Publicystyka - ngo.pl

Idea braterskiej wspólnoty w harcerstwie nie jest dla niej hasłem, ale postawą w codziennych działaniach jako Naczelniczki ZHP. Stawia na zespół, a jednocześnie daje współpracownikom dużą swobodę działania – tak przynajmniej twierdzą ci, którzy znają Annę Nowosad, Naczelniczkę, która nosa nie zadziera, choć w Związku Harcerstwa Polskiego pełni najwyższą funkcję.

W pierwszej klasie podstawówki została zuchną. Namówiła ją do tego mama harcerka.

– Trafiłam na wspaniałych instruktorów, którzy zmotywowali mnie do dalszego rozwijania się w harcerstwie.

Krok po kroku przyjmowała więc kolejne funkcje i odpowiedzialności. W końcu po kilkunastu latach w harcerstwie została instruktorką. – A że każdy instruktor ZHP przyjmuje na siebie odpowiedzialność za organizację i postanawia, że będzie wychowywał kolejne pokolenia harcerzy, to po prostu nie miałam wyjścia – śmieje się Anna Nowosad. A potem poważnieje:

Jest tak zajęta, że trudno się z nią umówić na wywiad. Gdy w końcu udaje nam się porozmawiać, jest w pociągu. Bo hm. Anna Nowosad jest stale w rozjazdach. Zajmowane stanowisko wymaga od niej uczestniczenia w rozmaitych uroczystościach i wydarzeniach. Jednak zawsze znajduje czas dla ludzi – mówią osoby z jej środowiska.

– Wydaje mi się, że pełnienie funkcji Naczelniczki ZHP wymaga wiele zaangażowania i wiąże się z gotowością poświęcania swojego czasu innym – mówi hm. Joanna Stompel, instruktorka Hufca ZHP Łódź-Widzew. – Organizowałyśmy razem kurs harcmistrzowski dla osób, które starają się o najwyższy stopień w naszej organizacji. Pomimo to, że Ania miała nawał obowiązków, wynikających z pełnienia funkcji Naczelniczki, znajdowała czas na to, aby spotykać się z uczestnikami kursu i dzielić się z nimi swoją wiedzą.

Skąd się biorą umiejętności niezbędne do kierowania największą polską organizacją harcerską? Anna Nowosad mówi, że część wypracowuje się podczas długich lat wychowania harcerskiego, jednak kluczowe – w jej opinii – są cechy charakteru i wartości wyniesione z domu. – W moim przypadku to była liczna rodzina i wykształcenie umiejętności słuchania tego, co mówią inni, godzenie różnych punktów widzenia i poglądów. Z kolei czas spędzany w dzieciństwie z młodszą siostrą i kilkorgiem rodzeństwa ciotecznego, nauczył mnie, oczywiście na poziomie podstawowym, łagodzenia konfliktów. A takie zdarzają się bardzo często, gdy pracuje się z wieloma ludźmi – podkreśla Naczelniczka ZHP.

Właśnie to zawsze było i nadal jest dla niej najtrudniejsze. – Bo z jednej strony jest chęć efektywnego i szybkiego wprowadzania w życie ważnych decyzji, dotyczących organizacji, a z drugiej konieczność konsultowania ich z szerokim gronem instruktorskim. Jestem bowiem absolutnie przekonana, że jeśli proponuje się ludziom udział w podejmowaniu istotnych decyzji, to oni później z o wiele większym zaangażowaniem wdrażają je w życie. Z kolei im większe grono osób uczestniczy w podejmowaniu tychże decyzji, tym dłużej trwa proces wcielania ustaleń w czyn. Zmagam się z tym nieustająco – mówi Anna Nowosad.

Na ten aspekt współpracy naczelniczki z ludźmi zwraca uwagę również Katarzyna Dzięciołowska, Instruktorka Hufca ZHP Warszawa-Ochota. – To cecha charakterystyczna jej działania: dawanie ludziom pola na samodzielną pracę, co pozwala im poczuć siłę sprawczą, która bardzo motywuje. Wydaje mi się, że właśnie dzięki temu te osoby chętnie zostają przy niej i podejmują się kolejnych zadań.

W opinii Katarzyny Dzięciołowskiej harcerstwo w założeniu sprzyja refleksjom na temat: „co to znaczy być dobrym liderem”. – Nie mam gotowej teorii, jak to jest w przypadku Ani, ale na pewno ma tu znaczenie fakt, że zawsze zwraca uwagę na innych ludzi, rozmawia z nimi i dba o ich komfort, a jednocześnie zaprasza ich do wspólnego omawiania najważniejszych planów organizacji. Na przykład gdy pracowałyśmy razem nad strategią hufca, Ania starała się jak najwięcej osób włączyć w te działania. I nie chodziło tu o wygórowane wymagania, ale o to, żebyśmy wspólnie zrobili to, na co się umówiliśmy. Czyli najpierw wspólne ustalanie harmonogramu działań, a potem realizowanie ich, jak również podział odpowiedzialności za powodzenie przedsięwzięcia. Nie, że pada rozkaz, a my musimy go wykonać. Zawsze mieliśmy pełną świadomość wszelkich aspektów naszych działań – podkreśla moja rozmówczyni.

W podobnym duchu wypowiada się o Naczelniczce ZHP Joanna Stompel. – Dla mnie jedną z najcenniejszych zalet Ani jest to, że po objęciu funkcji Naczelniczki ZHP nie zmieniła się ani trochę. Tworzy ze współpracownikami relacje partnerskie, skraca dystans pomiędzy sobą a ludźmi, którzy ją otaczają w środowisku harcerskim – podkreśla moja rozmówczyni.

