Publicystyka - ngo.pl

Etos liderki i rola kobiet w rozwoju Ruchu Suwerenności Żywnościowej Nyeleni Polska jest bardzo silny. Już sama Nazwa „Nyéléni” pochodzi od imienia malijskiej rolniczki, która stała się patronką ruchu na rzecz suwerenności żywnościowej. Postać Nyéléni obrosła legendą, a dla nas symbolizuje umiejętną gospodarkę rolną, etos pracy, inwencję i troskę o ekosystem.

Inicjatywa Nyeleni Polska, zapożyczając imię tej malijskiej rolniczki-liderki, konsekwentnie kładzie mocny feministyczny akcent na demokratyczny podział władzy: równość, różnorodność i rozproszenie lokalnych liderów i liderek.

Z jednej strony liderka jest potrzebna: jej wizja, ogniskowanie energii, inicjowanie wydarzeń i ukierunkowywanie komunikacji w rosnącej sieci współpracujących podmiotów dynamizują ruch. 
Z drugiej strony, w Ruchu Suwerenności Żywnościowej uczymy się, że potrzebne jest uznanie dla autonomii i różnorodności zsieciowanych podmiotów. Widać to, bo działania naszych członków rozwijają się w wielu miejscach naraz, co jakiś czas splatają się w spójny warkocz, nie wymagając centralizującej „głowy” systemu.

Ideą Ruchu Suwerenności Żywnościowej w zakresie rozwoju liderów, jest zachowanie międzypokoleniowej ciągłości działań i rozwijanie współpracy. Zależy nam, aby nasi członkowie mieli dostęp do edukacji politycznej i treningów liderskich.

Rola silnej liderki polega na ukierunkowaniu edukacji podnoszącej kompetencje innych członków inicjatywy i wzmocnieniu ich w podejmowaniu własnych inicjatyw. Zadaniem lidera jest także zapewnienie rotacji reprezentantów w celu „rozczepienia” rozpoznawalności Ruchu na różne twarze. Jednak funkcja lidera nie sprowadza się wyłącznie do działań przywódczych – liderka bardzo dużo uczy się od pozostałych osób w grupie, które często przewodzą innym inicjatywom.

Przykładem takiego podejścia był pierwszy 10-dniowy trening Liderów Agroekologii i Permakultury Agro-Perma-Lab, który odbył się w październiku 2019 r. [agroekologia –  inaczej ekologia rolnicza, dział ekologii zajmujący się badaniem współzależności między organizmami w uprawach rolniczych, ogrodniczych, warzywniczych a środowiskiem ich rozwoju; permakultura – projektowanie ekologiczne, którego celem jest stworzenie w miejscu uprawy ekosystemu najbliższego warunkom w pełni naturalnym – od red.]. Spotkaliśmy tam 20 ekspertów-aktywistów starszych stażem i 20 uczestników z młodego pokolenia. Były wśród nich edukatorki i liderki organizacji pozarządowych, aktywiści, a także prawnicy. Rozmawialiśmy ze sobą w duchu "dialogu różnych typów wiedzy" i uczyliśmy się od siebie nawzajem odmiennych sposobów wpływania na rzeczywistość – od nauki, przez prawo i edukację.

Różnorodność, równość, rozproszenie i rotacja liderów w Nyeleni pozwalają na dużą elastyczność w pojawianiu się liderek z własną inicjatywą. Niemniej, w geograficznie rozproszonym ruchu jest również wiele wyzwań: ciągłość komunikacji, kontakt przez Internet czy biurokratyczny minimalizm struktur organizacji, który z jednej strony ogranicza koszty, z drugiej – nie zabezpiecza nas finansowo.

Widzimy też możliwość na współistnienie różnych modeli przywództwa – horyzontalnego i wertykalnego. Uczymy się, że organizacyjny i liderski know-how przenika pomiędzy projektami i obszarami ruchu.

Patrząc na zasięg działań Nyeleni oraz trwałość i rozwój naszej sieci, mam wrażenie, że udaje nam się połączyć jakość kontaktu i relacji z demokratycznym zarządzaniem bez trwałych statecznych ról liderskich. Dzieje się tak dzięki wypracowanemu wzajemnemu zaufaniu i przyjacielskiej atmosferze współpracy. Wykształciliśmy już co najmniej kilkunastoosobową grupę kompetentnych liderów.

Joanna Bojczewska – ukończyła antropologię społeczną na The London School of Economics and Political Science. Joanna pracuje jako mentorka i edukatorka agroekologii i permakultury. Inicjatorka Agro-Perma-Lab – szkolenia liderów Agroekologii (2020); od 2016 współzałożycielka i stała działaczka Ruchu Suwerenności Żywościowej Nyeleni Polska. Prowadziła ekologiczną mikro-uprawę warzyw Ekopoletko (20015-2018); absolwentka 2-letniego kursu rolnictwa ekologicznego przy Ekologicznym Uniwersytecie Ludowym. Współpracuje w projektach edukacyjnych w Polsce i za granicą.