zapytam o wydarzenie, to chciałbym się zapytać, czy już wcześniej nie było takich momentów, kiedy organizacje mogły się spotkać w tej takiej koalicji organizacji, które mają różne rozwiązania i troszkę opowiedzieć o tych swoich rozwiązaniach. Były już takie momenty? 

– Tak, były takie momenty. Wspólnie świętowaliśmy święto praw obywatelskich przy okazji czerwca i w Gdańsku odbyła się pierwsza taka debata, gdzie te propozycje zaproponowaliśmy. Oczywiście nie wszystkie, ale rzeczywiście sporo tych propozycji było.

Dalej były i Campus Polska, Igrzyska Wolności, więc dużo takich wydarzeń, które są istotne w jakiś sposób dla naszego życia społecznego, gdzie też wykuwane są różne myśli i różne kierunki zmian. Natomiast to, co jest istotne, to rzeczywiście to, że każda z organizacji prowadzi swój proces, czy rzeczniczy, czy właśnie wypracowania tych dokumentów, czy nagłośnienia tego. I tutaj zostawiamy to organizacjom, koalicjom, bo one wiedzą jak najlepiej dotrzeć z tymi propozycjami do swoich odbiorców.

Pokażemy, zabierzemy głos przede wszystkim i w stronę polityków, ale też społeczeństwa, że nam zależy na Polsce i naprawdę mamy rzetelnie przygotowane propozycje, które można wprowadzać w życie, jeśli znajdą się po drugiej stronie osoby, politycy, którzy rzeczywiście mogą je wprowadzać.

Już weszłaś w temat wydarzenia 29 września. Ja bym jeszcze prosił, żebyś tak uzupełniła organizacyjnie, troszkę więcej powiedziała, gdzie, kiedy. Chciałbym się też spytać, czy tego 29 września wydarzy się coś więcej. Bo wiemy już na przykład, że to, co organizacje wymyśliły w kwestii reformy edukacji, to ma duże wsparcie polityczne, jest pakiet dotyczący edukacji. Wszystkie chyba opozycyjne ugrupowania wspierają ten pakiet. Na Igrzyskach Wolności takie poparcie zostało przez opozycję wyrażone jeśli chodzi o reformę sądownictwa, łącznie z prokuraturą i Trybunałem Konstytucyjnym. Czy 29 września możemy liczyć, że wydarzy się jeszcze coś więcej? Nie chodzi mi o to, że kolejne branże uzyskają jakieś poparcie, ale czy jest szansa na coś takiego z górnej półki, że cały ten dorobek zostanie w jakiś sposób przez polityków zauważony? Jakaś deklaracja taka ogólna, nadrzędna, całościowa? Jest na to szansa?

– Na pewno jest szansa na dialog z przedstawicielami opozycyjnych komitetów wyborczych, dlatego mówię opozycyjnych, ponieważ one wyraziły chęć uczestnictwa w tym spotkaniu i podjęły z nami dialog już na etapie propozycji i przedstawiania różnych rozwiązań. Czy padnie całościowa deklaracja? Nie wiem, bo to zależy rzeczywiście od polityków i polityczek, którzy przybędą. Mamy oczywiście potwierdzenia, że oni będą i że te tematy są dla nich istotne. Natomiast musimy też pamiętać o tym, że mamy tak rozpięty spektrum tematyczne, klimat, prawa kobiet, różne aspekty, które wiem, że z różnych względów nie wszystkie ugrupowania będą chciały realizować później. To jest kwestia też decyzji politycznej, pewnego wypracowania, też same ugrupowania mają różnych pomysły. Więc to na pewno w którymś momencie się musi spotkać. My też oczywiście mówimy, że: "Słuchajcie, to są gotowe, wypracowane przez nas dokumenty, rozmawiajmy dalej". I to spotkanie 29 września też ma to na celu, żebyśmy przede wszystkim mogli się spotkać, się zobaczyć, usłyszeć, co jest proponowane, ale też żebyśmy my, jako strona społeczna, mogła usłyszeć od komitetów, od kandydatów, kandydatek, że: "Okej, ten pomysł jest dla nas w porządku, będziemy nad nim wspólnie pracować. Ten - musimy się zastanowić, mamy inne propozycje".