– W tym, co robi, niezwykle ważne jest posiadanie uporządkowanego systemu wartości, który pozwala odnaleźć się w trudnych i zaskakujących sytuacjach oraz podjąć właściwe decyzje. Myślę, że Ania to ma – mówi Joanna Stompel. – Jakkolwiek kolokwialnie by to nie zabrzmiało, ona nie „gra na siebie”, tylko stawia na pracę zespołową i docenia pracę i zaangażowanie innych ludzi. – Można powiedzieć, że Ania reprezentuje mój ulubiony sposób „prowadzenia” ludzi – śmieje się instruktorka Hufca ZHP Łódź-Widzew.

Największym wyzwaniem dla hm. Anny Nowosad jest dostosowanie narzędzi wychowawczych ZHP do zmian wprowadzonych przez reformę szkolnictwa. – Nasza metodyka jest przystosowana do wieku i poziomu rozwoju dzieci. Tak więc inaczej jest skonstruowany program dla harcerzy i harcerek w wieku 10-13 lat – uczniów szkoły podstawowej, a inaczej ten dla naszych starszych podopiecznych – gimnazjalistów. Reforma szkolnictwa sprawiła, że musimy przeanalizować dotychczasowy sposób działania i podjąć decyzję, czy chcemy dopasować go do zmian w systemie edukacji. – To jedno z dwóch kluczowych zadań obok dostosowania narzędzi, którymi pracujemy z dziećmi i młodzieżą do wyzwań, przed którymi oni dziś stają. Oba zadania przekładają się bezpośrednio na to, czy jako ZHP proponujemy taką ofertę wychowawczą, która trafia do współczesnej młodzieży i czy ta oferta spotyka się z pozytywnym odbiorem rodziców młodych harcerzy.

– Mamy teraz do czynienia z coraz większą liczbą dzieci, których rodzice, ani nikt z najbliższego otoczenia nigdy nie był w harcerstwie. Ci dorośli nie mają świadomości, na czym polega harcerskie wychowanie, a swoją wiedzę opierają na stereotypach lub na doniesieniach medialnych, w których harcerze są ukazywani w sposób mocno okrojony, najczęściej przy okazji innych, na ogół dramatycznych wydarzeń. Dla ludzi, w których rodzinie są tradycje harcerstwie, jest oczywiste, że w naszej służbie nie chodzi o bieganie po lesie w krótkich spodenkach, ale o rozwijanie umiejętności i kształtowanie określonych postaw. Jesteśmy organizacją wychowawczą – podkreśla Naczelniczka ZHP.

Dodaje również, że w dzisiejszych czasach, wśród różnorodności ofert edukacyjnych dla dzieci, harcerstwo jest przez rodziców traktowane jak jedna z bardzo wielu opcji. – Kiedyś bywało jedyną możliwością spędzania czasu poza domem, szkołą lub podwórkiem, i stąd cieszyło się większą popularnością – mówi Naczelniczka Związku Harcerstwa Polskiego.

Jest duża szansa, że hm. Annie Nowosad uda się sprostać współczesnym wyzwaniom ZHP, bo harcerstwo to dla niej praca i pasja. Poza tym, jak twierdzi Katarzyna Dzięciołowska, nie ma dla niej rzeczy niemożliwych. – Ania uważa, że jak coś postanowimy, to wypracujemy metodę, żeby to osiągnąć i wspólnie zrealizujemy. Nie ma, że za trudne, za dużo, albo zbyt przytłaczające: według niej zawsze się znajdzie rozwiązanie – mówi instruktorka Hufca ZHP Warszawa-Ochota.

Dla hm. Anny Nowosad niezwykle istotne jest wykrojenie z napiętego harmonogramu zadań czasu tylko dla siebie. Uważa, że taka równowaga jest niezbędna, żeby się sprawdzać jako naczelniczka ZHP. – To piękna i fascynująca praca, ale trzeba uważać, żeby się w niej nie zatracić. Choć to niełatwe, staram się zawsze znaleźć czas i przestrzeń na życie prywatne – mówi zdecydowanie Anna Nowosad. – I jeszcze jedno: nie można dać się zwieść fałszywemu przeświadczeniu, że beze mnie organizacja nie będzie działała. Będzie działała.

Hm. Anna Nowosad jest Naczelniczką ZHP od 8 grudnia 2017 roku. Wywodzi się z Hufca Warszawa-Ochota, w którym rozpoczęła swoją harcerską drogę w 1989 roku. Była drużynową 21 Gromady Zuchowej „Mrówki w trampkach”, a następnie pełniła także funkcję namiestniczki zuchowej i odpowiadała za bieżące wsparcie wszystkich gromad zuchowych działających w Hufcu Warszawa Ochota. Przez pięć lat była komendantką tego hufca. Od 2010 roku działała we władzach Chorągwi Stołecznej ZHP, najpierw w radzie chorągwi, a następnie w latach 2013-2017 jako zastępczyni komendantki Chorągwi odpowiadając za relacje i współpracę z 26 hufcami Chorągwi. 

Na poziomie krajowym współtworzy kursy harcmistrzowskie „Cogito”, współtworzyła raport z ewaluacji realizacji Strategii ZHP na lata 2012-2017, była także członkinią komend ogólnopolskich zlotów i reprezentacji na zloty międzynarodowe. W latach 2005-2007 w Głównej Kwaterze ZHP odpowiadała za sprawy zagraniczne i pełniła funkcję komisarki zagranicznej ZHP.

Po mamie, babci i prababciach warszawianka. Od kilku lat dzieli życie prywatne między Warszawę i Trójmiasto.