Publicystyka - ngo.pl

W bliskim sąsiedztwie boiska mieszka prawie pół tysiąca osób, przeważnie seniorzy. Niektórzy postrzegają je przez pryzmat wspomnień z młodości, ale część osób widzi w nim jedynie siedzibę głośnych imprez z przekleństwami i wandalizmem. Kilka lat temu zaczęły pojawiać się głosy, aby zlikwidować boisko. Oznaczałoby to jednak, że młodzi mieszkańcy osiedla stracą jedyne w tej dzielnicy ogólnodostępne i bezpłatne miejsce.

„Spotkały się tutaj wykluczające interesy i potrzeby: spokoju versus spotykania się, rozmów, gry w piłkę. W takiej sytuacji łatwo o konflikt, bo ludzie niekoniecznie potrafią usłyszeć siebie nawzajem. Trzeba empatii i umiejętności, aby do niego nie doprowadzić i zawczasu rozbroić napięcia między mieszkańcami” – mówi Anna Dąbrowska, w tamtym czasie koordynatorka akcji Masz Głos.

W sytuacjach spornych, związanych m.in. z zagospodarowaniem przestrzeni publicznej, dobrym rozwiązaniem są konsultacje społeczne. Tutaj z inicjatywą ich zorganizowania wyszedł prezydent Krosna. Zaproponował, aby mieszkańcy wypowiedzieli się na temat boiska i terenu zielonego wokół, a o przeprowadzenie rozmów poprosił Fundację GraTy. Wiedział, że ma ona w tym doświadczenie, ale uczestniczył w planowaniu konsultacji, więc nie było tak, że tylko zlecił zadanie. Potem zadbał o to, aby Urząd Miasta wydrukował plakaty zapraszające na konsultacje, wydał stosowne pozwolenia, udostępnił stoliki i krzesła potrzebne na miejscu oraz wysłał do mediów informację prasową o ruszających konsultacjach.

Konsultacje odbywały się jako kawiarnia obywatelska, czyli uporządkowany proces zbierania opinii. Miejscem spotkań był skwer tuż obok boiska – mieszkańcy nie musieli fatygować się gdzieś do odleglejszego punktu miasta. Łatwiej było im rozmawiać o tym, co mieli przed oczyma i co stanowiło kwestię sporną. „Czym ma być to miejsce w przyszłości?”, „Jakie masz wspomnienia związane z tym miejscem?” – takie m.in. pytania zadawał mieszkańcom zespół Fundacji GraTy. Efektem kilkudziesięciu rozmów był raport, który trafił do prezydenta i Rady Miasta.

Decyzją Rady Osiedla Tysiąclecia (w nowym składzie) w pobliżu boiska pojawiały się lampy, co ułatwia monitoring tego miejsca. Urząd Miasta Krosno, zwłaszcza Wydział Sportu, przygotowuje modernizację boiska. W planach są: wymiana siatek na takie, które nie hałasują, gdy wpadnie w nie piłka, piłkochwytów, aby w trakcie gry piłka nie wypadała i nie trafiała w samochody, naprawa nawierzchni, wymiana siatek w bramkach. Choć proces wymaga czasu, to sukcesywnie następują zmiany. Ponadto policja zwiększyła – na wyraźną prośbę młodych użytkowników boiska – częstotliwość patroli w okolicy. Młodzieży zależało na bezpieczeństwie. W tej chwili boisko jest zamykane na noc, co także było rekomendacją wszystkich uczestników konsultacji.

W sześciu spotkaniach kawiarni obywatelskiej wzięło udział blisko 100 mieszkańców i mieszkanek osiedla, głównie seniorzy i seniorki. Część wypowiedziała się telefonicznie.

„Ludzie sami z siebie przychodzili na rozmowy, bo sprawa była gorąca i ważna” – mówi Damian Piórko Ziemba, prezes Fundacji GraTy.

