1% w nowelizacji Polskiego Ładu. Poznaliśmy propozycję Ministerstwa Finansów
24 marca upubliczniono projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw. To odpowiedź rządu na krytykę, z jaką spotkały się nowe, działające od 1 stycznia 2022 roku, regulacje podatkowe, określane jako "Polski Ład". Z przygotowanego przez resort finansów projektu wyciągamy przepisy o 1%, które mają spowodować, że 1% nie będzie mniejszy niż był dotychczas.
Celem dodawanej regulacji jest wprowadzenie do systemu podatkowego rozwiązania zabezpieczającego pułap środków przekazywanych na rzecz OPP z 1% podatku przekazywanego przez podatników podatku dochodowego od osób fizycznych w ramach ich rozliczenia rocznego.
(fragment uzasadnienia)
Jak projektodawca identyfikuje problem?
Zagrożenia jakie stworzył "Polski Ład" dla 1% opisano w uzasadnieniu do projektu w dwóch zdaniach.
"W związku z wejściem w życie ustawy z 29 października 2021 r. obciążenia podatkowe części podatników mogą ulec zmniejszeniu w rozliczeniu rocznym za 2022 r. i kolejne lata, dla niektórych podatników może to także oznaczać brak możliwości zasilenia OPP 1% ich podatku. Oznacza to wyłączenie możliwości łatwego, a zaraz „bezkosztowego” wsparcia działalności społecznie użytecznej."
W uzasadnieniu znajdziemy też dwie liczby:
- kwotę 1%, którą została przekazania przez podatników w 2021 roku (przy rozliczeniach za rok 2020) - to kwota 972,7 mln zł oraz
- szacowaną kwotę 1% w 2022 roku (przy rozliczeniach za 2021 rok) - kwotę tą oszacowano na 1 mld zł.
Rzeczywista kwota z 2022 roku (którą poznamy w drugiej połowie roku) ma być punktem wyjścia dla dokonywanego wyrównania - "zabezpieczenia".
Zabezpieczenie dla 1%. Zmiany w ustawie o działalności pożytku
Przepisy wprowadzające mechanizm wyrównujący ("zabezpieczający pułap 1%") zostaną dodane do ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie. Do ustawy o pożytku proponuje się dodanie następujących zapisów.
Art. 6 projektowanej ustawy
W ustawie z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. z 2020 r. poz. 1057 oraz z 2021 r. poz. 1038, 1243 i 1535) wprowadza się następujące zmiany:
1) w art. 27 ust. 3 otrzymuje brzmienie:
„3. Minister właściwy do spraw finansów publicznych zamieszcza w terminie do dnia 30 września każdego roku, na stronie internetowej urzędu obsługującego ministra, wykaz organizacji pożytku publicznego, zawierający: nazwę i numer wpisu organizacji pożytku publicznego do Krajowego Rejestru Sądowego, wysokość środków otrzymanych przez tę organizację, pochodzących z 1% podatku dochodowego od osób fizycznych za rok poprzedzający oraz z wyrównania, o którym mowa w art. 27d.”;
2) po art. 27c dodaje się art. 27d w brzmieniu:
„Art. 27d. 1. Jeżeli łączna kwota środków pochodzących z 1% podatku dochodowego od osób fizycznych, przekazana w danym roku organizacjom pożytku publicznego na zasadach i w trybie określonym w przepisach odrębnych, jest na dzień 31 lipca danego roku niższa od łącznej kwoty takich środków przekazanej w 2022 r., organizacjom pożytku publicznego przysługuje wyrównanie dokonywane przez ministra właściwego do spraw finansów publicznych.
2. Łączna kwota środków pochodzących z 1% podatku dochodowego od osób fizycznych przekazana na rzecz organizacji pożytku publicznego w 2022 r. jest corocznie indeksowana wskaźnikiem średniookresowej dynamiki wartości produktu krajowego brutto w cenach bieżących, o którym mowa w art. 38b pkt 3 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 305, 1236, 1535, 1773 i 1927), przy czym w kolejnych latach indeksacji podlega kwota zindeksowana w latach poprzednich.
