Publicystyka - ngo.pl

1. Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego wydaje czasopismo naukowe „Przegląd Bezpieczeństwa Wewnętrznego”. Od wielu lat – sam pamiętam jego artykuły na łamach tego pisma jeszcze przed zmianą władzy w 2015 roku – publikuje tam regularnie dr Michał Wojnowski, który specjalizuje się w wyjaśnianiu polskiemu czytelnikowi, w pewnym uproszczeniu, mechanizmów sowieckiej i rosyjskiej dezinformacji.

Najnowszy tom pisma otwiera szkic Wojnowskiego pod sugestywnym tytułem „Wybory prezydenckie jako narzędzie destabilizacji państw w teorii i praktyce rosyjskich operacji informacyjno-psychologicznych w XX i XXI wieku”. Bazując na rosyjskojęzycznych źródłach omawia „teorię”, zaś analizując głównie doświadczenia Stanów Zjednoczonych i Francji – „praktykę” rosyjskich interwencji w procesy wyborcze na Zachodzie.

Na przykładzie amerykańskim podkreśla, że dla podważenia zaufania do państwa Rosjanie oddziaływali zarówno na środowiska radykalnie prawicowe, jak i ruchy mniejszościowo-emancypacyjne – Latynosów, Muzułmanów czy środowiska LGBT. Na przykładzie francuskim przypomina, że „internetowa wrzutka” w postaci rzekomego wycieku ze sztabu Emanuela Macrona została umieszczona w sieci w chwili, w której przepisy o ciszy wyborczej nie pozwalały już na odniesienie się do niej polityków i czynników państwowych.

2. W podcaście „Magazynu Pismo” możemy odsłuchać niezwykle ciekawą rozmowę o fake-newsach. Gościem Barbary Sowy jest Beata Biel z Fundacji Reporterów i portalu grupy TVN Kontakt24. Na pytanie o najpopularniejsze w polskiej sieci „fejki” minionego roku przywołuje – co sama podkreśla – stosunkowo słabo znane przeciętnemu internaucie fałszywe informacje dotyczące stanu polskiej armii. Ich przekaz jest dwustronny. Z jednej strony zmyślonymi cytatami podważają kompetencje polskich żołnierzy. Z drugiej zaś – przez przypisywanie ich przedstawicielom sojuszniczych armii mogą podburzać wśród Polaków i polskich żołnierzy zaufanie i sympatię do naszych partnerów w NATO.

Naczelna Kontaktu24 zwraca też uwagę na fakt, że wielkie portale społecznościowe nie palą się do usuwania fejkowych kont podszywających się pod instytucje publiczne. Przywołuje historię z wyborów samorządowych 2018 roku, kiedy mieliśmy na Facebooku trzy profile Państwowej Komisji Wyborczej. Jeden z nich był prawdziwy, jeden z fejkowych zaś – zaktywizował się w czasie ciszy wyborczej i upominał internautów grożąc karami. „Tam mogło pojawić się cokolwiek. Mogło udawać, że wybory zostaną odwołane lub przesunięte” – podkreśla Biel.

3. W 2014 roku w czasie wyborów samorządowych w Polsce dochodzi do poważnego kryzysu wyborczego związanego z zaskakująco dużą liczbą głosów nieważnych. Większość badaczy obwinia za tę anomalię tzw. „efekt książeczki”, który zidentyfikowano już cztery lata wcześniej, kiedy nadreprezentacja głosów nieważnych widoczna była tylko w jednym województwie – jedynym, w którym obowiązywała „książeczka”.

4. W czerwcu 2015 roku, między wyborami prezydenckimi a parlamentarnymi, do Internetu trafiają akta afery podsłuchowej. Za ich wypromowanie odpowiada Zbigniew S., hejterski pato-celebryta polskiego politycznego Internetu o bogatym portfolio kryminalnych zarzutów. W efekcie wycieku dochodzi do zmian personalnych w obozie rządzącej Platformy Obywatelskiej. W ciągu kilku kolejnych lat ten sam pato-celebryta atakuje brutalnie wielu urzędników i polityków. Niedawno opublikował film porno wraz z insynuacją, że występuje w nim żona jednego z ministrów.

5. Na samym początku afery podsłuchowej ówczesny premier polskiego rządu powiedział: „Nie wiem, jakim alfabetem pisany jest ten scenariusz”. Do tych słów nawiązuje dziennikarz „Polityki” Grzegorz Rzeczkowski w swojej książce pt. „Obcym alfabetem. Jak ludzie Kremla i PiS zagrali podsłuchami”.

Myli się, kto sądzi, że to książka jedynie dla aktywistów Komitetu Obrony Demokracji, a jej jedyną wartością jest utwierdzanie radykalnych przeciwników „dobrej zmiany” w niechęci do obozu rządzącego. Gdy odsączymy z niej zarzuty wobec polityków PiS – tragiczny obraz polskiego państwa i szemranych powiązań części elit pozostaje wstrząsający „ponadpartyjnie”. Być może to klucz do zrozumienia, dlaczego autor w rozmowie „Krytyką Polityczną” narzeka: „Uwiera mnie to, że media tzw. naszej strony, z których sam się wywodzę, milczą na temat tej książki. Oprócz Polityki nikt na razie nie poświęcił jej ani pół zdania recenzji. (…) Być może wciąż w świadomości dziennikarzy pisanie o Rosji i jej wpływach jest egzotyką, tematem skompromitowanym przez Macierewicza, który wszędzie widział ruskich szpiegów. Może media myślą, że to domena osób, którym przykleja się łatkę wariatów?”.

6. W wyborach samorządowych 2018 roku, cztery lata po kryzysie roku 2014, doszło do kolejnego systemowego problemu. Tym razem zawiódł transfer między administracją cyfrową a tradycyjną i współpraca między rządem a samorządami. Część z ponad 45 000 osób, które dopisały się do rejestru wyborców przez platformę ePUAP, w dniu wyborów nie została dopuszczona do głosowania, gdyż nie widniała na listach w lokalach wyborczych, w których planowała zagłosować. Do dziś nie wiemy, ilu osób dotyczył problem. Warto pamiętać, że w wyborach samorządowych o tym, komu przypada mandat, często decyduje kilka głosów.

7. W drugiej połowie stycznia 2020 roku doszło do kolejnej eskalacji sporu o wymiar sprawiedliwości. Sąd Najwyższy w uchwale trzech z pięciu izb uznał, że w przypadku dwóch pozostałych izb – Izby Dyscyplinarnej oraz Izby Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych – mamy do czynienia z nienależytą obsadą sądu bądź sprzecznością składu sądu z przepisami prawa. Trybunał Konstytucyjny kilka dni później zawiesił tę uchwałę.

Zwolennicy PiS uważają, że bezprawna jest uchwała Sądu Najwyższego, przeciwnicy PiS – to samo zarzucają decyzji Trybunału Konstytucyjnego. Zwolennicy PiS uważają, że dwie „nowe” izby powinny działać jak dotąd. Przeciwnicy PiS – że powinny zawiesić działalność.

Tymczasem zgodnie z art. 26 Ustawy o Sądzie Najwyższym „Do właściwości Izby Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych należy (…) rozpoznawanie protestów wyborczych (…) stwierdzanie ważności wyborów i referendum”.

Piotr Trudnowski – Prezes Klubu Jagiellońskiego. Redaktor portalu klubjagiellonski.pl. Pracował dla organizacji obywatelskich, instytucji publicznych, biznesu i polityków. Mąż Karoliny, ojciec Leona.