Wolontariusze i wolontariuszki są zawsze ważni w działaniach organizacji, a także instytucji publicznych. W dobie zagrożenia epidemicznego – zaangażowanie osób, które bezinteresownie chcą pomagać potrzebującym są tym bardziej nie do przecenienia. Podpowiadamy, na co zwrócić uwagę, gdy chcemy zaangażować wolontariuszy do naszych działań.
Kto to jest wolontariusz?
Wolontariusz to osoba fizyczna, która ochotniczo (dobrowolnie) i bez wynagrodzenia angażuje się w pracę na rzecz m.in. organizacji pozarządowych, organizacji kościelnych czy administracji publicznej.
Wolontariat to świadoma, dobrowolna działalność podejmowaną na rzecz innych, wykraczająca poza więzy rodzinno-koleżeńsko-przyjacielskie.
Definicja wolontariusza znajduje się w Ustawie o działalności pożytku publiczego i o wolontariacie (art. 2).
Kto może korzystać z pomocy wolontariuszy?
Z pracy wolontariuszy korzystać mogą:
- organizacje pozarządowe (przede wszystkim stowarzyszenia i fundacje);
- osoby prawne i jednostki organizacyjne Kościoła katolickiego i innych kościołów lub związków wyznaniowych, np. parafie, zakony, bractwa religijne;
- stowarzyszenia jednostek samorządu terytorialnego, np. związki gmin, powiatów;
- administracja publiczna, np. ministerstwa, urzędy wojewódzkie, urzędy miejskie;
- jednostki organizacyjne podległe organom administracji publicznej lub nadzorowane przez te organy, np. teatry, galerie sztuki, domy kultury, ośrodki pomocy społecznej, biblioteki, szkoły itp.
- spółdzielnie socjalne,
- spółki akcyjne i spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz kluby sportowe będące spółkami, które:
- nie działają w celu osiągnięcia zysku,
- przeznaczają całość dochodu na realizację celów statutowych,
- nie przeznaczają zysku do podziału między swoich członków, udziałowców, akcjonariuszy i pracowników.
Placówki te mogą angażować do pomocy wolontariuszy jedynie przy swojej działalności statutowej, szczególnie działalności w sferach pożytku publicznego (wymienionych w art. 4 ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie).
Uwaga!
Wolontariuszom nie wolno podejmować działań przy pracach związanych z działalnością gospodarczą.
Wyjątkiem są tu podmioty lecznicze (w rozumieniu przepisów o działalności leczniczej - są to także hospicja prowadzone przez organizacje pozarządowe) w zakresie wykonywanej przez nie działalności leczniczej, która może być tylko działalnością gospodarczą - oznacza to, że mogą one korzystać z pomocy wolontariuszy także do prowadzonej działalności gospodarczej.
Czy wolontariusz jest pracownikiem?
Wolontariusz nie jest pracownikiem – za swoją pomoc nie pobiera wynagrodzenia. Wykonuje on swoje świadczenia na podstawie porozumienia, a nie umowy o pracę.
Zgodnie z prawem świadczenie wykonywane przez wolontariusza nie jest „świadczeniem pracy”, ale „świadczeniem odpowiadającym świadczeniu pracy”. Stosunek prawny łączący korzystającego z wolontariuszem nie jest stosunkiem pracy, tylko stosunkiem cywilnoprawnym. Do spraw nieuregulowanych w porozumieniu wolontariackim oraz w Ustawie o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego, a nie Kodeksu pracy.
Okres wykonywania świadczeń wolontarystycznych nie wpływa też na uprawnienia pracownicze - urlop wypoczynkowy, świadczenia emerytalne, nie zalicza się do stażu pracy.
Członek stowarzyszenia może wykonywać zadania w ramach wolontariatu na rzecz stowarzyszenia, którego jest członkiem. Jeśli więc członek stowarzyszenia chce zaangażować się w działania na zasadzie wolontariatu, to organizacja powinna zgodnie z zasadami wynikającymi z ustawy zawrzeć z nim umowę (porozumienie).
WIĘCEJ o zatrudnianiu wolontariuszy i obowiązkach wobec nich znajdziesz w PORADNIKU.NGO.PL >
Od czego zacząć poszukiwania wolontariusza?