3. Wyrównanie pomniejsza dochody budżetu państwa z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych.
4. Kwota wyrównania przysługuje organizacji pożytku publicznego w proporcji, w jakiej pozostaje udział kwoty środków pochodzących z 1% podatku dochodowego od osób fizycznych przekazanej w danym roku na rzecz organizacji pożytku publicznego na zasadach i w trybie określonym w przepisach odrębnych, do łącznej kwoty tych środków przekazanej na rzecz wszystkich organizacji pożytku publicznego w tym roku na zasadach i w trybie określonym w przepisach odrębnych.
5. Kwota wyrównania przysługująca organizacji pożytku publicznego, ustalona zgodnie z ust. 4, jest przekazywana do końca września danego roku kalendarzowego, po jej zaokrągleniu do pełnych dziesiątek groszy w dół. Kwota ta jest pomniejszana o koszty przelewu bankowego.
6. Minister właściwy do spraw finansów publicznych odstępuje od przekazania wyrównania na rzecz organizacji pożytku publicznego, jeżeli organizacja ta została usunięta z wykazu prowadzonego zgodnie z art. 27a.
7. Minister właściwy do spraw finansów publicznych, uwzględniając potrzebę sprawnego zorganizowania procesu przekazywania wyrównania, o którym mowa w ust. 1, upoważni w drodze rozporządzenia, podległy organ, do przekazania wyrównania.”.
Opis mechanizmu zabezpieczającego pułap 1% w uzasadnieniu do projektu
Projektowane rozwiązanie zabezpieczające pułap środków przekazywanych OPP będzie polegało na tym, że w sytuacji, gdy łączna kwota środków przekazanych w ramach 1% podatku należnego w danym roku, będzie kwotowo niższa niż łączna kwota środków z 1% podatku przekazana w 2022 r., nastąpi wyrównanie tej różnicy. Przekazanie środków przysługujących poszczególnym OPP następuje proporcjonalnie do udziału kwoty przekazanej określonej OPP do łącznej kwoty przekazanej wszystkim OPP z 1% podatku należnego, wynikającego z rozliczenia za dany rok.
Zgodnie z dodawanym art. 27d ust. 1-3 ustawy o działalności pożytku publicznego, wyrównanie przysługuje OPP w sytuacji, gdy globalna wysokość środków przekazanych wszystkim OPP w ramach 1% podatku należnego w danym roku jest niższa od globalnej kwoty wpływów z 1% podatku należnego w 2022 r. Porównania łącznej kwoty przekazanej w ramach 1% podatku należnego w 2022 r. z łączną kwotą przekazaną z tego samego tytułu w danym roku, dokonuje się na dzień 31 lipca danego roku. Wyznaczenie konkretnej daty ma na celu zapewnienie porównywalności między poszczególnymi latami. Ponadto, określona data jest skorelowana z przekazywaniem przez naczelników urzędów skarbowych kwot, o których mowa w art. 45c ust.1 ustawy PIT oraz art. 21b ust. 1 ustawy o ryczałcie, o czym mowa w art. 45c ust.4 ustawy PIT oraz art. 21b ust. 4 ustawy o ryczałcie. Dodatkowo wprowadzany jest mechanizm, który umożliwia dokonanie wiarygodnego porównania kwot przekazanych na rzecz OPP w celu ustalenia prawa do wyrównania. Dla zapewnienia porównywalności obu kwot, wartość środków przekazanych w 2022 r. podlega corocznej indeksacji, poczynając od 2024 r., przy zastosowaniu wskaźnika średniookresowej dynamiki produktu krajowego brutto w cenach bieżących, o którym mowa w art. 38b pkt 3 ustawy o finansach publicznych7. W związku z wprowadzeniem mechanizmu wyrównania dla OPP, środki przekazane na ten cel pomniejszają dochody budżetu państwa z tytułu PIT.
Art. 27d ust. 4 określa w jaki sposób dokonywany jest podział przysługującego wyrównania na poszczególne OPP. Przede wszystkim, należy wskazać, że wyrównanie przysługuje OPP, które w danym roku otrzymały jakiekolwiek środki w ramach 1% podatku należnego. Oznacza to wyłączenie z mechanizmu redystrybucji tych OPP, które nie otrzymały żadnych środków z 1% podatku należnego w danym roku. Natomiast kwota środków dla poszczególnych OPP wyznaczana jest w proporcji, w jakiej pozostaje udział kwoty przekazanej na rzecz wskazanej OPP w danym roku w łącznej kwocie środków przekazanych na wszystkie OPP. Przyjęty mechanizm redystrybucji kwoty wyrównania na poszczególne OPP ma na celu odzwierciedlenie oraz odwzorowanie wyborów dokonanych przez podatników w ramach przekazanego 1% podatku należnego w danym roku.
