Publicystyka - ngo.pl

Redakcja ngo.pl: – Dlaczego zdecydował się Pan kandydować do RDPP?

Mateusz Wojcieszak: – Przede wszystkim kandydowałem do RDPP jako reprezentant Ogólnopolskiej Federacji Organizacji Pozarządowych (OFOP), a więc największej krajowej, ponadbranżowej federacji organizacji społecznych. Nie wyobrażam sobie, żeby przedstawicieli ruchu federacyjnego w Radzie zabrakło.

Z poziomu osobistego – mój rozwój zawodowy połączony jest z obszarem partycypacji, demokracji lokalnej i dialogu obywatelskiego – Rada Działalności jest najważniejszym ustawowym ciałem doradczym między rządem, a sektorem społeczeństwa obywatelskiego.

Moja motywacja kandydowania dotyczyła też bycia blisko spraw dialogu obywatelskiego. Chciałbym też przemycać i suflować praktyki ze świata narzędzi partycypacji z obywatelami do świata zinstytucjonalizowanego dialogu.

Ważne dla mnie w RDPP będzie również, w jaki sposób pracujemy (czy RDPP ma kulturę pracy demokratycznej, w jaki sposób włącza głosy sektora spoza osób członkowskich, jak wypracowujemy rekomendacje) oraz cały priorytet III ze Strategicznej Mapy Drogowej Sektora Obywatelskiego (szeroka partycypacja obywatelska – uczestnictwo organizacji w procesie stanowienia prawa, organizacje jako element kontroli publicznej oraz demokratyzacja samych NGO).

W którą stronę powinna zmierzać Rada – jaka jest jej przyszłość? Czy np. powinna ewoluować w stronę ciała nie tylko doradczego, ale mieć też jakieś kompetencje decyzyjne? Czy powinna poszerzać zakres tematów, którymi się zajmuje, czy też pozostać przy sprawach stricte pozarządowych?

– Moim zdaniem jest to kluczowy moment dla funkcjonowania RDPP, gdyż w ostatnich latach Rada przeżywała kryzys reprezentacji i działalności.

Jestem zwolennikiem dążenia do budowy nowego reprezentatywnego ciała – Rady Dialogu Obywatelskiego na kształt Rady Dialogu Społecznego – ale daleko mi do pochopnych kroków. Potrzebujemy stopklatki – zmapowania, jakie ciała już istnieją, które i dlaczego nie działają, do tego dołożyć poważną rozmowę o federalizacji organizacji i dopiero wtedy zaczynać rozmowy o Radzie Dialogu Obywatelskiego.

Jakie stawia sobie Pan zadanie w Radzie? Jaką sprawą/sprawami chciałby Pan się zajmować? Do jakiej korzystnej zmiany dla organizacji pozarządowych doprowadzić?

– Tu wymienię:

• Poważną dyskusję o reprezentatywności RDPP, regulaminie i kulturze pracy (demokratyczna forma pracy) oraz zmapowanie dublujących się kompetencji z innymi ciałami (np. grupy robocze przy Minister ds. Społeczeństwa Obywatelskiego);
• Powrót do rekomendacji ze Strategicznej Mapy Drogowej Sektora Obywatelskiego oraz odnalezienie też funkcji RDPP w inicjowaniu lub uczestniczeniu w dużych, strategicznych rozmowach o rozwoju sektora NGO czy szerzej społeczeństwa obywatelskiego;
• Mobilizowanie systemowej rozmowy o budowaniu potencjału organizacji społecznych – systemowej, czyli poza silosami, w których obecnie się znajduje (np. oddzielne rozmowy o „capacity” w Funduszach Europejskich, oddzielne w Narodowym Instytucie Wolności, oddzielne w regionach);
• Dbanie o interesy sektora w obszarze edukacji (obecność wiedzy o NGO w podstawie programowej czy współpraca NGO ze szkołami) czy poradnictwie zawodowym (praca w NGO jako opcja kariery).