Wolontariusz powinien posiadać kwalifikacje i spełniać wymagania odpowiednie do rodzaju oraz zakresu wykonywanych świadczeń, jeżeli obowiązek posiadania takich kwalifikacji i spełniania stosownych wymagań wynika z innych przepisów.
Dlatego, zanim rozpoczniemy poszukiwania wiolontariuszy, dobrze jest odpowiedzieć sobie na pytanie kogo szukamy.
Lista cech czy umiejętności, które chcielibyście, aby wolontariusz lub wolontariuszka posiadali – może być długa. Przede wszystkim jednak trzeba zidentyfikować potrzeby organizacji lub instytucji oraz potencjalnych wolontariuszy. W taki proces należy włączyć współpracowników, których praca będzie powiązana z obowiązkami przyszłego wolontariusza. Daje to większe szanse na efektywne wykorzystanie potencjału osób zgłaszających się do wolontariatu, a także większe zrozumienie ich roli w organizacji ze strony innych pracowników.
W miarę dokładne określenie, kto jest potrzebny, co będzie robił i za co odpowiadał pozwoli też zakreślić oczekiwania organizacji wobec danej osoby.
Częstym błędem popełnianym przez osoby przyjmujące wolontariuszy jest przekonanie, że wystarczą tylko chęci wolontariusza, by go przyjąć. Często jednak jest to za mało. Do organizacji może zgłosić się osoba, która nie będzie posiadała predyspozycji do oferowanych zadań i nie sprawdzi się w swojej roli.
Równie ważne, jak poznanie umiejętności i predyspozycji przyszłego wolontariusza jest poznanie jego potrzeb. Pracując zawodowo często nie realizujemy swoich planów, aspiracji, marzeń. Bycie wolontariuszem daje taką możliwość, odskocznię od codziennych obowiązków. Ale wolontariusz chce czuć się też częścią zespołu, mieć wpływ na życie organizacji lub instytucji, dlatego zawsze należy starać się go wysłuchać. Świadomość, że ma się wpływ na działalność organizacji lub instytucji jest dodatkowym czynnikiem motywującym.
Planując zatrudnienie wolontariuszy, unikajmy wizji armii wspierających naszą organizację osób. Skupmy się na jednej bądź kilku kandydatach.
Jeśli już mamy wolontariusza
Rozpoczynając współpracę z wolontariuszem lub wolontariuszką należy na wstępie określić jej zasady:
- zakres prac,
- sposób ich wykonywania,
- czas współpracy,
- odpowiedzialność wolontariusza,
- zobowiązania organizacji wobec wolontariusza,
- warunki rozwiązania porozumienia itp.
Porozumienie o współpracy z wolontariuszem
Sporadyczna lub krótko trwająca pomoc wolontariusza nie wymaga porozumienia o współpracy w formie pisemnej. Wystarczy porozumienie ustne. Jeżeli wolontariusz chciałby świadczyć podobną pomoc na rzecz członków organizacji systematycznie i dłużej (ponad 30 dni), to porozumienie wolontariusza ze stowarzyszeniem/fundacją musi mieć formę pisemną.
Ustawa o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie nakłada na korzystającego z pomocy wolontariuszy (np. fundację, stowarzyszenie) obowiązek zawarcia z wolontariuszem porozumienia na piśmie w sytuacji kiedy współpraca trwa dłużej niż 30 dni (art. 44 ust. 4).
Porozumienie, bez względu na to czy jest pisemne, czy ustne, musi regulować następujące kwestie:
- czas i przedmiot porozumienia,
- sposób jego rozwiązania.
Umowy nie musimy nigdzie rejestrować. Sporządzana jest w dwóch egzemplarzach po jednym dla każdej ze stron.
Jeśli organizacja zawiera umowę z osobą niepełnoletnią, musi uzyskać zgodę rodziców (opiekunów) na wolontariat takiej osoby w organizacji. Można taki zapis dodać do umowy z wolontariuszem.
WZÓR umowy/porozumienia o wolontariacie z osobą niepełnoletnią >
Źródło: inf. własna warszawa.ngo.pl
Skorzystaj ze Stołecznego Centrum Wspierania Organizacji Pozarządowych
(22) 828 91 23
