Sprawozdania fundacji tylko elektronicznie. Projekt regulacji w Sejmie
Rząd przygotował zmianę w ustawie o fundacjach. Dotyczy sposobu składania sprawozdań fundacji. Projekt jest już w Sejmie. Nie był konsultowany ze środowiskiem organizacji pozarządowych. Nie trafił też do Rady Działalności Pożytku Publicznego.
Projekt domyka proces elektronizacji sprawozdań NGO-sów. Po sprawozdaniach OPP oraz sprawozdaniach finansowych, które organizacje od jakiegoś czasu mogą składać wyłącznie w określonej formie elektronicznej, przyszedł czas na sprawozdania fundacji. Po wejściu w życie projektowanych przepisów, także dla sprawozdań fundacji zostanie zamknięta "ścieżka" papierowa. A wszystko pod szyldem "ułatwień dla obywateli". Zmiana może zawierać jednak więcej pułapek…
Zmiana w ustawie o fundacjach została zapisana w rządowym projekcie ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu uproszczenia procedur administracyjnych dla obywateli i przedsiębiorców [podkreśl. red.]. Projekt wpłynął do Sejmu 13 lipca. W serwisie obrazującym rządowy proces legislacyjny pojawił się w kwietniu. Ogłoszono wtedy konsultacje, ale projekt wysłano do pracodawców, związków branżowych i samorządowych - NGO-sy nie miały okazji ocenić zaproponowanych przepisów.
Zmiana w ustawie o fundacjach
Projekt proponuje następujące zapisy w artykule 12 ustawy o fundacjach.
ust. 2 otrzymuje brzmienie:
2. Fundacja składa corocznie właściwemu ministrowi sprawozdanie ze swojej działalności obejmujące najważniejsze informacje o działalności fundacji w okresie sprawozdawczym, pozwalające ocenić prawidłowość realizacji przez fundację jej celów statutowych.
po ust. 2a dodaje się ust. 2b w brzmieniu:
2b. Sprawozdanie sporządza się w postaci elektronicznej, na formularzach udostępnionych w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie podmiotowej urzędu obsługującego Ministra Sprawiedliwości, oraz opatruje się kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym albo podpisem osobistym.
ust. 4 otrzymuje brzmienie:
4. Minister Sprawiedliwości w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw finansów publicznych określi, w drodze rozporządzenia, jednolity wzór formularza sprawozdania, o którym mowa w ust. 2, mając na względzie potrzebę zapewnienia danych niezbędnych do oceny prawidłowości realizacji przez fundację jej celów statutowych oraz ujednolicenia sprawozdań.
Zmiana oznacza:
- Rozwinięcie ustępu 2 artykułu (obecnie jest bardziej zdawkowy i mówi po prostu o obowiązku złożenia sprawozdania ministrowi, bez sprecyzowania celu czy charakteru tego działania).
- Wprowadzenie nowego ustępu (2b), który wskazuje, że forma sprawozdania może być wyłącznie elektroniczna ("sprawozdanie sporządza się w postaci elektronicznej").
- Delegacja dla Ministra Sprawiedliwości, dotycząca rozporządzenia ze wzorem sprawozdania, zostaje zmieniona znacząco w co najmniej dwóch miejscach. Po pierwsze wskazano, że wzór powstaje w porozumieniu z ministrem finansów. Po drugie obecne określenie "ramowy zakres sprawozdania" (pozwalające na więcej swobody) zostaje zastąpione określeniem "jednolity wzór formularza sprawozdania".
Uzasadnienie (fragment)
(…) by usprawnić proces sprawozdawczy fundacji, zmieniany art. 12 ust. 2 ww. ustawy wprowadza elektroniczną postać sprawozdania z działalności fundacji. Sprawozdanie obejmujące najważniejsze informacje o działalności fundacji w okresie sprawozdawczym, które pozwolą ocenić prawidłowość realizacji przez fundację jej celów statutowych, opatruje się kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym albo podpisem osobistym.
Znika papier, pojawiają się wątpliwości
Sprawozdanie fundacji było (i do końca tego roku nadal jest) jedynym sprawozdaniem NGO-sowym, które można było jeszcze składać w formie tradycyjnej - przygotować je na papierze, podpisać odręcznie i wysłać pocztą, kurierem czy dostarczyć osobiście do wybranego ministerstwa. Postanawia się je uelektronicznić i przedstawia się to jako ułatwienie (patrz nazwa ustawy). Dla ministerstw (rządu) z pewnością będzie to WIELKIE ułatwienie. Nie będą musiały (każde z osobna) udostępniać druków, zbierać je i porównywać nie zawsze takie same dane (wzór ramowy daje przecież pewną swobodę w ich prezentacji).
Czy dla fundacji rzeczywiście będzie to ułatwienie? Elektronizacja sprawozdań finansowych nie była sukcesem. Owszem, część sektora z pewnością poradziła sobie z tym znakomicie, ale dla wielu NGO-sów elektronizacja była szokiem. Organizacje seniorskie, bez wsparcia księgowego, bez funduszy na programy księgowe czy elektroniczne podpisy, organizacje mniejsze czy po prostu takie, w których zbrakło kompetencji cyfrowych postawiono w bardzo trudnej sytuacji. Borykają się z nią do dziś. Czy ruch dotyczący elektronizacji sprawozdań fundacji jest odpowiedzią na ich kłopoty?
Co jest ułatwieniem, a co utrudnieniem dla NGO-sów? Warto by je spytać. Nie zrobiono tego. Projekt nie trafił nawet do Rady Działalności Pożytku Publicznego, co kolejny raz wskazuje, że stworzenie w rządzie nowego miejsca dla spraw NGO-sów (Komitet ds. Pożytku i RDPP w Kancelarii Premiera), wcale nie doprowadziło do ujednolicenia polityki względem trzeciego sektora i okiełznania pomysłów poszczególnych resortów. Jest to też kolejny projekt, który słabo koresponduje z przygotowywanym przecież od ponad roku "sztandarowym sprawozdawczym" projektem dla sektora - projektem ustawy o sprawozdawczości organizacji pozarządowych.
Zmiany zaproponowane w ustawie o fundacjach (poza wskazaną wyżej elektronizacją - postrzeganą jako bardzo wątpliwe ułatwienie) wydają się niegroźne. Nieznacznie rozwijają zasadniczą treść art. 12 ustawy, który dotyczył nadzoru, w tym treść delegacji dla ministra sprawiedliwości. Ujednolicenie wzoru może wydawać się pomysłem nieszkodliwym. Warto jednak pamiętać, że to właśnie w resorcie sprawiedliwości w ostatnim czasie powstawały pomysły dotyczące sprawozdawczości organizacji, które zgodnie oceniano jako bardzo szkodliwe dla III sektora. Chodzi o próby wprowadzenia regulacji przypominających dyscyplinujące NGO-sy przepisy rosyjskie czy węgierskie (zobacz cały wątek: Lex Woś).
Czy po zmianie artykułu 12 ustawy o fundacjach, Minister Sprawiedliwości nie wykorzysta okazji, żeby wprowadzić choćby części swoich pomysłów zmierzających do dyscyplinowania niepokornych organizacji?
Źródło: inf. własna poradnik.ngo.pl
Redakcja www.ngo.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść komentarzy.
Skorzystaj ze Stołecznego Centrum Wspierania Organizacji Pozarządowych
(22) 828 91 23
