Publicystyka - ngo.pl

Bardzo trudno jest pisać o prawnych rozwiązaniach w ustawie, jeśli wiele z nich jest wprowadzonych warunkowym „może” lub „jest uprawniony” i jeszcze nie wiemy, jak w praktyce będą wykorzystywane możliwości wprowadzone tarczą antykryzysową.

Na razie najbardziej jednoznaczne jest przesunięcie terminów składania zeznania CIT-8 (kliknij tutaj) i sprawozdań finansowych (kliknij tutaj), jednoznaczne jest też zwolnienie z abonamentu RTV, choć tego akurat większość organizacji i tak nie płaciła.

Niektóre z przedstawionych poniżej rozwiązań sprowadzają się jednak do otwarcia pewnych furtek, z zostawieniem ostatecznych decyzji w rękach urzędników. Sama jestem ciekawa, jak będzie to dla organizacji wyglądać, a na razie krótkie podsumowanie.

Art. 31zo 
Zwolnienie ze składek ZUS

Organizacje, które na dzień 29 lutego 2020 r. zgłosiły do ubezpieczeń społecznych mniej niż 10 ubezpieczonych, są zwolnione z obowiązku opłacenia nieopłaconych należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne, na ubezpieczenie zdrowotne, na Fundusz Pracy, Fundusz Solidarnościowy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych lub Fundusz Emerytur Pomostowych, należnych za okres od dnia 1 marca 2020 r. do dnia 31 maja 2020 r., wykazanych w deklaracjach rozliczeniowych złożonych za ten okres.

Wniosek o zwolnienie ze składek (kliknij tutaj) organizacja składa do ZUS przez portal PUE ZUS najpóźniej do 30 czerwca bieżącego roku wraz z oświadczeniem o pomocy publicznej. 

Art. 15zze
Dofinansowanie wynagrodzeń

Organizacje, którym z powodu koronawirusa łączne przychody z działalności statutowej spadły o min. 30% – obliczone przez porównanie 60 następujących po sobie dni przypadających w okresie po 1 stycznia 2020 do analogicznych 60 dni w roku poprzednim – mogą ubiegać się o dofinansowanie do wynagrodzeń pracowników, przy czym dotyczy to zarówno pracowników zatrudnionych na podstawie umowy o pracę, jak i na podstawie umów cywilnoprawnych.

Dofinansowanie przyznaje starosta na podstawie umowy z organizacją na okres trzech miesięcy od dnia złożenia wniosku. Dofinansowanie przyznawane jest w wysokości nieprzekraczającej 50% wynagrodzenia przy spadku przychodów o minimum 30%, 70% w przypadku spadku przychodów o minimum 50% i w wysokości 90% jeśli przychody organizacji spadły o ponad 80%.

Wnioski o dofinansowanie należy składać w powiatowych urzędach pracy (w warszawskim jeszcze nie ogłoszono naboru, ale informacje o szczegółach wsparcia oraz ogłoszenia o możliwości ubiegania się o nie znajdziecie tutaj).

Aby ubiegać się o dofinansowanie trzeba będzie spełnić szereg kryteriów formalnych (np. brak zaległości wobec ZUS i Urzędu Skarbowego), pracownika nie będzie też można zwolnić przez okres równy okresowi pobierania dofinansowania, a organizacja będzie musiała wykazać związek między spadkiem przychodów a koronawirusem.

Art.15zzl
Zmiana terminu i zasad rozliczania zadania publicznego

Wiele organizacji musiało w ostatnim czasie radykalnie zmienić swoje plany, także w ramach realizowanych działań publicznych, i martwią się o rozliczenie projektu, w którym musiał odwołać niektóre działania, czy to w wyniku wprowadzenia przez rząd zakazu prowadzenia niektórych rodzajów działalności, czy po prostu z braku chętnych lub zwykłej ostrożności.

W okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii oraz w terminie 30 dni następujących po ich odwołaniu organ administracji publicznej zlecający realizację zadania publicznego organizacjom pozarządowym jest uprawniony do przedłużenia terminu na złożenie sprawozdania z tego zadania, a także do uznania za uzasadnione wydatków poniesionych na sfinansowanie działań, które zostały odwołane w następstwie okoliczności związanych z obowiązywaniem stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii.

Niewykonanie planu działań lub nieosiągnięcie rezultatów założonych w umowie o realizację zadania publicznego nie może skutkować uznaniem dotacji na realizację zadania publicznego w tej części za wykorzystaną niezgodnie z przeznaczeniem, pobraną nienależnie lub w nadmiernej wysokości i podlegającą zwrotowi. Warto jednak zwrócić uwagę, że „Tarcza” jedynie uprawnia organ do takiego działania, ale mu go nie nakazuje, nie daje też żadnych wytycznych, o ile zlecający może przesuwać termin rozliczeń i co powinien brać pod uwagę przy decyzji o uznaniu kwalifikowalności niektórych wydatków poniesionych na realizowanie działań, które się ostatecznie nie odbyły. 

Art. 15zzm
Zlecanie zadań publicznych w trybie pozakonkursowym

Do czasu odwołania stanu epidemii organy administracji publicznej mogą zlecać organizacjom pozarządowym, spółdzielniom socjalnym, spółkom non-profit oraz innym podmiotom wymienionym w art. 3 ust. 3 ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie realizację zadania publicznego w celu przeciwdziałania COVID-19 z pominięciem otwartego konkursu ofert.

