Publicystyka - ngo.pl

W tym roku "sezon sprawozdawczy" dla większości NGO-sów zakończył się standardowo czyli w połowie roku, a konkretniej w połowie lipca. Powróciliśmy tym samym do sytuacji sprzed epidemii (w epidemii sezon sprawozdawczy był dłuższy, bo podarowano organizacjom i innym podmiotom więcej czasu na realizację trudnych obowiązków). 

Są jednak organizacje, do których obowiązki sprawozdawcze wracają z końcem roku - dla części z nich, dla fundacji, sezon trwa tak naprawdę cały rok. Rok się jednak kończy i należy pamiętać o obowiązkach. A listopad to ostatni miesiąc, kiedy ich realizacja będzie przebiegać stosunkowo spokojnie i komfortowo (bez przedświątecznego stresu).

Drugi - listopadowy - termin na sprawozdania organizacji pożytku publicznego mija z końcem listopada. Kogo dotyczy drugi termin i dlaczego jest ważny dla organizacji pożytku?

Większość organizacji pożytku składa sprawozdania do bazy sprawozdań OPP do 15 lipca. Termin ten dotyczy OPP, których rok obrotowy jest taki sam jak kalendarzowy. W 2023 roku organizacje pożytku publicznego musiały zamieścić sprawozdanie merytoryczne i finansowe w Internetowej Bazie Sprawozdań do 17 lipca (15 lipca wypadał w sobotę, więc termin przesunął się na najbliższy dzień roboczy).

Dla organizacji pożytku, które wybrały sobie inny rok obrotowy niż kalendarzowy, przewidziano drugi – PÓŹNIEJSZY – termin składania sprawozdań OPP do bazy NIW.

Ustawa o działalności pożytku wskazuje, że OPP, których rok obrotowy jest inny niż kalendarzowy, zamieszczają sprawozdania w bazie sprawozdań OPP do 30 listopada.

Baza sprawozdań OPP to baza internetowa. Prowadzi ją Narodowy Instytut Wolności i właśnie na stronie NIW dostępna jest baza – formularz, który po zalogowaniu pozwoli nam na zamieszczenie sprawozdania.

Baza sprawozdań OPP na stronach Narodowego Instytutu Wolności

Fundacje mają powody, żeby wcześniej - a nie w ostatnim miesiącu roku - przystąpić do sporządzania swoich sprawozdań. W latach poprzednich, również je do tego namawialiśmy, a powodem był wzór sprawozdania, który zmuszał do wykonania dodatkowej pracy przy gromadzeniu danych.

Wyodrębnienie form płatności obowiązuje nadal. Ale w 2023 mamy jeszcze jeden powód, żeby nie czekać do ostatniej chwili. Tym powodem jest zmiana przepisów o sposobie składania sprawozdań przez fundacje. Mimo, że zmiana wydaje się raczej formalna (np. mimo zmiany wzoru sprawozdania nie zmienił się zakres danych, które w nim gromadzimy), to jednak warto z jej powodu przyspieszyć realizację obowiązków. Nowe przepisy, nawet jeśli wyglądają zupełnie neutralnie, rzadko nie sprawiają żadnych kłopotów, więc lepiej dmuchać na zimne

Sprawozdania fundacji to sprawozdania, na których przygotowanie mamy najwięcej czasu. Przyjęło się, że można je złożyć do zakończenia kolejnego roku: czyli sprawozdanie za 2022 rok należy złożyć najpóźniej 31 grudnia 2023 roku (a nawet do 2 stycznia 2024, bo 31.12.2023 to niedziela, a kolejny dzień to poniedziałek noworoczny).

Od tego roku składamy sprawozdania na nowym wzorze sprawozdania. Wzór jest zawarty w rozporządzeniu z 20 grudnia 2022 roku [zobacz rozporządzenie w Dzienniku Ustaw]. Chociaż w tym roku fundacje sprawozdają się na nowym wzorze sprawozdania, to jednak nie powinno to generować większych problemów czy niepewności - nowy wzór jest w praktyce powtórzeniem wzoru stosowanego w latach ubiegłych.

Od 2023 roku sprawozdanie fundacji składamy elektronicznie. W ustawie o fundacjach wskazano ponadto, że sprawozdanie musi zostać podpisane "kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym albo podpisem osobistym".

Fundacje to organizacje pozarządowe, nad którymi (w pierwszej kolejności) nadzór sprawują poszczególni ministrowie. Powstając i rejestrując się w KRS, fundacje deklarują, czym się będą zajmować i zgodnie z tematyką swoich działań objęte są nadzorem danego ministerstwa. Nadzór ten polega między innymi na zbieraniu przez ministerstwa sprawozdań fundacji.

Jest grupa fundacji zwolniona z obowiązku sprawozdawania się ministrowi. Ta grupa to fundacje, które już sprawozdanie złożyły. Są to fundacje mające status organizacji pożytku publicznego. Fundacje takie mają obowiązek sprawozdać się, wysyłając sprawozdania do bazy sprawozdań OPP. Jeśli wywiązały się z tego obowiązku (z obowiązku organizacji mających status pożytku), nie muszą się ponownie sprawozdawać.