Publicystyka - ngo.pl

Pandemia okazała się testem wytrzymałości dla ochrony zdrowia i ciężką próbą dla przeciążonych pracą medyków. Także dla pacjentów jest to  czas bardzo  trudny, gdy wielu doświadcza trudności związanych z dostępem do opieki medycznej, której funkcjonowania nie udało się jak dotąd w pełni przywrócić po zamrożeniu wiosną ubiegłego roku.

W obliczu bezprecedensowego zagrożenia zdrowia publicznego system ochrony zdrowia nastawił się de facto na leczenie jednej choroby - COVID-19.  W najtrudniejszych miesiącach jesiennych z trudem obsługiwał nawet tę grupę, a dane dotyczące tzw. nadmiarowych zgonów w roku ubiegłym pokazują, że i na tak ograniczone zadanie nie starczyło zasobów  - nie tylko łóżek szpitalnych, gdy karetki z chorymi w ciężkim stanie trzeba było kierować do sąsiednich województw,  ale przede wszystkim ludzi, lekarzy, pielęgniarek i ratowników.

Nic dziwnego, że wielu pacjentów nie uzyskało pomocy na czas, albo w obawie przed wielogodzinnym czekaniem nie zgłosiło się w ogóle do szpitala. Chorzy z innymi niż Covid  problemami zdrowotnymi opóźniali podjęcie diagnostyki i leczenia, część utraciła jego ciągłość.

Na terenach wiejskich zapaść komunikacyjna, związana z ograniczeniem liczby komercyjnych połączeń i unieruchomieniem  gimbusów, które w wielu miejscach stanowiły nieformalny łącznik ze światem dla mieszkańców bez samochodów, pogłębiła istniejące wykluczenie komunikacyjne tej grupy pacjentów. Obawa przed powstawaniem ognisk zakażeń prowadzi do ograniczenia wizyt, nie tylko w szpitalach, ale i domach opieki społecznej. Na oddziałach covidowych ludzie umierają w samotności, a bliscy nie mają  możliwości ostatniego pożegnania ze względu na rygory sanitarne.   

Katastrofa zawiesza prawa pacjenta, wywalczone przez dekady starań, grożąc powrotem paternalizmu w nowej, technokratycznej odsłonie.

Rodzicom wcześniaków udało się wywalczyć prawo do zaszczepienia przeciw Covid w grupie 0, ale osobom z niepełnosprawnością intelektualną, których ryzyko śmierci z powodu Covid jest trzykrotnie wyższe od przeciętnej – już nie.  

Nadchodzący czas będzie więc i dla pacjentów, i reprezentujących ich organizacji trudny. Oprócz kwestii kosztów spłacenia narastającego długu zdrowotnego w postaci zaniedbanych, późno zdiagnozowanych chorób, trzeba będzie wrócić do wielu pytań o prawa pacjenta, także tych, które uznawano za rozstrzygnięte.

Maria Libura – kierowniczka Zakładu Dydaktyki i Symulacji Medycznej Collegium Medicum Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie, wiceprezeska Polskiego Towarzystwa Komunikacji Medycznej, członek Rady Ekspertów przy Rzeczniku Praw Pacjenta, ekspertka Centrum Analiz Klubu Jagiellońskiego ds. zdrowia, współpracowniczka Nowej Konfederacji.