Ten zapis jest szczególnie ważny dla organizacji, które obecnie na własną rękę organizują doraźną pomoc dla grup szczególnie zagrożonych negatywnymi skutkami epidemii – seniorów, samotnych, uchodźców, bezdomnych – finansując ją z rozmaitych zbiórek i zrzutek. Choć „Tarcza” niczego samorządom nie nakazuje i sam zapis w żaden sposób nie gwarantuje faktycznego dostępu do takich środków, warto rozważyć przedstawienie swojej oferty – zwłaszcza jeśli w ramach realizacji takiego zadania można przy okazji zorganizowania pomocy dla innych (np. zapewniania wyżywienia dla bezdomnych) utrzymać miejsca pracy w swojej organizacji.

Art. 15zzd
Niskooprocentowana pożyczka

Organizacje prowadzące działalność gospodarczą i zatrudniające średniorocznie mniej niż 10 osób mogą skorzystać z udzielanej przez starostę pożyczki z Funduszu Pracy na pokrycie kosztów bieżącej działalności, przy czym nie trzeba udowadniać, że organizacja ma problemy związane akurat z koronawirusem.

Maksymalna kwota pożyczki to ledwie 5 000 zł, ale jej plusem jest możliwość całkowitego jej umorzenia, jeśli organizacja przez 3 miesiące od jej otrzymania nie zredukowała zatrudnienia. Warszawski urząd pracy już rozpoczął nabór wniosków o pożyczki, procedura jest uproszczona, wszystko można załatwić przez Internet. Szczegóły dotyczące pożyczek znajdziesz tutaj.

Art. 15zzb
Dofinansowanie wynagrodzeń

Organizacje prowadzące działalność gospodarczą, którym z powodu koronawirusa łączne przychody z działalności gospodarczej spadły o min. 30% - obliczone przez porównanie 60 następujących po sobie dni przypadających w okresie po 1 stycznia 2020 do analogicznych 60 dni w roku poprzednim - mogą ubiegać się o dofinansowanie do wynagrodzeń pracowników, przy czym dotyczy to zarówno pracowników zatrudnionych na podstawie umowy o pracę, jak i na podstawie umów cywilnoprawnych. Dofinansowanie przyznaje starosta na podstawie umowy z organizacją na okres trzech miesięcy od dnia złożenia wniosku.

Dofinansowanie przyznawane jest w wysokości nieprzekraczającej 50% wynagrodzenia przy spadku przychodów o minimum 30%, 70% w przypadku spadku przychodów o minimum 50% i w wysokości 90% jeśli przychody organizacji spadły o ponad 80%. 

Wnioski o dofinansowanie należy składać w powiatowych urzędach pracy (w warszawskim jeszcze nie ogłoszono naboru, ale informacje o szczegółach wsparcia oraz ogłoszenia o możliwości ubiegania się o nie znajdziecie tutaj). 

Aby ubiegać się o dofinansowanie trzeba będzie spełnić szereg kryteriów formalnych (np. brak zaległości wobec ZUS i Urzędu Skarbowego), pracownika nie będzie też można zwolnić przez okres równy okresowi pobierania dofinansowania, a organizacja będzie musiała wykazać związek między spadkiem przychodów a koronawirusem.

Art. 15g
Ochrona miejsc pracy

Organizacje pozarządowe prowadzące działalność gospodarczą, u których w wyniku postoju spowodowanego koronawirusem wystąpił spadek obrotów o minimum 15% mogą ubiegać się o świadczenia na rzecz ochrony miejsc pracy – dofinansowanie wynagrodzenia pracowników objętych przestojem ekonomicznym albo obniżonym wymiarem czasu pracy ze środków Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych.

To rozwiązanie wydaje się szczególne istotne dla tych organizacji, które prowadzą działalność gospodarczą w którymś z obszarów objętych rządowym zakazem – prowadzenie kawiarni, zajęcia sportowe, imprezy. Takie organizacje mogą się ubiegać o dofinansowanie wynagrodzeń swoich pracowników (dotyczy to także osób zatrudnionych na podstawie umowy cywilnoprawnej) objętych z powodu koronawirusa przestojem ekonomicznym. Szczegóły tego rozwiązania oraz wzory dokumentów znajdziecie tutaj.

Art. 15zzj
Zmiana terminu rozliczania podatku od osób fizycznych

Organizacje pożytku publicznego powinny zwrócić szczególną uwagę na jeden z zapisów „Tarczy”, który choć nie dotyczy ich bezpośrednio, może mieć ogromne znaczenie dla korzystania przez nie z przywileju pozyskiwania 1% podatku od osób fizycznych. „Tarcza” umożliwia bowiem osobom fizycznym złożenie zeznania podatkowego o miesiąc później (do 31 maja), ale tylko w taki sposób, że złożenie go między 1 a 31 maja będzie traktowane jako złożenie tzw. „czynnego żalu”. Tymczasem zgodnie z niezmienioną w tym zakresie Ustawą o podatku dochodowym od osób fizycznych, naczelnik urzędu skarbowego przekazuje 1% tylko jeśli podatnik złożył zeznane w ustawowym terminie 30 kwietnia (lub do końca maja korektę takiego zeznania).

Może się więc okazać, że organizacje pożytku publicznego stracą dużą część wpłat z 1%, bo podatnicy będą masowo korzystać z odroczenia terminu, choć przepisy go de facto nie zmieniają, a jedynie pozwalają automatycznie potraktować każde zeznanie złożone między 1 a 31 maja jako złożone po terminie z czynnym żalem. Wydaje mi się, że ta kwestia wymaga pilnej i jednoznacznej interpretacji.

Sprawozdania OPP po staremu

Tarcza antykryzysowa nie wprowadziła żadnych zmian w terminie składania do Narodowego Instytutu Wolności sprawozdań przez organizacje posiadające status organizacji pożytku publicznego. Termin na złożenie sprawozdania merytorycznego oraz zatwierdzonego sprawozdania finansowego zgodne z zapisami Ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie upływa 15 lipca i nie został zmieniony.