Publicystyka - ngo.pl

Pierwszy materiał o projekcie koncentruje się na pokazaniu jak ważne będą to przepisy. W kolejnych odcinkach postaramy się wniknąć głębiej w poszczególne fragmenty projektowanej ustawy. Przedstawione rozwiązania to co najmniej kilka obszarów do omówienia. W uproszczeniu można wymienić tu: zaproponowany podział organizacji wg wielkości przychodów i statusu, nowy system kontroli, znaczne poszerzenie możliwości stosowania niezbyt dziś popularnej wśród NGO-sów uproszczonej ewidencji, zakres danych ujawnianych w sprawozdaniach.

W tej chwili, formalnie mamy jeden akta prawny, który musi znać każda organizacja. To ustawa o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie z 2003 r. Inne sektorowe regulacje nie są już w takim stopniu "obowiązkowe". Fundacje nie muszą analizować zapisów Prawa o stowarzyszeniach, a stowarzyszenia wczytywać się w ustawę o fundacjach. Koła Gospodyń Wiejskich niekoniecznie interesują się ustawą o sporcie, a kluby sportowe nie wnikają w regulacje dotyczące funkcjonowania Ochotniczych Straży Pożarnych. Są regulacje, które muszą znać wszystkie NGO-sy - jak np. RODO czy ustawy podatkowe - ale nie są to regulacje sektorowe, tylko przepisy skierowane do wielu podmiotów o różnym charakterze, które muszą stosować również organizacje społeczne.

Ustawa o sprawozdawczości organizacji pozarządowych będzie, zaraz po ustawie o pożytku, podstawowym aktem prawnym regulującym działanie trzeciego sektora. To poważna zmiana.

Pierwsze trzy artykuły określają zawartość ustawy, zawierają definicję oraz zakres stosowania przepisów. Kolejne artykuły dzielą organizacje na poszczególne grupy, którym przypisuje się określone obowiązki sprawozdawcze oraz wskazują sposób ich realizacji. To zasadnicza część regulacji.

Dalej następuje opis kontroli jaką będzie sprawował nad organizacjami pozarządowymi Przewodniczący Komitetu Pożytku Publicznego. Tu zapisano m.in. konsekwencje niewypełnienia określonych obowiązków sprawozdawczych (może to skutkować wykreśleniem organizacji z rejestru - czyli jej likwidacją). Kontrola Przewodniczącego KPP w zakresie sprawozdawczości to nowy element w systemie nadzoru NGO. 

Kolejna część ustawy opisuje zasady działania bazy sprawozdań, która będzie prowadzona przez Narodowy Instytut Wolności.  

Ostatnia część projektu zawiera zmiany w innych ustawach - w tym zmianę rozszerzającą zakres stosowania uproszczonej ewidencji przychodów i kosztów. Uprawnione będą do niej NGO-sy, których roczny budżet nie przekracza 1 mln zł - obecnie jest to 100 tys. UEPIK będzie również dostępny dla organizacji ze statusem OPP (dziś stosując uproszczoną ewidencję nie można być organizacją pożytku publicznego). 

Ważną częścią projektu są też trzy załączniki, które wyliczają jaki będzie zakres informacji, które poszczególne grupy NGO-sów będą zobowiązane pokazywać w swoich sprawozdaniach.   

Zarysowane tu elementy ustawy postaramy się opisać bardziej szczegółowo w kolejnych częściach cyklu przybliżającego projekt.

Ostatni artykuł wskazuje, że ustawa wchodzi w życie 1 stycznia 2023 roku.

Po wejściu w życie projektowanych przepisów większość organizacji pozarządowych będzie musiała od nowa ustalić jakie obowiązki sprawozdawcze ich dotyczą. Hasło "obowiązki sprawozdawcze" może brzmieć banalnie, nie należy go jednak sprowadzać do mechanicznego wypełnienia mniejszej lub większej ilości rubryczek w formularzu raz do roku. Sprawozdanie i jego zawartość (zaczynając od ustalenia czy w ogóle musimy je wypełniać) wpływa na to jakie dane zbieramy w organizacji na co dzień i co z tymi danymi na co dzień robimy - czyli jak księgujemy (a księgować w jakiś sposób zobowiązana jest każda organizacja). 

W proponowanej regulacji zachowano podstawowy podział na księgowość (wg. ustawy o rachunkowości) i księgowość uproszczoną tzw. uproszczoną ewidencję (przy czym możliwość stosowania UEPIK dostępna będzie dla znacznie szerszego kręgu podmiotów niż obecnie). UEPIK nie jest jednak wśród NGO-sów zbyt popularny i po wejściu w życie nowych przepisów - przynajmniej na początku - sytuacja ta raczej się nie zmieni. Organizacje będą więc musiały przemyśleć czy nowy kształt obowiązków sprawozdawczych wpływa na kształt prowadzonej przez nie księgowości "pełnej" - szczególnie, że propozycja nie ingeruje głęboko w ustawę o rachunkowości (oczywiście poza fragmentami o sprawozdaniach i możliwości stosowania UEPIK).  

Pierwszym ustaleniem, które czeka organizacje społeczne, będzie z pewnością przypisanie się do jednej z grup, które wyróżnia projekt. Tych grup będzie 5. I im właśnie poświęcimy kolejny odcinek cyklu opisującego zaproponowane rozwiązania.

Przypominamy: projekt ustawy o sprawozdawczości organizacji pozarządowych jest obecnie konsultowany. Warto żeby zainteresowały się nimi wszystkie organizacje - bo wszystkich będzie dotyczył. Warto, żeby zgłaszały swoje uwagi i opinie. Formalnie jest na to w tej chwili miesiąc. To niewiele czasu, jak na tak istotną regulację, dodatkowo lipiec nie sprzyja skupieniu i dodatkowej pracy. Ale taki jest harmonogram zaproponowany przez projektodawców.

Zobacz:

• Podział organizacji i ich obowiązki. Sprawozdawczość organizacji pozarządowych – poznajemy projekt. Część 2
• Jedna baza sprawozdań. Sprawozdawczość organizacji pozarządowych – poznajemy projekt. Część 3
• UEPIK dla OPP. Sprawozdawczość organizacji pozarządowych – poznajemy projekt. Część 4
• Kontrola. Sprawozdawczość organizacji pozarządowych – poznajemy projekt. Część 5
• Informacja o źródłach przychodów. Sprawozdawczość organizacji pozarządowych – poznajemy projekt. Część 6
• Terminy. Sprawozdawczość organizacji pozarządowych – poznajemy projekt. Część 7