Podział organizacji i ich obowiązki. Sprawozdawczość organizacji pozarządowych – poznajemy projekt. Część 2
Rozpoczęliśmy omawianie projektu ustawy o sprawozdawczości organizacji pozarządowych od próby udowodnienia, że to bardzo istotny akt prawny. Dziś zaczynamy bardziej szczegółowe przyglądanie się projektowanym przepisom. Jak ustawa dzieli organizacje pozarządowe i jakimi obowiązkami sprawozdawczymi obarcza poszczególne grupy?
1 lipca 2021 roku upubliczniono i skierowana do miesięcznych konsultacji projekt ustawy o sprawozdawczości organizacji pozarządowych. Wnioskodawcą zgłaszającym projekt jest Przewodniczący Komitetu do spraw Pożytku Publicznego. W projekcie podzielono organizacje pozarządowe na 5 grup. W zależności od tego, w jakiej grupie znajdzie się NGO, będzie musiała realizować mniej lub więcej obowiązków sprawozdawczych.
Projektodawcy w uzasadnieniu do projektu ustawy wskazują na 5 grup. Grupy te wydzielono ze względu na posiadanie (lub nie) statusu pożytku oraz ze względu na wielkość (i źródło) rocznych przychodów. Dla poznania zasad zaproponowanych w ustawie nie jest to zły podział (dalej prezentujemy go, cytując fragment uzasadnienia). Można się też jednak pokusić o inny podział, który być może lepiej zobrazuje, co czeka organizacje po wejściu w życie omawianych przepisów.
Bez obowiązków sprawozdawczych
Warto zacząć od grupy, która będzie musiała robić najmniej. To organizacje pozarządowe "których przychód z działalności statutowej za poprzedni rok obrotowy nie przekroczył 10 000 zł i pochodził wyłącznie ze składek członkowskich". Z zaproponowanego zapisu wynika, że będzie to grupa złożona wyłącznie z organizacji członkowskich – a więc głównie ze stowarzyszeń – nie korzystająca z dobroczynności, nie startująca w konkursach, nie organizująca zbiórek etc. W samym projekcie ustawy nie ma obowiązków, które musiałyby realizować te organizacje – nie dotyczy ich więc sprawozdawczość organizacji pozarządowych. Warto jednak zaznaczyć, że projekt nie zwalnia takich podmiotów z obowiązków księgowych oraz z konieczności rozliczania się z urzędem skarbowym (składania deklaracji CIT-8).
Organizacje, które będą sporządzały sprawozdanie finansowe zgodnie z ustawą o rachunkowości
Tu wyróżniamy organizacje, które przede wszystkim będą robiły coś, co robią teraz – będą sporządzały sprawozdanie finansowe zgodnie z przepisami ustawy o rachunkowości (i zgodnie z dostępnymi dla NGO wzorami stanowiącymi załączniki do tej ustawy).
Sprawozdania finansowe zgodnie z przepisami ustawy o rachunkowości będą sporządzały wszystkie organizacje ze statusem pożytku publicznego (bez względu na wartość rocznych przychodów) oraz organizacje pozarządowe, których roczne przychody przekraczają milion złotych.
Powyżej i w dalszej części tekstu piszemy o "rocznym przychodzie" lub "budżetach", ale warto tu zaznaczyć dla porządku, że projektodawca posługuje się określeniem "przychód z działalności statutowej za poprzedni rok obrotowy".
Sprawozdanie finansowe z ustawy o rachunkowości nie będzie jedynym obowiązkiem sprawozdawczy tej grupy. Wszystkie wymienione tu organizacje będą dodatkowo sporządzać informację o źródłach przychodów, kosztach i rodzajach prowadzonej działalności (wg załącznika 1 do projektowanej ustawy).
Ponadto organizacje ze statusem statusem pożytku (poza wymienionym sprawozdaniem z ustawy o rachunkowości i informacją wg załącznika) będą jeszcze:
- sporządzać uproszczone sprawozdanie merytoryczne wg zał. 3 do projektowanej ustawy (dla OPP z budżetami do miliona zł) lub
- sporządzać "zwykłe", czyli nie uproszczone sprawozdanie merytoryczne wg zał. 2 (dla OPP z budżetami większymi niż milion).
Organizacje, które NIE będą sporządzały sprawozdania finansowego zgodnie z ustawą o rachunkowości
Nie będą sporządzać sprawozdania finansowego zgodnie z przepisami ustawy o rachunkowości organizacje pozarządowe, których roczne przychody nie przekroczą miliona złotych. Ale pamiętajmy, że będą to tylko te NGO, które nie mają statusu organizacji pożytku publicznego. Takie organizacje będą sporządzać wyłącznie informację o źródłach przychodów, kosztach i rodzajach prowadzonej działalności (wg wspomnianego już załącznika 1 do ustawy).
Dla porządku warto wrócić na chwilę do pierwszej wspomnianej w naszym wyliczeniu grupy (grupy organizacji, których przychód z działalności statutowej za poprzedni rok obrotowy nie przekroczył 10 000 zł i pochodził wyłącznie ze składek członkowskich), żeby jeszcze raz zaznaczyć, że będzie to grupa bez obowiązku sporządzania sprawozdania finansowego z ustawy o rachunkowości, a także bez obowiązku sporządzania informacji o źródłach przychodów, kosztach i rodzajach prowadzonej działalności.
