Publicystyka - ngo.pl

W programie listopadowego posiedzenia zapisano 14 punktów, nie licząc „spraw różnych”. Zapisano też przerwę, ale tę „ukradł” alarm pożarowy. Dodatkowo początek obrad filmowany był przez ekipę z TVP.

Wydaje się, że poza powyższymi „atrakcjami” uwaga uczestników posiedzenia skupiona była na dwóch sprawach: wzorach stosowanych przy zlecaniu zadań publicznych oraz długiej liście postulowanych uproszczeń dla NGO.

To, że rozporządzenie z wzorami stosowanymi przy zlecaniu zadań publicznych nie będzie nowelizowane w listopadzie tego roku, wiedzieliśmy już przed posiedzeniem. O zmianie planów poinformowano 30 października.

Komunikat nie zamyka jednak sprawy nowelizacji rozporządzeń. Nie zamknął ich również na posiedzeniu. Rada przyjęła dwie uchwały związane z rozporządzeniem i wzorami.

Członkowie RDPP postulują, żeby nie wprowadzać zmian we wzorach 15 listopada 2019 r. (ten postulat – choć do 15 jeszcze kilka dni – można już właściwie uznać za zrealizowany).

Treść wzorów proponuje się ustalić w drodze konsensusu, z udziałem „szerokiego grona interesariuszy”, włączanych w prace. Rada miałaby „zachować wiodącą rolę” w procesie. Do uchwały zawierającej powyższe postulaty dodano trzy załączniki z propozycjami zmian.

Dyrektor NIW Wojciech Kaczmarczyk poinformował, że niedługo poznamy raport z konsultacji. Na czym będą polegały dalsze prace nad nowelizacją rozporządzenia? Ze słów sekretarza Komitetu ds. Pożytku Publicznego można wywnioskować, że z Departamentu Społeczeństwa Obywatelskiego wyjdzie kolejna propozycja, uwzględniająca zgłoszone do połowy października uwagi. Niestety nie padła jasna deklaracja, na jakich zasadach i jak długo ta propozycja będzie konsultowana.

Postulat przyjęcia rozsądnego harmonogramu zgłosił Piotr Drygała, reprezentujący w Radzie stronę samorządową. Kształt nowych wzorów powinniśmy poznać na początku 2020 r. Ich publikacja mogłaby nastąpić w połowie roku, ale w życie powinny wejść 15 listopada 2020. To oznacza nowe zasady dla działań realizowanych w 2021 r. Tak zaplanowane działania pozwolą samorządom przygotować się do sprawnego wprowadzenia nowych regulacji. Drygała przekonywał, że nie można doprowadzić do sytuacji, która miała miejsce w tym roku. Przewodniczący KPP znał uwagi i zastrzeżenia samorządu i NGO-sów już w styczniu. Dlaczego z propozycją nowelizacji wystąpił dopiero na jesieni, nie dając czasu na rzetelne konsultacje, i doprowadzając do sytuacji, w której – gdyby rozporządzenie przyjęto – konkursy samorządowe dla NGO-sów na 2020 r. zostałyby sparaliżowane?

Drugą uchwałą związaną bezpośrednio z procedurami konkursowymi i zlecaniem zadań, przyjętą na tym posiedzeniu RDPP, była uchwała dotycząca załączników. Rozporządzenie proponuje wzór oferty i sprawozdania, w których nie pojawia się miejsce na załączniki. Koresponduje to z ideą jak największego uproszczenia procedury składania wniosków przez organizacje. Jednak w poszczególnych konkursach samorząd wymaga różnych załączników. W uchwale Rada domaga się „przekazania informacji”, że załączniki nie są wymagane. Przypomnieć o tym mają wojewódzcy pełnomocnicy ds. społeczeństwa obywatelskiego.

Chociaż skuteczność takiego przypomnienia jest raczej wątpliwa, postulat zawarty w uchwale wzbudził gorącą dyskusję. Strona samorządowa starała się wyjaśnić, że całkowite zrezygnowanie z załączników w wielu konkursach będzie niemożliwe, niepraktyczne i obróci się przeciwko NGO-som. Piotr Choroś podawał przykład konkursów o wkłady. Nawet Narodowy Instytut Wolności wymaga w takim przypadku załączników, choć jego Dyrektor gorąco argumentował przeciwko żądaniu od organizacji czegokolwiek, poza wypełnieniem wniosku.

