Publicystyka - ngo.pl

Województwo śląskie zamieszkuje 4,5 mln osób. Prawie 80 tys. osób pracuje w sektorze węgla kamiennego, a drugie tyle pracuje w branży okołogórniczej. Węgiel na skalę przemysłową wydobywa się tu od ponad 300 lat. „Czarne złoto” wdrukowało się w DNA regionu, decydowało o jego bogactwie, kształtowało kulturę Śląska i jego środowisko. Pracownik logistyki, czy usług po prostu wykonuje pracę, prawdopodobnie jedną z wielu na przestrzeni całego życia. Natomiast górnikiem się jest. Tak jak jest się lekarzem, policjantem czy prawnikiem. Trud i niebezpieczeństwo zawodu górnika (mimo niezłych zarobków niewielu ludzi decyduje się na pracę pod ziemią) tworzą silną tożsamość, więzi i wspólnotę, których nie da się pominąć planując przyszłość regionu. Z drugiej strony województwo śląskie to nie tylko górnicy i kopalnie. Region nie może pozostać więźniem przeszłości, nie może pozwolić by węgiel, zamiast bogactwem, stał się jego przekleństwem. Nadszedł czas by pożegnać „czarne złoto” z godnością i rozwagą.

Katastrofa klimatyczna oraz wojna w Ukrainie wymuszają zielony zwrot i szybki odwrót od paliw kopalnych wszędzie tam, gdzie jest to tylko możliwe. Ze względu na coraz mniej ekonomicznie opłacalne wydobycie węgla i unijny cel neutralności klimatycznej, którego intencją jest przeciwdziałanie kryzysowi klimatycznemu poprzez redukcję emisji gazów cieplarnianych, regiony węglowe w ciągu najbliższych kilkunastu lat muszą wstrzymać eksploatację surowca.W związku z tym województwo śląskie potrzebuje transformacji, dzięki której będzie mogło suchą stopą wejść w zieloną przyszłość. Konieczne jest zbudowanie nowej gospodarki i nowej jakości życia w regionie.

Na podstawie umowy społecznej z górniczymi związkami zawodowymi powstał projekt ustawy o Funduszu Transformacji Śląska. Fundusz ten ma wspierać proces transformacji województwa śląskiego oraz podmioty z branży węglowej i organizacji biznesowych, w celu przeciwdziałania negatywnym skutkom wygaszania działalności gospodarczej, przede wszystkim zmniejszaniu. wydobycia węgla kamiennego.

Do dnia 17 sierpnia trwają konsultacje społeczne Funduszu. Ministerstwo Rozwoju i Technologii wysłało zaproszenie do udziału w konsultacjach społecznych Funduszu do podmiotów z branży węglowej i organizacji biznesowych.

Polska Zielona Sieć w swoim stanowisku w sprawie Funduszu wskazuje, że zabrakło partycypacyjnego wymiaru zaproszenia kluczowych interesariuszy do procesu konsultacji społecznych. Cytując Marszałka Województwa Śląskiego Jakuba Chełstowskiego „Transformacja regionu będzie sprawiedliwa, jeśli w jej planowaniu wezmą udział wszystkie zainteresowane strony. Tylko w procesie dialogu możemy wypracować spójną wizję na przyszłość”.Niestety Ministerstwo Rozwoju i Technologii nie wzięło sobie do serca tej ważnej zasady w momencie wysyłania zaproszeń do konsultacji dokumentu.

Na terenie województwa śląskiego znajduje się 167 gmin, które transformacja regionu będzie dotyczyć w jak największym stopniu. W tych gminach, w ciągu najbliższych kilkunastu lat będą realizowane inwestycje zmieniające oblicze województwa. W związku z tym niezwykle ważne jest to, aby skonsultować z nimi zakres działań transformacyjnych w ramach Funduszu.

Udana transformacja to sprawiedliwa transformacja na poziomie społecznym, gospodarczym i technologicznym. To nie tylko przejście z wysokoemisyjnych gałęzi przemysłu i źródeł energii na zeroemisyjne technologie energetyczne.

Tym ważniejsze jest, aby transformacja w regionie odbywała się w mądry, przejrzysty i sprawiedliwy sposób, uwzględniając potrzeby środowiska naturalnego, gospodarki, ale przede wszystkich interesy mieszkańców i mieszkanek.

Alina Pogoda – inżynier górnictwa i geologii. Specjalistka Polskiej Zielonej Sieci ds. sprawiedliwej transformacji. Działa na Górnym Śląsku i w Wielkopolsce Wschodniej.