Sprawozdania podmiotów wymienionych w art. 3 ust. 3 pkt 1 ustawy o pożytku, posiadające status OPP
Do ostatniej grupy, którą można wydzielić należą "podmioty wymienione w art. 3 ust. 3 pkt 1 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, posiadające status organizacji pożytku publicznego". Są to tzw. organizacje kościelne ("osoby prawne i jednostki organizacyjne działające na podstawie przepisów o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej, o stosunku Państwa do innych kościołów i związków wyznaniowych oraz o gwarancjach wolności sumienia i wyznania, jeżeli ich cele statutowe obejmują prowadzenie działalności pożytku publicznego").
Podmioty te będą sporządzały "sprawozdanie finansowe, informację o źródłach przychodów, kosztach i rodzajach prowadzonej działalności oraz sprawozdanie merytoryczne albo uproszczone sprawozdanie merytoryczne jedynie z wyodrębnionej działalności pożytku publicznego".
KGW i fundacje
Na koniec warto zaznaczyć, że projekt w art. 3 wskazuje, że zawarte w nim przepisy (czyli m.in. wyliczone powyżej obowiązki sprawozdawcze w podziale na poszczególne grupy) dotyczą również kół gospodyń wiejskich, o których mowa w ustawie o kołach gospodyń wiejskich.
Projekt proponuje też likwidację obowiązku sprawozdawczego fundacji – wykreśla z ustawy o fundacjach, z artykułu 12 ustawy, ustępy 2-4. Po wejściu w życie przepisów fundacje nie będą więc składać sprawozdań z działalności do swoich (właściwych) ministrów. Tego obowiązku nie będzie, podtrzymany będzie jednak zapisany w ustawie o fundacjach nadzór ministrów nad fundacjami. Fundacje będą musiały też realizować oczywiście opisane w ustawie o sprawozdawczości obowiązki, bo są organizacjami pozarządowymi i znajdują się w opisanych powyżej grupach.
Opis podziału organizacji i obowiązków przypisanych do poszczególnych grup w uzasadnieniu do projektu ustawy
Projekt ustawy określa zasady składania sprawozdań finansowych i merytorycznych przez organizacje pozarządowe, w tym organizacje pożytku publicznego. Zgodnie z projektowanymi przepisami, podmioty te, w zależności od spełniania warunków określonych projektowaną ustawą, będą zobowiązane do składania sprawozdania finansowego wraz z informacją o źródłach przychodów, kosztach i rodzajach prowadzonej działalności za rok poprzedzający złożenie sprawozdania oraz sprawozdania merytorycznego ze swojej działalności:
1) organizacje pozarządowe, których przychód z działalności za rok poprzedzający złożenie sprawozdania przekroczy 1 000 000 zł, będą zobowiązane do składania sprawozdania finansowego wraz z informacją o źródłach przychodów, kosztach i rodzajach prowadzonej działalności;
2) organizacje pozarządowe, których przychód z działalności za rok poprzedzający złożenie sprawozdania nie przekroczy 1 000 000 zł będą zobowiązane do składania informacji o źródłach przychodów, kosztach i rodzajach prowadzonej działalności;
3) zwolnione z ww. obowiązków sprawozdawczych będą organizacje pozarządowe, których przychód z działalności za rok poprzedzający złożenie sprawozdania pochodził wyłącznie ze składek członkowskich i nie przekroczy 10 000 zł;
4) organizacje pożytku publicznego, których przychód z działalności za rok poprzedzający złożenie sprawozdania przekroczy 1 000 000 zł będą zobowiązane do składania sprawozdania finansowego wraz z informacją o źródłach przychodów, kosztach i rodzajach prowadzonej działalności oraz sprawozdania merytorycznego ze swojej działalności;
5) organizacje pożytku publicznego, których przychód z działalności za rok poprzedzający złożenie sprawozdania nie przekroczy 1 000 000 zł będą zobowiązane do składania sprawozdania finansowego wraz z informacją o źródłach przychodów, kosztach i rodzajach prowadzonej działalności oraz uproszczonego sprawozdania merytorycznego ze swojej działalności.
Katalog informacji zawieranych w ww. dokumentach określony został we wzorach stanowiących odpowiednio załączniki nr 1-3 do projektowanej ustawy.
Projekt ustawy o sprawozdawczości organizacji pozarządowych w serwisie legislacja.gov.pl – zobacz tekst projektu, uzasadnienie, ocenę skutków regulacji.
W kolejnych częściach cyklu opisującego projekt zajmiemy się m.in. tym, gdzie organizacje będą składać sprawozdania oraz jaki zakres informacji trzeba będzie zbierać i ujawniać.
Weź udział w konsultacjach!
Zobacz:
- Sprawozdawczość organizacji pozarządowych – poznajemy projekt ustawy. Część 1
- Jedna baza sprawozdań. Sprawozdawczość organizacji pozarządowych – poznajemy projekt. Część 3
- UEPIK dla OPP. Sprawozdawczość organizacji pozarządowych – poznajemy projekt. Część 4
- Kontrola. Sprawozdawczość organizacji pozarządowych – poznajemy projekt. Część 5
- Informacja o źródłach przychodów. Sprawozdawczość organizacji pozarządowych – poznajemy projekt. Część 6
- Terminy. Sprawozdawczość organizacji pozarządowych – poznajemy projekt. Część 7
Źródło: inf. własna poradnik.ngo.pl
Redakcja www.ngo.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść komentarzy.
Skorzystaj ze Stołecznego Centrum Wspierania Organizacji Pozarządowych
(22) 828 91 23