1% przekazywany przez emerytów i rencistów
W projekcie znalazł się jeszcze jeden fragment, który dotyczy alokacji. Mówi on o sposobie przekazywania 1% przez "zdefiniowaną" grupę podatników - chodzi o 1% od osób, które są rozliczane przez organy rentowe.
Projektowana zmiana ustawy PIT ma na celu umieszczenie na stałe w ustawie PIT przepisów dotyczących sposobu postępowania w sytuacji, gdy podatnik, któremu organ rentowy przekazał roczne obliczenie podatku, z którego wynika podatek należny na podstawie art. 34 ust. 9 ustawy PIT, nie złożył wniosku, o którym mowa w art. 45c ust. 3a ustawy PIT, tj. wniosku w postaci wskazania przez niego, w oświadczeniu sporządzonym według określonego wzoru jednej organizacji pożytku publicznego (OPP) poprzez podanie jej numeru wpisu do KRS.
(…)
Dodawany art. 45c ust. 3c ustawy PIT zakłada, że w sytuacji, o której mowa powyżej, przekazanie kwoty w wysokości nieprzekraczającej 1% podatku na rzecz OPP, która została wskazana przez podatnika, następuje na podstawie wniosku zawartego w złożonym zeznaniu, o którym mowa w art. 45c ust. 1 ustawy PIT, złożonej korekcie tego zeznania albo w złożonym oświadczeniu, o którym mowa w art. 45c ust. 3a ustawy PIT, za ubiegły rok podatkowy.
(fragment uzasadnienia)
Wniosek (jego brak), na który wskazuje zacytowany wyżej fragment uzasadnienia to PIT-OP - specjalna deklaracja, która pozwala emerytom i rencistom na wskazywanie organizacji pożytku, do których ma trafić ich jeden procent, bez konieczności składania "prawdziwej - pełnej" deklaracji z wszystkimi skomplikowanymi wyliczeniami. W sytuacji kiedy emeryt lub rencista nie złoży PIT-OP w danym roku (i nie wskaże w nim OPP), jego 1% trafi do organizacji pożytku wskazanej w roku ubiegłym. Tak dzieję się już teraz (na podstawie - jak przeczytamy w uzasadnieniu - przepisów "epizodycznych" z art. 52va ustawy PIT), ale ustawodawca postanowił skorzystać z okazji, żeby zasadę tę uczynić "zasadą ogólną".
Zaproponowane przepisy przewidują też możliwość "wycofania zgody" na przekazanie 1% danej OPP.
Opisaną tu propozycję zawiera punkt 33 w artykule 1 projektu ustawy (zmiana w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych - w art. 45c).
Zobacz cały projekt z usasadnieniem i oceną skutków regulacji w serwisie legislacja.gov.pl
Konsultacje? Potrwają tydzień
Projekt został przekazany do konsultacji publicznych 24 marca. Na liście podmiotów, do których wysłano projekt znajdujemy mniej niż 10 organizacji pozarządowych (zobacz listę). Opinie, zgodnie z treścią pisma zapraszającego do konsultacji, mają spływać do 2 kwietnia. Ustawa ma wejść w życie (większość jej zapisów) 1 lipca 2022 roku - w połowie roku podatkowego.
Zobacz debatę w portalu: "Czy 1% przegra z Polskim Ładem?”
Polski Ład może znacznie zmniejszyć kwoty, które organizacje pożytku publicznego otrzymują w ramach 1%, dlatego rząd planuje mechanizm wsparcia. W lutym, po zapowiedzi premiera, prowadziliśmy w portalu debatę. Zachęcamy do przypomnienia sobie, co na ten temat pisali zaproszeni do debaty społecznicy i społeczniczki - Czy 1% przegra z Polskim Ładem?
Źródło: inf. własna poradnik.ngo.pl
Redakcja www.ngo.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść komentarzy.
Skorzystaj ze Stołecznego Centrum Wspierania Organizacji Pozarządowych
(22) 828 91 23
