Publicystyka - ngo.pl

Trzynaste posiedzenie Rady Działalności Pożytku Publicznego VI kadencji odbyło się 20 kwietnia 2021 r. Kolejny raz, z powodu epidemii, przeprowadzono je przez internet. 

Do Rady wciąż nominowani są nowi członkowie. W kwietniu dołączyli:

• Robert Jakubik – Dyrektor Departamentu Oświaty i Polityki Społecznej Wsi, przedstawiciel Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi 
• Grzegorz Borek – Związek Województw RP.

(nagłówek tego akapitu to cytat z wypowiedzi M. Kunysza)

Uchwały dotyczące nowego okresu programowania odnosiły się do dokumentów będących na różnych etapach przygotowania. 

Trzy uchwały (w sprawie Umowy Partnerstwa, Krajowego Planu Odbudowy oraz Programy Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki) zawierają pozytywną warunkowo opinię Rady. Opinia jest warunkowa, ponieważ są to dopiero projekty i wciąż jeszcze się zmieniają. Jednocześnie w uchwałach Rada zgłasza swoje uwagi do każdego z przedstawionych projektów. 

Z ważnych postulatów warto tu wymienić propozycję, "aby określono alokacje odpowiedniej kwoty środków EFS+ w każdym programie na budowanie zdolności partnerów społecznych i organizacji społeczeństwa obywatelskiego w wysokości 1%" (uchwała dot. Umowy Partnerstwa, podobny postulat w uchwale dot. KPO) oraz propozycję stworzenie dodatkowego  komponentu „Rozwój oraz odporność społeczna i obywatelska” (w KPO). 

W przygotowanych uchwałach zwracano też konsekwentnie uwagę na realizację zasady partnerstwa. Jak tłumaczył Maciej Kunysz, Przewodniczący Zespołu do spraw Funduszy, omawiający wyniki prac Rady, w dokumentach uwzględniono dwa typy partnerów społecznych - związki zawodowe i przedstawicieli przedsiębiorców. Zapomniano o przedstawicielach społeczeństwa obywatelskiego - to błąd, którego naprawienia domaga się Rada. Uchwały zawierają również uwagi dotyczące słabego włączenia partnerów na etapie tworzenia dokumentów na nową perspektywę (co częściowo zostało nadrobione w procesie konsultacji i podczas wysłuchań KPO i pozostałych programów).    

Uchwała w sprawie projektu Dokumentu programu współpracy INTERREG EUROPA 2021-2027 zawarła pozytywną (już nie warunkową) opinie RDPP. 

Kolejne przyjęte uchwały (zobacz lista poniżej) zawierały zebrane uwagi do projektów Polska Wschodnia i Pomoc Techniczna.

W ostatniej uchwale Rada zaleca, aby dysponentem środków Funduszu Sprawiedliwej Transformacji były zarządy województw.

Na posiedzeniu obecni byli przedstawiciele poszczególnych ministerstwa zaangażowanych w tworzenie ocenianych w uchwałach dokumentów (m.in. Magdalena Dziubek-Grudzińska naczelnik Wydziału Programowania Środków UE w Ministerstwie Funduszy i Polityki Regionalnej). Członkowie RDPP korzystali więc z okazji, żeby dodatkowo zasygnalizować ważne dla nich sprawy.

I tak Justyna Ochędzan wskazywała jak ważny może być dla NGO Program Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki, w obliczu postępującej cyfryzacji usług społecznych (mógłby wesprzeć organizacje we wdrażaniu takich usług).

Alek Waszkielewicz przypominał o konieczności wdrażania dostępności w ramach wszystkich planowanych działań, ale też zalecał zidentyfikowanie obszarów, które w tej materii są szczególnie wrażliwe.   

Marzena Pieńkosz-Sapieha pytała czy rozważane są głębokie zmiany dotyczące funkcjonowania usług społecznych i czy planuje się ustalić parytety (np. rezerwując 60% usług dla organizacji społecznych, pozostawiając 40% dla podmiotów komercyjnych).