Ostatecznie przeważyły głosy strony pozarządowej. Załączniki mają sens na etapie podpisywania umowy, generalnie są jednak przejawem braku zaufania do III sektora i jako takie powinny być ograniczane.

Temat uproszczeń – czy od drugiej strony – utrudnień w prawie, które krępują działania NGO-sów, wypłynął z Zespołu ds. realizacji zadań publicznych i ekonomii społecznej. Zespół ten na posiedzeniu pod koniec października zapoznał się z bogatym katalogiem problemów i postulatów (tez) zbieranych głównie przez Stowarzyszenie Dialog Społeczny na stronie trzeci.org.

Przedstawione postulaty z bardzo szerokiego spektrum, część o charakterze dość ogólnym, inne szczegółowe. Niektóre dyskutowane są w środowisku organizacji pozarządowych od lat, chociaż nie brakuje spraw bardzo aktualnych (jak elektroniczne CIT-y i sprawozdania).

Przewodnicząca Zespołu, na którym odbyła się prezentacja katalogu uproszczeń, przedstawiła na posiedzeniu RDPP wybrane postulaty. Mówiła m.in. o: postulatach związanych z poszerzeniem i przedefiniowaniem działalności odpłatnej pożytku, zwolnieniach podatkowych dla NGO-sów, poszerzeniu dostępu organizacji do różnych środków-ścieżek (np. w Funduszu Pracy, w PFRON), szerszym i powszechniejszym jednym procencie, ułatwieniach w uzyskiwaniu statusu pożytku, zwolnieniu fundacji z opłat w KRS.

Rada podejmie się pracy nad przedstawionymi uproszczeniami. Ponieważ postulaty są z różnych dziedzin, będą zajmować się nimi poszczególne Zespoły.

W pierwszej części spotkania uczestniczył Marek Bucior z Departamentu Polityki Rodzinnej resortu pracy. Jego obecność była związana z dyskusją o potrzebie wprowadzenia zmian w systemie wspierania rodziny i systemie pieczy zastępczej. Od jakiegoś czasu trwa proces deinstytucjonalizacji opieki. Procesu tego nie da się zatrzymać, jednak trzeba działać ostrożnie i korygować zaplanowane wcześniej działania. Przygotowana została uchwała w sprawie wprowadzenia zmian w ustawie o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, jednak, w związku z wprowadzanymi do niej na bieżąco, podczas posiedzenia, uzupełnieniami, uchwały nie zdążono przegłosować.

Rada przyjęła za to w ostatnim momencie uchwałę w sprawie regulaminów konkursów w programach PROO i FIO (regulaminy trafiają do Rady NIW dzień po posiedzeniu RDPP). W dyskusji pojawił się m.in. postulat dotyczący lepszego przygotowania i przeszkolenia ekspertów oceniających wnioski, tak żeby mniej było przepadków skrajnie rozbieżnych ocen i różnego rozumienia regulaminu.

Ponadto Rada przyjęła uchwały:

• w sprawie projektu Sprawozdania z Realizacji Krajowego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie na lata 2014-2020 za okres od 1 stycznia 2018 r. do 31 grudnia 2019 r. (Rada zapisała w uchwale, że przyjmuje sprawozdanie)
• w sprawie regularnej aktualizacji algorytmów przekazywania środków podmiotom reintegracyjnym działającym w obszarze niepełnosprawności, w tym Warsztatom Terapii Zajęciowej
• w sprawie przyszłości podmiotów zatrudnienia socjalnego (ta uchwała zawiera postulat poważnego odświeżenia przepisów ustawy o zatrudnieniu socjalnym, która ma już 15 lat)
• w sprawie audycji publicystyczno-informacyjnych w paśmie ogólnopolskim TVP 3 nt. działalności organizacji pozarządowych nie posiadających statusu pożytku publicznego oraz o pracy ciał konsultacyjno-doradczych
• w sprawie powołania Programu wspierania mateczników patriotyzmu, tradycji i kultury ludowej
• w sprawie wskazania przedstawicieli organizacji społeczeństwa obywatelskiego do Grupy Roboczej do spraw przygotowania programu współpracy INTERREG Polska - Saksonia na lata 2021-2027