Publicystyka - ngo.pl

Niepełnosprawność intelektualna (NI) to chyba najmniej oswojona inność współczesnego świata. Genetycy konsultujący rodziców dzieci, u których podejrzewa się wystąpienie choroby wrodzonej stwierdzają, że to właśnie niepełnosprawności intelektualnej u potomka najbardziej obawiają się rodzice. Nie są to bezpodstawne lęki; mniejsze dzieci z niepełnosprawnością intelektualną mogą liczyć na pewną tolerancję, w miarę jednak, jak dorastają, "usuwa się je z widoku". Budzą dyskomfort nietypowymi zachowaniami, wymagają wysiłku w komunikacji, ze względu na wady wymowy czy idiosynkratyczną gramatykę, albo alternatywne formy komunikacji. Niechętnie widzi się nawet w miejscach instytucjonalnie powołanych do tego, by się osobami z niepełnosprawnościami zajmować, dbając o ich integrację społeczną. Dotyczy to nawet NI w stopniu lekkim.

Rodzicom takich dzieci od edukacji wczesnoszkolnej  doradza się, by przenieśli dziecko do szkoły specjalnej, gdyż w innym otoczeniu skazane będą na samotność i izolację.

O ile stereotypy i uprzedzenia dotyczące wielu form niepełnosprawności udaje się powoli przezwyciężać dzięki intensywnym wysiłkom działaczy reprezentujących samych zainteresowanych, o tyle w przypadku trudności poznawczych pojawiają się liczne przeszkody na drodze do akceptacji społecznej.

Zależni od siły przebicia własnych opiekunów i organizacji pozarządowych, łatwo przegrywają na współczesnym rynku cierpienia, na którym o uwagę mediów i społeczeństwa walczą różne grupy. Niepełnosprawność intelektualna jest mało medialna, a do tego wiele z tych osób niezależnie od włożonych w ich terapię wysiłków pozostanie niesamodzielna. Nie spełniają więc jako mniejszość podstawowego warunku wstępnego akceptacji, jakie „innym” stawia społeczeństwo, a w ślad za nim programy rządowe – w ich przypadku perspektywa „produktywności”, „wejścia na rynek pracy i pomnażania PKB” ma ograniczone zastosowanie.

Spektakularnym przykładem tego, jak bezkarnie można tę grupę pominąć stał się w naszym kraju  Narodowy Program Szczepień. Dane ze świata zatrważają: COVID-19 zbiera szczególnie ponure żniwo właśnie wśród osoby z niepełnosprawnością intelektualną i chorobami wrodzonymi. Liczba powikłań i zgonów związanych z tą chorobą jest w tej grupie zdecydowanie wyższa niż przeciętnie.

Duże, przekrojowe badanie prawi 65 milionów pacjentów z 547 organizacji opieki zdrowotnej w USA wykazało, że niepełnosprawność intelektualna jest najsilniejszym, niezależnym czynnikiem ryzyka zachorowania na Covid-19,  i drugim po podeszłym wieku ryzykiem  zgonu z powodu tej choroby.

Potrzebę ochrony osób z NI  i chorobami wrodzonymi w postaci szczepień priorytetowych dostrzegło wiele państw.

Takie tłumaczenia w kontekście akcji majówkowej, która namieszała w zapisach w skali kraju wydają się cokolwiek wątpliwe. Hasła o wartości każdego życia przegrały z PR-em, okazując się politycznym sztafażem.

Maria Libura – kierowniczka Zakładu Dydaktyki i Symulacji Medycznej Collegium Medicum Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie, wiceprezeska Polskiego Towarzystwa Komunikacji Medycznej, członek Rady Ekspertów przy Rzeczniku Praw Pacjenta, ekspertka Centrum Analiz Klubu Jagiellońskiego ds. zdrowia, współpracowniczka Nowej Konfederacji.