Publicystyka - ngo.pl

Możemy wiecznie narzekać i obserwować przerzucanie się przez polityków odpowiedzialnością za stan polskiego wymiaru sprawiedliwości. Można też podejść do tematu konstruktywnie i zaproponować kompleksową wizję systemu, który stoi na straży praw obywateli i polityków. Takie rozwiązania położyła ostatnio na stole Fundacja Batorego, prezentując projekt ustaw o Trybunale Konstytucyjnym.

Nie ma się co oszukiwać, że powszechne narzekanie na działania sądów i Trybunału Konstytucyjnego przed 2015 było w dużej mierze uzasadnione. To co po przejęciu władzy zrobił w tym obszarze PiS, było jednak zbrodnią na praworządności i ochronie praw obywateli. Trybunał działa na polityczne zlecenie, a obywatele czekają latami na rozpatrzenie swoich spraw w sądach.

Przed osobami, którym bliskie są dobrze działające sądy i Trybunały, a więc takie, które kontrolują polityków oraz gwarantują obywatelom szybkie, sprawiedliwe i obiektywne rozpatrzenie spraw, stoi nie lada wyzwanie. Trzeba bowiem połączyć potrzebę przywrócenia funkcjonowania podstawowych zasad, czyli np. wykluczenia ze składów orzekających TK tzw. dublerów z wytworzeniem poczucia, że Trybunał działa na rzecz obywateli i ich praw.

Projekt opracowany przez Zespół Ekspertów Prawnych działający przy Fundacji Batorego, wydaje się dobrym pierwszym krokiem. Autorzy proponują by Trybunał działał bardziej jawnie, by publiczność podczas rozpraw była regułą, a nie smutnym wyjątkiem. Łatwiej będzie też organizacjom pozarządowych stawać się stroną postępowania przed Trybunałem i bronić naruszeń praw obywateli przed zakusami polityków. Postępowanie będzie bardziej odformalizowane i sędziowie Trybunału będą bardziej skupiać się na sprawdzeniu czy sztywne trzymanie się litery prawa nie zaburzy przy tym poczucia sprawiedliwości. Więcej o zmianach można poczytać na stronie Fundacji, ale na koniec jeszcze odpowiem na pytanie, które na pewno droga czytelniczko i drogi czytelniku ciśnie się Wam na usta: mamy projekt i co z tego?

Teraz wiele zależy również od Was. Niech ten projekt będzie naprawdę społeczny i przekonujcie polityków ze swoich regionów do poparcia proponowanych przez Fundację Batorego rozwiązań.

Mamy szansę poprzeć bardzo konkretną propozycję, a tym politykom, którzy do niej nie dojrzeli zostawić zabawę w piaskownicy. Żeby nie było tak jak było i było lepiej niż jest teraz sami musimy domagać się zmian.

Krzysztof Izdebski – ekspert Fundacji im. Stefana Batorego oraz Open Spending EU Coalition. Członek Rady Programowej Archiwum Osiatyńskiego. Stypendysta Marshall Memorial, Marcin Król i Recharge Advocacy Rights in Europe. Jest prawnikiem, absolwentem Uniwersytetu Warszawskiego i specjalizuje się w dostępie do informacji publicznej, ponownym wykorzystywaniu informacji sektora publicznego oraz wpływie technologii na demokrację. Posiada szerokie doświadczenie w budowaniu relacji pomiędzy administracją publiczną a obywatelami. Jest autorem publikacji z zakresu przejrzystości, technologii, administracji publicznej, korupcji oraz partycypacji społecznej.