Pytaliśmy o to resort odpowiedzialny za powstanie projektu. Nie odpowiada. Konsultacje zamknięte na wiosnę nie przynoszą jak na razie kolejnej wersji projektu. Dlaczego fundacje rodzinne nie podobają się trzeciemu sektorowi? Co do tej pory się wydarzyło? Co i kiedy jeszcze się wydarzy? Przypominamy o ustawie, której powstawanie niepokoi organizacje społeczne.
Na wiosnę (formalnie 22 kwietnia 2021 r.) zakończyły się konsultacje projektu ustawy o fundacji rodzinnej. Nazwę kontestują NGO-sy, tłumacząc, że określenie „fundacja” powinno należeć do organizacji pozarządowych i do działań społecznych. Od czerwca czekamy na kolejne działania projektodawców.
Rząd (resorty gospodarcze) od kilku lat stara się wypracować nową regulację dla środowiska biznesowego. Projektowana ustawa nie ma nic wspólnego z trzecim sektorem. Poza jednym – użytym w nazwie określeniem.
Za granicą i w teorii prawa fundacja to kapitał – w polskich realiach to po prostu jeden ze sposobów formalizacji działalności społecznej – często jakiegokolwiek zauważalnego kapitału wręcz pozbawiony. W Polsce powstaje bardzo dużo fundacji – to odróżnia nasz trzeci sektor od sytuacji w innych krajach. Wiele jest fundacji działających prężnie i widocznych w mediach. W powszechnym odbiorze określenie fundacja to niemal synonim organizacji społecznej, pozarządowej czy NGO-sa. Przeciętny Polak spytany o organizacje pozarządowe pomyśli „fundacje”, mimo że liczbowo w trzecim sektorze dominują znacznie liczniejsze stowarzyszenia. To niewątpliwy sukces fundacji w Polsce, ale też to właśnie ten sukces w połączeniu z pomysłem na rodzinne „fundacje” generuje ogromne zagrożenie.
Zobacz projekt
Fundacja rodzinna – cel powstania ustawy
Pomysł uregulowania w polskim prawie możliwości tworzenia fundacji rodzinnej wyszedł ze środowiska firm rodzinnych. Fundacja rodzinna ma być przede wszystkim instytucją umożliwiającą przeprowadzenie skutecznej wielopokoleniowej sukcesji w firmach rodzinnych.
(fragment komunikatu Ministerstwa Rozwoju, Pracy i Technologii z końca kwietnia 2021 r.)
Rodzinne tak, fundacje nie!
Projekt zapowiadany był od kilku lat i jest znany środowisku organizacji. Nowe podmioty od początku nazywane były "fundacjami" i od początku budziło to opór organizacji społecznych. Intencja dobra, rozwiązanie złe – komentowały NGO-sy.
Wprowadzenie nowego rodzaju fundacji, która działałaby w interesie indywidualnym fundatora i przynosiła zyski członkom jego rodziny, naruszałoby dotychczasowy dorobek i wizerunek polskich fundacji.
Na początku ubiegłego roku w portalu ngo.pl zebraliśmy głosy ekspertów na temat proponowanego już wtedy rozwiązania. Zaczęliśmy wtedy od wywiadu z Julią Kluczyńską z Forum Darczyńców w Polsce: zob. „Fundacje rodzinne”. Wspieramy rozwiązanie – jesteśmy krytyczni wobec nazwy.
Przypominamy też pozostałe głosy w debacie na temat projektowanego rozwiązania.
Wiosenne konsultacje
W trakcie konsultacji przedstawionego na wiosnę projektu organizacje społeczne przywołały ponownie zgłaszane już wcześniej argumenty.
W polskiej rzeczywistości prawnej rola fundacji określona jest jednoznacznie – fundacja służy realizacji celów publicznych. Pojawienie się fundacji rodzinnych rozsadziłoby więc ten porządek, ponieważ mają one służyć realizacji celów prywatnych. Mimo, że zwrot „fundacja rodzinna” nie istnieje dziś w regulacjach prawnych, to stosowany jest w nazwach fundacji tworzonych przez rodziny do realizacji celów społecznych (takich podmiotów odnotowano w KRS blisko 50). Również przed wojną nazwa „fundacja” zastrzeżona była dla podmiotów działających w sferze pożytku. Oddanie jej teraz na cele prywatne naruszyłoby więc nie tylko dzisiejszy porządek, ale także tradycję. Pozostawienie fundacji „sferze pożytku” zadziała z korzyścią dla obu sektorów – organizacje społeczne ochronią swój wizerunek, natomiast nowa nazwa podkreśli innowacyjność przyjętego rozwiązania, o które od lat zabiega sektor biznesowy.
(fragmenty relacji ze spotkania konsultacyjnego, które odbyło się 12 kwietnia – zob. Dyskusja nad nazwą)
Opinie organizacji społecznych, zgłoszone do Ministerstwa Rozwoju, Pracy i Technologii, można znaleźć tu https://legislacja.gov.pl/projekt/12344906/katalog/12774282#12774282
Zapoznanie się ze stanowiskami uczestników konsultacji ułatwia opublikowana przez resort TABELA UWAG.
Ostatnim akordem konsultacji była seria spotkań w czerwcu 2021 roku. Podczas spotkań resort wyjaśniał swoje stanowisko wobec części zgłoszonych uwag, zbierał też kolejne. Można było odnieść wrażenie, że projekt będzie dalej zmieniany, a jego autorzy nie są do końca pewni ostatecznego kształtu szczegółowych rozwiązań.
Na opisanych spotkaniach, omawiających wyniki konsultacji, nie było już dyskusji o nazwie. Projektodawcy tłumaczyli, że w tym zakresie nastąpiła już wymiana wszystkich możliwych argumentów, strony nie doszły do konsensusu, a wybór ostatecznej nazwy będzie decyzją o charakterze politycznym. Projekt jest więc wciąż projektem ustawy o fundacji…
Lipiec. Pytamy ministerstwo
Duże zainteresowanie organizacji społecznych projektem ustawy (właściwie nazwą) powoduje, że od początku śledzimy losy tego przedłożenia. Na etapie konsultacji projektodawcy zakładali, że regulacja może trafić do parlamentu w drugiej połowie 2021 r. a ustawa wejść w życie na początku 2022 r.
W lipcu pytaliśmy Ministerstwo Rozwoju i Technologii:
- Czy jest planowany jakiś kolejny etap konsultacji?
- Kiedy zostanie opublikowana najnowsza wersja projektu?
- Kiedy planowane jest przyjęcie projektu przez Radę Ministrów?
Pytania powtórzyliśmy w tym tygodniu. Resort nie odpowiada.
Źródło: inf. własna poradnik.ngo.pl
Redakcja www.ngo.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść komentarzy.
Skorzystaj ze Stołecznego Centrum Wspierania Organizacji Pozarządowych
(22) 828 91 23
