Publicystyka - ngo.pl

Klauzule antydyskryminacyjne zostały wprowadzone do umów na realizację zadań publicznych przez organizacje pozarządowe po podpisaniu w lutym 2019 r. przez Prezydenta Rafała Trzaskowskiego Warszawskiej Deklaracji LGBT+.

W Deklaracji znalazł się osobny punkt „Stosowanie klauzul antydyskryminacyjnych w umowach z kontrahentami miasta”, a w nim: „Miasto stołeczne Warszawa może być źródłem dobrych praktyk i wpływać na budowanie dobrych praktyk w wielu sektorach gospodarki. Jednym z takich działań będzie stosowanie klauzul antydyskryminacyjnych, których naruszenie będzie mogło skutkować sankcjami”.

Odpowiednie zapisy znalazły się więc we wzorze ogłoszenia konkursowego na realizację zadania publicznego oraz we wzorze umowy na realizację zadania publicznego.

We wzorze ogłoszenia konkursowego mamy zapis: „Przy wykonywaniu zadania publicznego Zleceniobiorca kieruje się zasadą równości, w szczególności dba o równe traktowanie wszystkich uczestników zadania publicznego”.

Wzór protokołu oceny oferty nie zawiera punktów dotyczących antydyskryminacji, które podlegałaby szczególnej ocenie, jednak w Zarządzeniu o wzorze ogłoszenia konkursowego dopuszcza się możliwość „modyfikacji, usuwania oraz dodawania podkryteriów”. Jeśli więc np. biuro lub dzielnica, ogłaszające konkurs albo komisja dialogu społecznego konsultująca projekt ogłoszenia konkursowego uzna za konieczne i uzasadnione, może dodać do karty oceny punkt dotyczący spełniania przez ofertę wymogów antydyskryminacyjnych.

W umowach na realizację zadań publicznych przez organizacje społeczne zapisano natomiast: „Zleceniobiorca nie może dopuszczać się działań lub zaniedbań noszących znamiona dyskryminacji pośredniej lub bezpośredniej, w szczególności ze względu na takie cechy jak płeć, rasa, pochodzenie etniczne, narodowość, religię, wyznanie, światopogląd, niepełnosprawność, wiek lub orientację seksualną. Różnicowanie w traktowaniu osób ze względu na obiektywnie uzasadnione przyczyny nie stanowi przypadku dyskryminacji”.

Umowa nie przewiduje żadnych szczególnych sankcji za niedotrzymanie tego punktu, poza „standardowymi”, czyli jednostronnym rozwiązaniem umowy przez Zleceniodawcę (czyli odpowiednie biuro lub dzielnicę m.st. Warszawy) w przypadku, gdy:

1)       udzielona dotacja jest wykorzystywana niezgodnie z przeznaczeniem lub pobrana w nadmiernej wysokości lub nienależnie, tj. bez podstawy prawnej;

2)       umowa jest wykonywana nieterminowo oraz nienależycie, w szczególności zmniejszony został zakres rzeczowy realizowanego zadania publicznego.

Znacznie bardziej rozbudowane są zapisy antydyskryminacyjne w umowach na najem lokali użytkowych m.st. Warszawy.

Wprowadzenie klauzuli do umów najmu miejskich lokali to pokłosie tzw. testów dyskryminacyjnych, przeprowadzonych w marcu 2011 r. przez trzy organizacje pozarządowe. Podczas testów sprawdzano, czy w klubach nocnych występuje zjawisko negatywnej selekcji osób o odmiennym kolorze skóry lub pochodzeniu etnicznym.

Treść klauzuli została wypracowana przez zespół, w skład którego weszli przedstawiciele urzędu miasta, organizacji pozarządowych oraz przedsiębiorców.

Zgodnie z tymi zapisami m.in.,: „Najemca, personel Najemcy, a także wszelkie podmioty i osoby świadczące niezależnie usługi lub sprzedające towary w lokalu Najemcy nie mogą dopuszczać się działań lub zaniedbań noszących znamiona dyskryminacji pośredniej lub bezpośredniej, w szczególności ze względu na takie cechy jak płeć, rasa, pochodzenie etniczne, narodowość, religię, wyznanie, światopogląd, niepełnosprawność, wiek lub orientację seksualną”.

W przypadku najmu lokali nieprzestrzeganie klauzuli antydyskryminacyjnej niesie konsekwencje w postaci wypowiedzenia umowy przez Wynajmującego (czyli odpowiedni Zarząd Gospodarowania Nieruchomościami, który podpisuje umowę w imieniu Miasta):

„W przypadku stwierdzenia rażącego, uporczywego lub niedbałego naruszenia postanowień ust. 1, w szczególności potwierdzonego prawomocnym orzeczeniem sądu lub powtarzającymi się skargami, Wynajmujący ma prawo do wypowiedzenia niniejszej umowy z zachowaniem 1-miesiecznego okresu wypowiedzenia”.

Przypadki naruszeń klauzuli antydyskryminacyjnej mogą być potwierdzone przez organizacje pozarządowe, działające w porozumieniu z Miastem.

Miasto ma także prawo do zbierania oraz przekazywania Najemcy skarg i uwag mieszkańców m.st. Warszawy jak również osób, które uważają, że w lokalu Najemcy doszło lub dochodzi do przypadków dyskryminacji.

Najemca ma dołożyć wszelkich starań, aby odpowiedzieć na przekazane skargi.

Najemca zobowiązuje się w umowie także do tego, że zadba o:

1) przeszkolenie personelu w zakresie znajomości klauzuli antydyskryminacyjnej zawartej w umowie najmu lokalu użytkowego a także pojęcia dyskryminacji bezpośredniej oraz pośredniej i ich zastosowania w sytuacjach sprzedaży towarów oraz oferowaniu usług,

2) zapoznanie osób niezależnie świadczących usługi lub sprzedających towary w jego lokalu z podstawowymi zasadami klauzuli antydyskryminacyjnej zawartej w umowie.

Jeśli najemca posiada regulamin świadczenia usług lub stronę internetową jest zobowiązany do umieszczenia tam oraz w widocznym miejscu w lokalu deklaracji niedyskryminacji o następującej treści: „Niniejszym w imieniu własnym i nazwa firmy (nazwa firmy) deklaruję (deklarujemy), że nasza firma przyjmuje i stosuje przyjęte przez Miasto Stołeczne Warszawa zasady równego traktowania, mam (ma) świadomość odpowiedzialności prawnej za nieprzestrzeganie przepisów zakazujących dyskryminacji i prowadzę (prowadzi) działalność wolną od dyskryminacji, w szczególności ze względu na takie cechy jak płeć, rasa (kolor skóry), pochodzenie etniczne, narodowość, religię, wyznanie, światopogląd, niepełnosprawność, wiek lub orientację seksualną, mogące stanowić podstawę nierównego traktowania, a niemające racjonalnego uzasadnienia z punktu widzenia prowadzonej przeze mnie (przez nas) działalności”.