Publicystyka - ngo.pl

Stowarzyszenia i fundacje podlegają nadzorowi oraz kontroli ze strony różnych urzędów, instytucji, a także sponsorów. Kontrola i nadzór nie oznaczają tego samego.

Kontrola oznacza, że nadzorujący (np. starosta) ma prawo ustalić, zbadać według określonych procedur, czy organizacja działa zgodnie z prawem.

Kontrola = sprawdzenie stanu faktycznego (bez możliwości ingerencji w działalność)

Uprawienia kontrolne wobec stowarzyszeń i fundacji mają m.in.: Państwowa Inspekcja Pracy, Inspekcja Sanitarna, Prokuratura, Urzędy kontroli skarbowej, Najwyższa Izba Kontroli, Regionalna Izba Obrachunkowa.

WIĘCEJ o uprawnieniach kontrolnych tych podmiotów przeczytasz tutaj >

Kontrola może też wynikać ze specyfiki prowadzonych działań, np. w sprawie realizacji wniosku i wydatkowania dotacji udzielonej przez sponsora.

Nadzór jest pojęciem szerszym niż kontrola. Jeśli z przeprowadzonej kontroli wynika, że np. organizacja łamie prawo, to nadzorujący może ingerować w działalność organizacji. Samo prawo kontroli nie daje takich uprawnień, nie pozwala ingerować w działalność organizacji.

Nadzór = kontrola + ingerencja

Nad stowarzyszeniami i fundacjami nadzór (a więc także kontrolę) mają organy administracji samorządowej i rządowej.

Przepisy nieco odmiennie regulują kwestie nadzoru w odniesieniu do stowarzyszenia oraz fundacji.

Nadzór nad fundacjami ma:

1. minister właściwy ze względu na zakres działania i cele fundacji (właściwy minister powinien zostać wskazany w statucie fundacji),
2. właściwy ze względu na siedzibę fundacji starosta (lub prezydent miasta na prawach powiatu).

Nadzór nad stowarzyszeniami ma:

1. właściwy ze względu na siedzibę stowarzyszenia starosta powiatu (lub prezydent miasta na prawach powiatu),
2. w stosunku do stowarzyszeń jednostek samorządu terytorialnego kontrolę może przeprowadzić wojewoda.

Oznacza to, że powinniśmy dostarczyć organowi nadzoru, któremu podlegamy, we właściwym terminie, sprawozdanie ze swej działalności (tak jest w przypadku fundacji) lub udzielić niezbędnych wyjaśnień (w przypadku stowarzyszenia).

Oprócz składania sprawozdań lub wyjaśnień organ nadzoru ma też prawo do przeprowadzenia kontroli naszej organizacji.

Nadzór wykonywany przez organy samorządu terytorialnego i sądy obejmuje badanie (kontrolę) działalności stowarzyszenia pod względem legalności (zgodności z prawem i statutem). Organy te nie powinny natomiast wnikać w kwestię celowości, rzetelności czy gospodarności tej działalności. Chyba, że jest to kontrola związana z realizacją projektu, który stowarzyszenie realizuje w ramach przyznanych środków publicznych.

Organizacje pożytku publicznego podlegają dodatkowemu nadzorowi ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego. Nadzór ten jest sprawowany w zakresie prawidłowości korzystania ze szczególnych uprawnień przyznanych organizacjom pożytku publicznego.

Nadzór nad organizacjami pożytku publicznego, działającymi w zakresie ratownictwa i ochrony ludności w zakresie realizacji zadań zleconych i prawidłowości korzystania z uprawnień sprawuje minister właściwy do spraw wewnętrznych (MSWiA).

Minister sprawujący nadzór może zlecić kontrolę organizacji pożytku publicznego. Szczegółowy tryb kontroli został opisany w ustawie. Ponadto organizacje pożytku publicznego są zobowiązane składać ministrowi sprawozdania ze swojej działalności.

WIĘCEJ o nadzorze nad organizacjami i kontrolach czytaj w Poradniku ngo.pl >