Publicystyka - ngo.pl

Równość, dostępność, włączanie, inkluzywność – to słowa, które odmieniamy w ostatnich latach przez wszystkie przypadki. Wartości te przenosimy na obszary, w których myślimy o osobach z niepełnosprawnością, migrantach, kobietach i seniorach i ich aktywnym i pełnoprawnym udziale w życiu społecznym. Dlaczego więc nadal w ten sposób nie podchodzimy do dzieci?

Obecnie w Polsce żyje 5 136 500 dzieci w wieku 0-12, co stanowi 13,3 % populacji. Prawie 3 mln z nich żyje w miastach. Oznacza to, że codziennie chodzą do żłobków, przedszkoli i szkół. Chodzą do sklepów, spacerują, biegają i bawią się na ulicach, jeżdżą rowerami, odwiedzają swoich rówieśników, grają w piłkę, jeżdżą tramwajem, autobusem i metrem, sami lub z rodzicami. Żyją, rosną, rozwijają się i dojrzewają w przestrzeni wymyślonej nie przez nich i nie dla nich. Czy jesteśmy aż tak ogromnymi ignorantami, że nie potrafimy dostrzec potrzeb dzieci jako mieszkańców miast i nadal myślimy jedynie o spełnianiu tych własnych?

Czy gdyby dzieci mogły głosować na ludzi, którzy kształtują ich najbliższe otoczenie, wybrałyby tych, którzy betonują rynki i place miejskie, nie tworzą miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, a deweloperom pozwalają na tworzenie najbardziej absurdalnych wizji architektonicznych? Odpowiedź jest chyba oczywista.

Do 2050 r. 70% dzieci na świecie będzie żyło w miastach. To chyba najwyższa pora myśleć o nich jako pełnoprawnych mieszkańców naszych miast, nie tylko w przyszłości, jako dorosłych, ale już teraz, gdy są dziećmi.

 Dzieci inaczej odbierają przestrzeń. Te, które mają możliwość poruszania się w najbliższej domowi lub szkole okolicy, budują sobie własną “mapę skojarzeń”, która służy orientacji w przestrzeni. Kiosk znajduje się koło piekarni, przystanek autobusowy jest przed księgarnią, a koleżanka ze szkolnej ławki mieszka w żółtym budynku. Jednak, żeby dzieci miały okazję budować takie doświadczenie, muszą poznawać miasto z perspektywy innej niż szyba samochodu, a ulice nie mogą służyć jedynie jako korytarze transferowe z punku A do punktu B. Czy my dorośli, którzy mamy władzę i przywilej decydowania o świecie w jakim żyjemy, mamy aż tak mało empatii, żeby spojrzeć na niego z perspektywy innej niż własna?

 W tym stworzonym przez nas świecie dzieci nie czują się bezpiecznie.

Droga do szkoły jest elementem nauki.Uczy samodzielności i daje dzieciom poczucie sprawczości, które każdy z nas w dorosłym życiu chce mieć. Pozwala poznać i namacalnie poczuć świat. Deszcz, wiatr, zimno, słońce na twarzy, zapach ulicy. Niestety my – dorośli – kompletnie zapomnieliśmy o tym, kreując naszym dzieciom świat pełen hałasu, smogu i zapachu spalin.

Powinniśmy dać dzieciom możliwość samodzielnego przemieszczania się pomiędzy strategicznymi punktami: dom, szkoła, boisko, plac zabaw, park, sklep. Kształtować przestrzeń tak, aby sprzyjała poczuciu sprawczości i wspierała samodzielność.

Tylko wtedy uda nam się rzeczywiście wpływać na świat i jego przyszłość. Nie wychowując dzieci tylko zajęciami np. z segregacji śmieci, a pokazując im, że równość polega na dawaniu szansy na dobre życie każdemu, nawet jeśli ma on 120 cm wzrostu i sam nie umie o nią poprosić.  Często ograniczając własną wygodę.

Chcemy usiąść razem z rodzicami, nauczycielami, mieszkańcami i ekspertami i porozmawiać o tym, co i jak można zmienić by było bezpieczniej i lepiej, mając na uwadze dziecko, jego potrzeby i rozwój, zarówno fizyczny jaki i społeczny.

Właśnie trwa nabór do zespołów projektu “Nowa Szkolna Ulica” realizowanego przez Fundację Rodzic w mieście, Warszawki Alarm Smogowy i Fundację Wzornictwo i Ład. Zespoły pracować będą pod okiem urbanisty i facylitatorki nad tym, w jaki sposób może wyglądać przestrzeń wokół ich szkoły. Spośród 5 zespołów tworzących model “Nowej Szkolnej ulicy” jeden zostanie zrealizowany w formie testu, aby zobaczyć jak zareagują na niego dzieci, mieszkańcy i rodzice. Do zespołów zapraszamy każdego, kto chciałby zmienić otoczenie swojej szkoły lub szkolnej ulicy, jeśli na takiej mieszka. Dzieci, rodziców, nauczycieli, mieszkańców, lokalnych przedsiębiorców, władze samorządowe. 

Zgłoszenia do projektu przyjmujemy do 23 stycznia 2022 r. Więcej informacji znajduje się na stronie: www.alternatywnawarszawa.pl/nowa-szkolna-ulica

Agnieszka Krzyżak-Pitura – prezeska Fundacji “Rodzic w mieście”, koordynatorka projektu “Alternatywna Warszawa - Nowa Szkolna Ulica”. Aktywistka, feministka, matka.