Mateusz Wojcieszak: prezes zarządu Fundacji Pole Dialogu – organizacji społecznej, która wspiera udział obywateli i obywatelek w życiu publicznym oraz tworzy narzędzia ułatwiające prowadzenie dialogu. Interesuje go praktyczne wzmacnianie głosu mieszkańców i mieszkanek w miastach, szkołach i publicznych instytucjach. Współorganizował pierwszy klimatyczny panelu obywatelski w Warszawie, gdzie dziewięćdziesiąt losowo wybranych osób wypracowało wiążące rekomendacje w temacie efektywności energetycznej dla Prezydenta Miasta. Od tego momentu po uszy w rozwijaniu narzędzi deliberacyjnych w Polsce – w postaci mniejszych narad obywatelskich, ale również paneli obywatelskich. Koordynował pracę paneli obywatelskich w Krakowie, Rzeszowie a obecnie Ogólnopolskiego Panelu Obywatelskiego o Polityce Żywnościowej. Członek zarządu Ogólnopolskiej Federacji Organizacji Pozarządowych, gdzie wspiera obszary związane z rzecznictwem funduszowym. Przed warszawskim życiem Mateusz angażował się w działalność lokalnych stowarzyszeń w Radomiu oraz radomskich ciał dialogu społecznego.

Redakcja ngo.pl: – Dlaczego zdecydował się Pan kandydować do RDPP?

Waldemar Weihs: – Z każdym kolejnym rokiem jest coraz więcej obciążeń formalnych dla organizacji, które coraz bardziej zniechęcają je do działania.

Ponadto doświadczając nie raz braku rzeczywistego dialogu władz z organizacjami pozarządowymi uważam, że należy spowodować przekształcenia ciał konsultacyjno-doradczych w ciała dialogu obywatelskiego z silnym umocowaniem ustawowym, podobnie jak dialog społeczny.

W którą stronę powinna zmierzać Rada – jaka jest jej przyszłość? Czy np. powinna ewoluować w stronę ciała nie tylko doradczego, ale mieć też jakieś kompetencje decyzyjne? Czy powinna poszerzać zakres tematów, którymi się zajmuje, czy też pozostać przy sprawach stricte pozarządowych?

Jesteśmy jedyną grupą społeczną, która nie jest ujęta w ustawowym dialogu z władzami publicznymi, a zawsze organizacje pozarządowe wnosiły znaczny wkład w realizację usług społecznych i działań dla dobra wspólnego. Zakres tematyczny takich rad powinien być zdecydowanie szerszy niż tylko pozarządowe, obejmując tematykę form prawnych organizacji, przedsiębiorczość społeczną, polityk publicznych w obszarze społecznym, a także wpływania na podatki i inne daniny dotyczące organizacji pozarządowych.

Jakie stawia sobie Pan zadanie w Radzie? Jaką sprawą/sprawami chciałby Pan się zajmować? Do jakiej korzystnej zmiany dla organizacji pozarządowych doprowadzić?

– Pierwszym i najważniejszym tematem jest rozwiązanie problemu VAT w organizacjach pozarządowych. Kolejny temat to uproszczenia biurokratyczne w działalności organizacji (sprawozdawczość, dostępność, ustawa „Kamilkowa” itp.).

Ważnym tematem jest również reforma podstaw prawnych funkcjonowania organizacji – działalność stowarzyszeń, klubów sportowych i fundacji regulują ustawy z minionej epoki, sprzed zmian ustrojowych 1989 r.

Ukoronowaniem byłoby przekształcenie RDPP poziomu krajowego i wojewódzkich w Rady Dialogu Obywatelskiego, z silnym umocowaniem samoorganizującego się środowiska NGO w związkach i federacjach.

Waldemar Weihs: działacz społeczny, animator, trener i ekspert w zakresie funkcjonowania organizacji pozarządowych, budowania partnerstw/koalicji/związków, współpracy pomiędzy organizacjami i innymi sektorami. Także moderator i superwizor. Przez 9 lat działał oraz pracował w MONAR-ze w Zielonej Górze i Nowej Soli, a potem w Jeleniej Górze, Zgorzelcu oraz Wałbrzychu. Przez dwa lata pełnił funkcję pełnomocnika wojewody jeleniogórskiego ds. zapobiegania narkomanii. Od 1993 r. związany ze Stowarzyszeniem „Jowisz”, przekształconym w 2004 r. w Fundację „Merkury”, w której pełni funkcję Prezesa. Zaangażowany w ciałach konsultacyjno-doradczych: Dolnośląskiej Radzie Działalności Pożytku Publicznego (od 2020 pełni funkcję przewodniczącego), Konwencie Wojewódzkich RDPP (członek prezydium) i Komitetach Monitorujących programów: Funduszy Europejskich dla Dolnego Śląska, Funduszy Europejskich dla Opolskiego, Interreg Czechy – Polska, Umowy Partnerstwa i Podkomitetu ds. Rozwoju Partnerstwa.

