Publicystyka - ngo.pl

Spotkanie otworzył Rzecznik Praw Obywatelskich Adam Bodnar. Odniósł się do efektów pierwszej konferencji poświęconej problemowi, która została zorganizowana 6 lutego: – Uruchomiła ruch społeczny osób, które sały się zaangażowane, aby go rozwiązać. 

Adam Bodnar przypomniał, że miesiąc później znaleźliśmy się w zupełnie nowej rzeczywistości społecznej, politycznej i prawnej: – Epidemie nie pozostała bez wpływu na naszą codzienną działalność i spowodowała nowe kłopoty. Koronawirus pogłębił też dotychczasowe.  Organizacje nie mogły realizować zadań statutowych, wpadły w kłopoty finansowe, nie wiedzą jaka przyszłość je czeka. 

Rzecznik zwrócił również uwagę na to, że dodatkowym obciążeniem w okresie pandemii, była kampania wyborcza, podczas której uruchomiona została nagonka na społeczność LGBT+: – Padły słowa, który nigdy z ust poważnych polityków nie powinny paść, ale wywołują pytania dlaczego, tak jestem traktowany w demokratycznym państwie i dlaczego dehumanizuje się moją grupę społeczną.

Kolejnymi wyzwaniami, które wymienił to recesja, katastrofa klimatyczna i relacje pomiędzy władzą centralną, a samorządową. A to wszystko może prowadzić aktywistów i aktywistki do ekstremalnego zmęczenia, wypalenia i wielu innych kryzysów. – Tym bardziej warto wypracowywać rekomendacje – Adam Bodnar przypomniał, że od lutego pracują nad tym grupy robocze. 

Rzecznik wskazał też na jedno z rozwiązań: profesjonalizację zarządzania personelem w sektorze:

W portalu ngo.pl stylom zarządzania przyjętym w organizacjach przyglądaliśmy się w ramach cyklu Pod Lupą

Jedną z prelegentek była Alina Czyżewska (m.in. Sieć Obywatelska Watchdog Polska, Pogotowie Prawne Kultury Niepodległej), która szukała źródeł problemów organizacji pozarządowych w systemie szkolnictwa, bo „Takie będą Rzeczypospolite, jakie ich młodzieży chowane”.  

Dlaczego się wypalamy? Wg Aliny Czyżewskiej jedną z przyczyn jest akceptacja reguł, według których traktowane są organizacje przez władze samorządowe, np. brak honorarium za udział w konferencji dla aktywistów i aktywistek oraz za koordynacje powierzanych przez samorządy projektów:

Alina Czyżewska: To jest felieton o kasie i seksie

Powszechna zdaniem Czyżewskiej jest po stronie organizacji postawa akceptacji („jest trudno, ale tak jest”), po stronie władz samorządowych zaś przekonanie, że organizacje zrobią coś taniej lub po prostu za darmo. A psucie standardów, to psucie społeczeństwa obywatelskiego i organizacje powinny się temu sprzeciwiać. – To my musimy zacząć mówić inaczej – podsumowywała Czyżewska. 

Gdzie problem? Zdaniem Czyżewskiej w systemie edukacji, który nie buduje poczucia wspólnotowości. Sięgając do jednego z e-podręczników, podała przykład szkoły, w której wybory do samorządu wygrał szkolny łobuz ze słabymi stopniami: ciało pedagogiczne je unieważniło. – Tak się uczy dzieci demokracji. Jeśli za teorią nie idzie praktyka, dzieci uczą się dwumyślenia – na WOS-ie rozmawiają o konstytucji i prawach człowieka, ale w szkole one nie działają. My w szkole uczymy się, że społeczeństwo obywatelskie jest dla frajerów, że współpraca się nie opłaca, a o organizacjach pozarządowych uczy się jak o grze komputerowej: złapią cię za palenie, odrobisz w schronisku.

Natalia Sarata z Fundacji RegenerAkcja mówiła o sytuacji aktywistów i aktywistek LGBT+ oraz działających na rzecz innych grup dyskryminowanych. Na okres pandemii nałożyła się brutalna kampania wyborcza, w której obóz rządzący, media publiczne i ubiegający się o reelekcję prezydent Andrzej Duda znów zaatakowali społeczność LGBT+, a także wrócili do retoryki straszenia uchodźcami. 

Natalia Sarata podzieliła się własnym doświadczeniem wypalenia aktywitycznego. Dziś sama wspiera innych: od lat zajmuje się jego profilaktyką.

– Aktywistki i aktywiści LGBT+  oraz działający na rzecz innych grup dyskryminowanych, np. uchodźców, a także aktywiści uchodźcy i uchodźczynie, aktywiści i aktywistki z niepełnosprawnościami i działający na rzecz kobiet doświadczających przemocy motywowanej seksizmem, funkcjonują w trybie alarmowym i kryzysowym od dłuższego czasu – Natalia Sarata podkreśliła, że to prosta droga do wypalenia i innych kryzysów zdrowia psychicznego, np. wtórny stres pourazowy, a więc głębokie przezywanie krzywd innych, na rzecz których pracuje się, wkładając w to olbrzymie pokłady empatii. – Nie zostawiam mojej pracy w domu – kontynuowała aktywistka.

Natalia Sarata opowiedziała o konsekwencjach hejtu: ma on wpływ również na relacje wewnątrz organizacji i pomiędzy nimi - to np. spadek poziomu wewnętrznego zaufania. – Zachęcam, żeby solidarnie dołączyć do naszej walki. Żeby pokazać, że na przekonanie, że są lepsi i gorsi nie ma miejsce w naszej społeczności – zwróciła się do sektora aktywistka, podkreślając, że w organizacjach są m.in. osoby transseksualne, z niepełnosprawnościami, mniejszości narodowe. A jak? Natalia Sarata podała przykłady: od tęczowej przypinki poprzez niewypychanie aktywistów i aktywistek LGBT+ z demonstracji w obronie demokracji, połączone często z sugestiami, że są sprawy ważniejsze, pilniejsze do rozwiązania.

Zwróciliśmy uwagę na dwa wystąpienia. Pełen zapis konferencji dostępny jest w dwóch częściach w wydarzeniu na Facebooku, a pierwsza z nich także na youtubie. Program załączamy poniżej.

Podczas konferencji zostały omówione efekty prac czterech grup roboczych, które ruszyły 6 lutego. Pierwsza z nich opracowuje wskazówki dotyczącego tego, jak sobie radzić w pandemii. Druga wypracowuje rekomendacje w zakresie wsparcia dla działaczek i działaczy w kryzysie, trzecia zaś opracowuje poradnik dla zarządów. Ostatnia przygotowuje propozycje zmian w prawie i rozwiązań systemowych. 

Na początek września planowana jest pełna prezentacja przygotowywanych przez grupy robocze materiałów, a także otwarte spotkania konsultacyjne. Będziemy Państwa o tym informować. A materiały będą dostępne na stronach RPO, Fundacji Stabilo i ngo.pl.