Wszystko, co padnie jako odpowiedź na każdy z tych obszarów, jest dla nas istotne i wiążące, i z tego też będziemy w jakiś sposób rozliczać po wyborach, bo to nie jest spotkanie jedyne. Chcemy po wyborach dalej się spotykać i na temat tych rozwiązań rozmawiać. Więc to jest dla nas istotne, czyli przede wszystkim spotkanie, dialog i ta informacja zwrotna.

Czy to będą deklaracje konkretne? Tak jak wspomniałeś, w wielu obszarach już te deklaracje mamy, bądź organizacje pracują nad tym, żeby na przykład deklarację pewną podpisać. I tu wiem, że akurat kwestie dotyczące prawa dla organizacji też już są na zaawansowanym etapie. Być może stanie się to 29 września, zobaczymy.

Więc pewnie co do pakietu tych rozwiązań, które proponujemy, nie sądzę, żeby się to jakby pojawiło, czy było wszystko wzięte od razu, bo rzeczywiście tego materiału jest dużo, jest kampania polityczna i wyborcza, [politycy] raczej nikt się na to nie zdecydują, że od razu powiedzą, że wszystko bierzemy, jak leci.

Już tak mówiąc kolokwialnie, ale zależy nam na tym, żeby właśnie te relacje zacieśniać, żeby mówić, że mamy gotowe rozwiązania i żeby ugrupowania polityczne naprawdę serio zaczęły traktować sektor pozarządowy i nasze propozycje, bo rzeczywiście jesteśmy tą siłą, nie tylko wyborcami i wyborczyniami, ale tą siłą merytoryczną i ekspertami w swoich dziedzinach.

Ja tu mam takie nadzieję, że może politycy nas zaskoczą. Wiemy, że na 29 września będą na spotkaniu politycy. Wiemy, że będą przedstawiciele organizacji jako autorzy tych wszystkich rozwiązań. A powiedz mi, bo wiemy też, mamy taką świadomość, mamy doświadczenie, że politycy angażują się w pewne procesy wtedy, kiedy przyglądają się tym procesom media. Czy również na tym spotkaniu będą media i będzie to taki dodatkowy efekt mobilizacyjny dla polityków? Czy też to jest ten moment na przykład, żeby media właśnie na takie spotkanie zaprosić?

– Media zapraszaliśmy, ale zapraszając polityków, nie mówiliśmy, kto przyjął nasze zaproszenie i objął patronatem wydarzenie, bo nie tylko z tego względu powinni na nie przyjść. Więc oczywiście będziemy też robić transmisję tej głównej części. Zaprosiliśmy do współpracy, odpowiedział TOK FM i objął patronatem nasze wydarzenie. Podobnie Rzeczpospolita. I jak zwykle niezawodne NGO.pl, za co też dziękujemy.

Oczywiście współpracujemy z różnymi dziennikarzami, dziennikarkami, którzy też są w bardzo konkretnych tematach i branżach, są nimi zainteresowani, więc też będziemy zapraszać ich, żeby byli na tym wydarzeniu, też żeby informacje o tych rozwiązaniach się pojawiały. Więc to jest jeden aspekt na pewno istotny i dla nas, i dla polityków pewnie też. Natomiast tak jak mówię, nie wspominaliśmy najpierw, że będzie wielka transmisja czy wielkie media ogólnopolskie, żeby coś innego jednak przykuło uwagę, że [politycy] zechcieli przyjąć nasze zaproszenie na to spotkanie. Już potwierdzili, więc ja tutaj trzymam bardzo mocno tę deklarację, mam konkretne nazwiska. Będziemy niebawem też pewnie informować, kto już zadeklarował swoją obecność.

Zapraszamy do udziału. Ci, którzy mogą przyjechać 29 września na 12:00 do Warszawy, do Marzycieli i Rzemieślników, to prosimy, żeby zgłosili się przez formularz zgłoszeniowy, jak to zwykle bywa. Wszystkie informacje są na naszej stronie, bo rzeczywiście to jest taki moment, kiedy możemy pokazać, że dużo osób jest zaangażowanych w życie społeczne i ma na to pomysł, jak je kształtować i że mamy siłę jako organizacje.

Weronika Czyżewska-Waglowska – wiceprezeska Ogólnopolskiej Federacji Organizacji Pozarządowych (OFOP), pełnię funkcję dyrektorki OFOP.