Publicystyka - ngo.pl

Od 2013 roku w Warszawie obowiązuje uchwała Rady m.st. Warszawy w sprawie szczegółowego sposobu konsultowania z Warszawską Radą Działalności Pożytku Publicznego lub organizacjami pozarządowymi i podmiotami wymienionymi w art. 3 ust. 3 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, projektów aktów prawa miejscowego w dziedzinach dotyczących działalności statutowej tych organizacji.

Uchwała RM st. Warszawy w sprawie szczegółowego sposobu konsultowania z Warszawską Radą Działalności Pożytku Publicznego lub organizacjami pozarządowymi >

Jest w niej opisany szczególny sposób konsultowania miejskich dokumentów z Warszawską Radą Działalności Pożytku Publicznego i organizacjami pozarządowymi.

Zgodnie z uchwałą konsultacjom z organizacjami społecznymi w Warszawie podlegają projekty aktów prawa miejscowego w dziedzinach dotyczących działalności statutowej organizacji.

Co to są akty prawa miejscowego?

Akty prawa miejscowego zostały opisane w Konstytucji RP (art. 87 ust 2 oraz art. 94), jako jedne ze źródeł prawa obowiązujących w Polsce. Ustanawiają je organy samorządu terytorialnego oraz terenowe organy administracji rządowej, na podstawie i w granicach upoważnień zawartych w ustawie. Akty prawa miejscowego obowiązują na obszarze działania tych organów, które je wydały. Zasady i tryb wydawania aktów prawa miejscowego określa ustawa.

Akty prawa miejscowego wydawane są zazwyczaj w postaci uchwał. Zarządzenia Prezydenta zazwyczaj nie są uznawane za akt prawa miejscowego, ale nie jest to regułą. Na marginesie tylko warto zauważyć, że nie każda uchwała czy zarządzenie jest traktowane jako akt prawa miejscowego i w niektórych przypadkach rozstrzyga o tym sąd.

Według przepisów ustawy o samorządzie gminnym organy gminy mogą wydawać akty prawa miejscowego w takim zakresie jak: wewnętrzny ustrój gminy oraz jednostek pomocniczych, organizacja urzędów i instytucji gminnych, zasady zarządu mieniem gminy, a także zasady i tryb korzystania z gminnych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej.

Rada gminy może wydawać także przepisy porządkowe, jeżeli jest to niezbędne dla ochrony życia lub zdrowia obywateli oraz dla zapewnienia porządku, spokoju i bezpieczeństwa publicznego.

Działalność statutowa organizacji to jest to, co stowarzyszenie lub fundacja opisuje w swoim statucie i co ma być przedmiotem jej działalności, czyli czym merytorycznie ma się zajmować. Wachlarz zagadnień może być więc bardzo szeroki. Z reguły (ale niekoniecznie) organizacje przy opisywaniu swojej działalności posługują się sferami pożytku publicznego z Ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie. Jest ich tam obecnie w sumie 39.

W praktyce oznacza to, że z organizacjami pozarządowymi w Warszawie konsultuje się projekty uchwał Rady Warszawy i niektórych zarządzeń Prezydenta m.st. Warszawy, które dotyczą działalności statutowej organizacji pozarządowych.

Są to np. projekty uchwał:

• o rocznym programie współpracy,
• o przyjmowaniu poszczególnych polityk miejskich (np. Polityki różnorodności społecznej, Polityka mieszkaniowa, )
• o przyjmowaniu miejskich programów, planów i strategii wynikających z ustaw (np. Strategii rozwiązywania problemów społecznych, Programu wspierania rodzin, Programu opieki nad zwierzętami bezdomnymi, Planu działań dotyczących przeciwdziałaniu zakażeniom HIV itp.)
• o  ustanowieniu pomników przyrody.

Z organizacjami konsultowane są także niektóre zarządzenia Prezydenta m.st. Warszawy, szczególnie te dotyczące ich działalności, np. 

• projekty zarządzeń dotyczących procedur konkursowych i zmian w nich
• projekty miejskich programów lub polityk, które są przyjmowane zarządzeniem (np. Polityka Kulturalna m.st. Warszawy).

