Publicystyka - ngo.pl

W cyklicznych sondażach, których wyniki opisywane są w raportach „Aktywność i doświadczenia Polaków”, badacze CBOS pytają Polaków, czy w ostatnim roku przekazali pieniądze, a także rzeczy (np. ubrania czy książki) na cele dobroczynne. W 2018 roku twierdzącej odpowiedzi na obydwa pytania udzieliło więcej badanych niż w latach poprzednich. Jak widać na poniższym wykresie, między 2016 a 2017 rokiem nastąpił widoczny wzrost praktyk filantropijnych.

Druga dobra informacja związana jest z deklarowaną częstotliwością zaangażowania w filantropię. Co prawda 20% Polaków twierdzi, że w 2017 roku pieniądze na cele dobroczynne przekazało tylko raz, ale 45% zrobiło to kilka razy, a 5% wiele razy.

Co sprzyja częstszemu zaangażowaniu w filantropię? W raporcie CBOS można przeczytać, że jest to wyższe wykształcenie, dochody nie niższe niż 2000 zł na osobę w gospodarstwie domowym, a także duże zaangażowanie w praktyki religijne. Niestety, nie wiadomo, jakie cele dobroczynne najczęściej wspierają Polacy, a także jak często są one realizowane przez organizacje pozarządowe.

Efekty stopniowo rosnącej filantropii Polaków są widoczne w budżetach stowarzyszeń i fundacji. W 2017 roku 51% organizacji korzystało z finansowych lub rzeczowych darowizn od osób indywidualnych, w 2014 roku było ich 45%.

Jednak skala wsparcia nie jest duża. Większość organizacji (66%), które w 2017 roku otrzymały darowizny, otrzymało wsparcie od kilku osób. Kolejne 23% zostało dofinansowanych przez ponad 10, ale nie więcej niż 50 darczyńców. 10% organizacji korzystających z filantropii (a więc około 4% wszystkich NGO) otrzymało w 2017 roku darowizny od ponad 50 osób.

Jakie organizacje częściej mogą liczyć na filantropijne wsparcie? Na pewno ważna jest dziedzina działalności – organizacje charytatywne, a także działające na rzecz chorych czy niepełnosprawnych otrzymują darowizny zdecydowanie częściej niż pozostałe, a także mają więcej darczyńców. Na przychody z dobroczynności Polaków częściej mogą też liczyć organizacje o szerokim zasięgu działań, ponadprzeciętnych budżetach, zatrudniające pracowników.

Zasoby ludzkie i finansowe są potrzebne, aby prowadzić systematyczne działania mające na celu pozyskiwanie funduszy od osób indywidualnych lub firm. Tak rozumianym fundraisingiem zajmuje się 38% organizacji.

Organizacje, które zabiegają o pozyskanie środków od osób lub firm jako zdecydowanie najczęstszą praktykę wskazują osobiste kontakty z kluczowymi darczyńcami (66%). Co ciekawe – taką formę osobistego kontaktu preferują zarówno organizacje otrzymujące kilka darowizn, jak i te otrzymujące ich kilkadziesiąt. W dalszej kolejności wymieniana jest wysyłka e-maili, a także listy tradycyjne oraz rozmowy telefoniczne. Inne formy działań fundraisingowych wybierane są znacznie rzadziej.

Większość organizacji (65%), które starają się pozyskiwać darowizny od indywidualnych lub biznesowych darczyńców, posiada ich dane kontaktowe i przesyła podziękowania za wpłaty. Często praktyką jest także informowanie o sposobie wydatkowania środków oraz generalnie działaniach podejmowanych przez organizację, a także zachęcanie do dalszych wpłat.

Z deklaracji stowarzyszeń i fundacji wynika, że 62% NIE zajmuje się fundraisingiem. Jednak większość prowadzi różnego rodzaju działania komunikacyjne. Okazuje się, że organizacje, które inwestują w swoją komunikację częściej otrzymują darowizny.

„Inwestowanie” można rozumieć dosłownie (faktycznie – z punktu widzenia pozyskiwania darowizn skuteczne wydają się takie formy zaistnienia dla opinii publicznej, jak prowadzenie kampanii w przestrzeni publicznej oraz reklamy w mediach), ale i mniej kosztowne formy komunikacji okazują się skuteczne. Organizacje, które wysyłają newslettery, są aktywne w internecie, informują o swojej działalności poprzez ulotki i plakaty, listy tradycyjne, obecność na wydarzeniach (np. festynach i jarmarkach) otrzymują darowizny od osób indywidualnych częściej niż te, które tych działań nie podejmują.

W danych można też znaleźć podpowiedź, jaki typ przekazu z punktu widzenia pozyskiwania darczyńców wydaje się skuteczny. Okazuje się, że częściej korzystają z filantropii i otrzymują więcej darowizn organizacje, które z otoczeniem komunikują się w celu pozyskania darczyńców i wolontariuszy. Można przypuszczać, że darczyńcy nagradzają te stowarzyszenia i fundacje, które wprost formułują apel o wsparcie.

Wskazać można też inny cel komunikowania się z otoczeniem, którego realizacja łączy się z częstszym otrzymywaniem darowizn. Organizacje, których działania komunikacyjne służą zwiększeniu społecznej świadomości problemu, którym się zajmują także częściej niż pozostałe korzystają z dobroczynności i otrzymują relatywnie więcej darowizn. Być może do darczyńców ich przemawia autentyczne zaangażowanie. Co ciekawe, efekt odwrotny osiągają organizacje, które działania komunikacyjne podejmują, aby pochwalić się swoimi sukcesami – z danych wynika, że one otrzymują darowizny rzadziej i od mniejszej liczby darczyńców.

W artykule wykorzystano wyniki sondażu CBOS „Aktywność i doświadczenia Polaków w 2017 roku” oraz wyniki badania „Kondycja organizacji pozarządowych w Polsce 2018”, zrealizowanego metodą CAWI przez Stowarzyszenie Klon/Jawor w 2018 roku na ogólnopolskiej, losowej próbie 1,4 tys. stowarzyszeń i fundacji.

Badania „Kondycja organizacji pozarządowych w Polsce 2018” zostały sfinansowane ze środków Fundacji im. Stefana Batorego oraz środków Polsko-Amerykańskiej Fundacji Wolności.