Do dyskusji włączyły się też młode osoby, które na co dzień mają opinię miejscowej łobuzerki. Ale to stereotyp, w wyniku którego młodzi są obciążani zachowaniem niekoniecznie prowokowanym przez siebie. W sporze o boisko byli stroną przeciwną wobec opinii seniorów, ale Fundacja GraTy nie chciała doprowadzić do konfrontacji między obydwiema grupami, rozumiała bowiem, że raczej zamknie ona całą dyskusję i sprawi, że oponenci okopią się na swoich pozycjach. Dlatego kawiarnia była dla wszystkich, bez scenariusza celowego zderzania konkretnych grup mieszkańców. Każdy mógł przyjść na dowolne, najbardziej pasujące mu spotkanie.

Otwarte podejście zaprocentowało zaufaniem młodych ludzi, którzy w konsultacjach zobaczyli szansę na zachowanie boiska. Chętnie uczestniczyli w rozmowach i przygotowywaniu rekomendacji do raportu dla Rady Miasta.

Spotkania pokazały, że interesy seniorów i młodych nie wykluczają się – łączy ich ta sama potrzeba czystego i zadbanego miejsca na osiedlu. Aby do tego doprowadzić, trzeba było mądrze pokierować procesem konsultacji. Za przeprowadzenie tej sprawy z sukcesem Fundacja GraTy i prezydent Krosna Piotr Przytocki zostali uhonorowani tytułem finalisty nagrody Super Samorząd Fundacji Batorego.

Sposób, w jaki zostali wysłuchani młodzi ludzie, zaowocował wzmocnieniem ich grupy. Poczuli, że mogą reprezentować samych siebie. Działają jako grupa nieformalna, która już przeprowadziła „turniej dzikich drużyn” w ramach regrantingowego projektu Obudźmy Miasto. Turniej cieszył się dużą popularnością – sprowadził nieformalne grupy z całego Krosna, które rozegrały ze sobą mecze. Boisko odżyło.

W „Atlasie dobrych praktyk. Historie lokalne 2022” jest 25 historii o zaangażowaniu ludzi w lokalne zmiany. Wydarzyły się one w różnych miejscach w całej Polsce, przy wsparciu akcji Masz Głos Fundacji Batorego i jej lokalnych koordynatorów. Historie dotyczą tworzenia miejsc wspólnych dla mieszkańców, dialogu w społeczności lokalnej, załatwiania potrzeb różnych grup wiekowych, ochrony środowiska i zostały zrealizowane dzięki sprawnej współpracy władz z mieszkańcami.

Przeczytaj historie o ludziach, którzy wzięli sprawy w swoje ręce.

Fundacja GraTy działa dla mieszkańców Krosna. Jej misją jest tworzenie pozytywnych zmian poprzez inicjatywy społeczne, coworking, makerspace, pokój gier, GRAtoWÓZ. Fundacja wspiera kreatywność, integrację, edukację; jest centrum inspiracji, współpracy i pomocy dla osób w różnym wieku oraz z rozmaitych środowisk społecznych. Prowadzi także przedsiębiorstwo społeczne.

Akcja Masz Głos to prowadzony od 2006 roku ogólnopolski projekt Fundacji im. Stefana Batorego, który ma na celu budowanie dialogu i współpracy pomiędzy społecznościami lokalnymi a władzami samorządowymi. W 2023 roku akcja jest realizowana z partnerami regionalnymi: Stowarzyszeniem Aktywności Obywatelskiej Bona Fides, Fundacją Laboratorium Badań i Działań Społecznych SocLab, Stowarzyszeniem Rozwoju „Inspiracje”, Pracownią Zrównoważonego Rozwoju, Fundacją Twórczości, Edukacji i Animacji Młodzieży – „Teatrikon”. W latach 2022-2023 projekt jest współfinansowany przez Open Society Foundations. Patroni medialni: Onet.pl, Ngo.pl.