Listę aktualnych (i archiwalnych) aktów prawnych poddanych pod konsultacje z organizacjami społecznymi można znaleźć na stronie: https://konsultacje.um.warszawa.pl/konsultacje-z-ngo.

Projekt uchwały lub zarządzenia Prezydenta poddaje się pod konsultacje przed jego skierowaniem do Rady m.st. Warszawy, a projekt innego wnioskodawcy - po jego wpłynięciu do Rady m.st. Warszawy.

Projekt może być konsultowany z organizacjami pisemnie lub ustnie.

Konsultacje pisemne polegają na przekazaniu, wypełnionego przez osobę lub osoby uprawnione do reprezentowania organizacji, formularza zawierającego opinię do projektu.

Konsultacje ustne polegają na przedstawieniu opinii do projektu przez upoważnionych przedstawicieli organizacji podczas otwartego, bezpośredniego spotkania. Przed wybuchem pandemii spotkania były organizowane w tradycyjny sposób, w rzeczywistości. Pandemia COVID-19 spowodowała, że – w zależności od warunków epidemicznych – spotkania konsultacyjne są przenoszone do rzeczywistości wirtualnej i odbywają się zdalnie. Spotkanie konsultacyjne przeprowadza się nie wcześniej niż 7. dnia po ogłoszeniu rozpoczęcia konsultacji.

Rozpoczęcie konsultacji z organizacjami ogłasza się na stronie Miasta skierowanej do organizacji oraz na platformie konsultacyjnej.

Konsultacje powinny trwać nie krócej niż 21 dni – tyle czasu (od dnia ogłoszenia rozpoczęcia konsultacji) mają organizacje na przedstawienia opinii na piśmie (w uzasadnionych przypadkach termin ten może być skrócony).

Jeśli do danego projektu uchwały lub zarządzenia zostały zgłoszone uwagi, urząd (biuro odpowiadające za proces konsultacyjny) sporządza ich zestawienie oraz tworzy zespół roboczy, który będzie je rozpatrywał.

Zestawienie uwag jest publikowane na platformie konsultacyjnej i na stronie Miasta.

W skład zespołu roboczego wchodzą przedstawiciele Prezydenta, przedstawiciel wnioskodawcy oraz co najmniej jeden przedstawiciel organizacji. Ponadto w pracach zespołu roboczego mogą brać udział przedstawiciele Warszawskiej Rady Pożytku. Do prac w zespole roboczym mogą być zaproszeni eksperci z dziedziny obejmującej przedmiot konsultowanego projektu. Zespół roboczy analizuje zgłoszone uwagi do projektu oraz rekomenduje ich przyjęcie albo odrzucenie.

Organizacje, które zgłosiły uwagi do projektu, otrzymują pisemną informację o przyjęciu lub odrzuceniu zgłoszonych przez nie uwag, wraz z uzasadnieniem. Informacje te można znaleźć w sprawozdaniu z przeprowadzonych konsultacji.

Sprawozdanie z konsultacji zawiera w szczególności: informację o liczbie organizacji biorących udział w konsultacjach; wykaz zgłoszonych uwag; uzasadnienie przyjęcia bądź odrzucenia zgłoszonych uwag. Sprawozdanie jest zamieszczane na stronie Miasta oraz na platformie konsultacyjnej.

Konsultacje są ważne bez względu na liczbę organizacji biorących w nich udział.

Po przeprowadzeniu konsultacji z organizacjami społecznymi projekt konsultuje się z Warszawską Radą Działalności Pożytku Publicznego (WRP). WRP ma 14 dni na przedstawienie swojej opinii o projekcie. Jeśli tego nie zrobi w tym terminie, oznacza to, że rezygnuje z prawa do przedstawienia swojej opinii.

Wyniki konsultacji nie są wiążące. To znaczy, że zarówno Prezydent, jak i Rada Warszawy mogą, ale nie muszą uwzględnić uwag zgłoszonych i przyjętych w czasie konsultacji.