Kolejna przyjęta na kwietniowym posiedzeniu uchwała wskazuje, że RDPP postanawia wziąć udział w konsultacjach publicznych Zielonej Księgi KE. Rada zauważa m.in. (w załączniku do uchwały), że "Zielona Księga nie odnosi się w sposób wystarczający do kwestii reprezentacji specyficznych interesów osób starszych", a także "dostrzega pilną potrzebę wsparcia przez Unię Europejską samoorganizacji środowisk senioralnych, zarówno w ramach demokracji uczestniczącej (organizacje społeczeństwa obywatelskiego), jak i w ramach demokracji przedstawicielskiej (Rady i Parlamenty Seniorów na poziomie lokalnym, regionalnym i narodowym)".  

Uchwała w sprawie udziału w konsultacjach publicznych Zielonej Księgi Komisji Europejskiej w sprawie starzenia się

Rada przyjęła uchwałę w sprawie dialogu nad definicją przedsiębiorstwa społecznego. Podczas posiedzenia ustalano, czy w uchwale powinno znaleźć się określenie mówiące o "podjęciu", "kontynuowaniu" czy o "pogłębieniu" tej dyskusji. Definicja ma znaczenie dla wydatkowania funduszy europejskich, ale również dla regulacji krajowych, a szczególnie dla kształtu wypracowywanej od kilku lat ustawy o ekonomii społecznej i solidarnej. 

Potrzebę przyjęcia uchwały referowała Justyna Ochędzan z Wielkopolskiej Rady Koordynacyjnej Związku Organizacji Pozarządowych. Rada, po raz kolejny sygnalizuje, że nie czuje się dostatecznie zaangażowane w prace nad definicją, które odbywają się głównie w Ministerstwie Rodziny i Polityki Społecznej i w działającym w jego ramach Krajowym Komitecie Ekonomii Społecznej. Dyskusja na posiedzeniu dotyczyła skuteczności takiej uchwały (nie pierwszej poruszającej to zagadnienie). Justyna Ochędzan tłumaczyła, że uchwała jest potrzebna, o czym świadczy sama wymiana argumentów między członkami Rady. Dialog jest potrzebny nie tylko na etapie konsultowania, ale również przy tworzeniu rozwiązań, a sama definicja nie powinna być zawężająca.

Sprawę zbliżającego się zakończenia kadencji RDPP, które wypada na jesieni 2021 roku, poruszył Maciej Kunysz. Przewodniczący Zespołu do spraw Funduszy tłumaczył, że są przesłanki, aby obecna VI kadencja Rady trwała dłużej niż zakładano. Podał trzy powody. Mamy pandemię i wybór członków do kolejnej kadencji może być utrudniony. Rada aktywnie uczestniczy też (co widać było po przebiegu posiedzenia) w programowaniu środków unijnych na nową perspektywę - warto, żeby udział RDPP w tym procesie nie został przerwany. Trzecim powodem jest zaangażowanie Rady w wybór przedstawicieli organizacji do komitetów monitorujących. Ten wybór dopiero przed nami, ale może okazać się trudny do przeprowadzenia (ze szkodą dla sektora), jeśli czasowo zbiegałby się z okresem, kiedy nowa Rada będzie dopiero powstawała lub dopiero zacznie organizować swoje prace.  

Członkowie Rady są raczej zgodni, że przedłużenie jest pomysłem wartym rozważenia. Akceptowana jest potrzeba i powód, natomiast kontrowersje budzi sposób w jaki możnaby to przeprowadzić. Przede wszystkim jest to trudne, bo prawdopodobnie wymagałoby zmiany ustawowej (kadencja RDPP zapisana jest w ustawie o działalności pożytki). Krzysztof Balon tłumaczył też, że taki pomysł, nawet jeśli słuszny, nie powinien wyjść od Rady, bo nie powinna ona działać w swojej sprawie.  

Dlatego też Maciej Kunysz zadeklarował, że postulat przedłużenia kadencji przedstawi jako pomysł autorski, co miałoby chronić Radę przed zarzutami że działa we własnym interesie. Deklarację wsparcia w tym zakresie zgłosił również Kamil Sieratowski ze Stowarzyszenia Lokalna Grupa Rybacka Obra-Warta.