Redakcja ngo.pl: – Dlaczego zdecydowała się Pani kandydować do RDPP?

Martyna Kowacka: – Nic o nas bez nas! Związek Harcerstwa Polskiego jest największą w Polsce organizacją harcerską, liczącą obecnie ponad 112 000 członkiń i członków. Jesteśmy też zapewne jednym z większych NGO w Polsce. ZHP jest organizacją szczególną ze względu na swoją rozbudowaną strukturę – posiadamy podwójną osobowość prawną.

A jeszcze teraz, pełniąc rolę naczelniczki ZHP, nie wyobrażałam sobie nie być w tej Radzie, dlatego cieszę się bardzo, że zostałam powołana w jej skład.

W którą stronę powinna zmierzać Rada – jaka jest jej przyszłość? Czy np. powinna ewoluować w stronę ciała nie tylko doradczego, ale mieć też jakieś kompetencje decyzyjne? Czy powinna poszerzać zakres tematów, którymi się zajmuje, czy też pozostać przy sprawach stricte pozarządowych?

– To jest moja pierwsza kadencja w Radzie (mam nadzieję, że nie ostatnia!). Oczywiście obserwowałam prace Rady w poprzednich kadencjach – mieliśmy również, jako ZHP, swoich przedstawicieli.

Dla mnie dużą wartością jest to, że Rada jest przestrzenią do rozmów przedstawicieli organizacji pozarządowych z przedstawicielami strefy rządowo-samorządowej. To daje, w mojej ocenie, możliwość lepszego zrozumienia (choć, jak słyszałam na pierwszym posiedzeniu, wielu przedstawicieli strefy rządowo-samorządowej ma doświadczenie w organizacjach pozarządowych, co bardzo cieszy). Poszerzenie kompetencji o możliwości decyzyjne z jednej strony wydaje się zwiększać efektywność działań, ale widzę też sporo płynących z tego zagrożeń – decydowalibyśmy potencjalnie sami o sobie.

Jeśli chodzi o zakres tematyczny, to na pewno możliwość większego wpływu – pytanie, które się rodzi, brzmi: czy nie doprowadziłoby to do rozmycia i w ostatecznym rozrachunku do zmniejszenia skuteczności? Myślę, że to są tematy, na które jako Rada powinniśmy wspólnie porozmawiać, a z wypracowanych wniosków wyłoni się odpowiedź, w którą stronę należy iść.

Jakie stawia sobie Pani zadanie w Radzie? Jaką sprawą/sprawami chciałaby Pani się zajmować? Do jakiej korzystnej zmiany dla organizacji pozarządowych doprowadzić?

Mówiąc o upraszczaniu i dostosowywaniu, mam na myśli np. kwestię ustawy Kamilkowej – tak potrzebnej, a jednak nie uwzględniającej ciągłego wolontariatu, z jakim spotykamy się w organizacjach harcerskich i skautowych. Myślę także o kwestii zawierania umów wolontariackich przy użyciu profilu zaufanego.

Ważne jest dla mnie, aby działania podejmowane w Radzie były spójne z tymi, które podejmuję w innych miejscach, takich jak np. Zespół ds. Współpracy z Organizacjami Pozarządowymi w Ministerstwie Edukacji Narodowej, a także z działaniami podejmowanymi w zespołach przy Ministerstwie ds. Społeczeństwa Obywatelskiego. Wierzę, że tylko skoordynowane działania mogą przynieść dobre zmiany dla organizacji pozarządowych.

Harcmistrzyni Martyna Kowacka: od 2022 roku pełni funkcję naczelniczki Związku Harcerstwa Polskiego. Posiada bogate doświadczenie w ZHP, obejmujące funkcje od poziomu powiatu, województwa na ogólnopolskich kończąc. Kierowała wieloma projektami, w tym przygotowaniami kandydatury ZHP do Światowego Jamboree Skautowego 2027 – teraz jest członkinią Zespołu Zarządzającego. Aktywnie współpracuje z organizacjami pozarządowymi w Polsce i za granicą, udziela się także w radach i zespołach dbając o to, aby głos NGO był słyszany.