Publicystyka - ngo.pl

Fundacja Feminoteka od 18 lat pomaga kobietom z doświadczeniem przemocy. Od kilku lat koncentrujemy się na tej najbardziej drastycznej formie przemocy - przemocy seksualnej.

To od kobiet, które do nas dzwonią, którym pomagamy wiemy, jak koszmarne są procedury, jak bezduszny jest system, jeśli zdecydowały się dochodzić sprawiedliwości.

Praktycznie normą jest, że pokrzywdzone są obwiniane za gwałt. Jeśli spały lub były nieprzytomne, a doszło do kontaktu intymnego, sądy uznają, że gwałtu nie było, bo się nie broniły. To absurd.

 Nic dziwnego, że niemal 92% zgwałconych kobiet nie zgłasza tego nigdzie. Nie tylko nie szukają sprawiedliwości, ale też nie szukają wsparcia i pomocy, ponieważ się boją, wstydzą i nie wierzą w system. A badania pokazują, że około 80% kobiet, które doświadczyły gwałtu, cierpi na PTSD (stres pourazowy), który praktycznie uniemożliwia normalne funkcjonowanie. Chcemy to zmienić. Jak?

Mimo że Polska w wyniku ratyfikacji Konwencji Stambulskiej zobowiązała się m.in. do utworzenia specjalnych ośrodków pomocy dla osób po gwałcie, to po ośmiu latach od tego zobowiązania ośrodków nie ma. 

A właściwie nie było, ponieważ pod koniec maja 2023 r. Feminoteka otworzyła pierwszy w Polsce, pilotażowy, punkt pomocy kobietom po gwałcie. Założenia działania tego ośrodka były konsultowane z organizacjami z Wielkiej Brytanii, Irlandii, Hiszpanii, które takie ośrodki mają już od 40 lat. Zobaczymy, jak to będzie wyglądało w Polsce. Planujemy tworzyć takie ośrodki, punkty w całej Polsce, aby przynajmniej na terenie każdego powiatu był jeden.

Doprowadzimy do zmiany definicji gwałtu. Gotowy jest projekt zmiany Kodeksu karnego, ale leży w sejmowej zamrażarce już od 2 lat. Obowiązujący przepis mówi, że „do gwałtu dochodzi, gdy ktoś doprowadza do obcowania płciowego przemocą, groźbą bezprawną lub podstępem”. Praktyka pokazuje, że gdy kobieta spała, była nieprzytomna lub sparaliżowana strachem i nie broniła się, sądy uznają, że do gwałtu nie doszło. Badania pokazują, że polskie sądy są 2 razy łagodniejsze dla gwałcicieli niż sądy w innych krajach europejskich.

Proponujemy zapis: „do gwałtu dochodzi, gdy ktoś doprowadza do obcowania płciowego bez wcześniejszego wyrażenia świadomej i dobrowolnej zgody”. Nowa definicja gwałtu pozwoli zmienić tę sytuację. Projekt zmiany jest gotowy, skonsultowany z organizacjami pozarządowymi, wystarczy go wyjąć z zamrażarki sejmowej.

W maju 2023 r. zostały opublikowane, przetłumaczone na język polski i dostosowane do polskich realiów, wytyczne WHO, dotyczące opieki medycznej dla kobiet, które doznały przemocy w relacji intymnej. Feminoteka postuluje wprowadzenie obowiązkowych szkoleń dla policji, służb medycznych, przedstawicieli wymiaru sprawiedliwości na temat postępowania z osobami po doświadczeniu gwałtu, by zmniejszyć skalę obwiniania kobiet za gwałt i wtórnej traumy.

Chcemy także, by sprawy o gwałt trafiały w sądach i na policji do osób, które mają wiedzę i kompetencje z tego obszaru, by zmniejszyć skalę wtórnej wiktymizacji i umorzeń spraw za gwałt lub wymierzania kar w zawieszeniu. W tej chwili jest to plaga.