Czy 1% przegra z Polskim Ładem? Ilona Pietrzak: 1% podatku od firm dla organizacji pożytku publicznego
Zacznijmy od początku. Gdy w 2004 roku, po wielu latach prac, wprowadzano możliwość odpisu 1% z PIT, wierzono, że będzie to mechanizm rozwijający filantropię w Polsce. W założeniu pozyskane w ten sposób pieniądze, miały wzmacniać organizacje instytucjonalnie, zwiększając ich niezależność, w szczególności od pieniędzy publicznych.
Ilona Pietrzak – wiceprezes Instytutu Spraw Obywatelskich
Od redakcji:
Polski Ład może znacznie zmniejszyć kwoty, które organizacje pożytku publicznego otrzymują w ramach 1%, dlatego rząd planuje mechanizm wsparcia. Nie znamy szczegółów projektu. Liczymy na ich zaprezentowanie oraz dyskusję z udziałem III sektora.
Oczekując, zapraszamy organizacje do tego, aby w portalu dzieliły się uwagami na temat tego, jak powinno wyglądać takie wsparcie. Jak organizacje pożytku publicznego, które korzystają z 1%, szacują skutki zmian zarówno w swoim przypadku, jak i na poziomie tej części sektora? Czy przepisy będą musiały zostać skonstruowane na nowo, a tym samym, czy nowa sytuacja nie powoduje więcej szkody niż pożytku?
Zapraszamy do portalowej debaty „Czy 1% przegra z Polskim Ładem?”. Teksty (do 3 tys. znaków; wraz z krótką notką biograficzną i zdjęciem autora / autorki) prosimy przysyłać na adres redakcja@portal.ngo.pl. Jesteśmy ciekawi Waszych głosów.
W jakim miejscu jesteśmy?
Obecny 1% podatku wspiera przede wszystkim pożytek prywatny, nie publiczny. Pieniądze kierowane są na konkretne subkonta – świadomie lub za pomocą tzw. sztywnych mechanizmów, z których podatnik nawet nie zdaje sobie sprawy. Ponad 1/3 kwoty z 1% trafiła do pięciu pierwszych OPP z listy Ministerstwa Finansów (MF dane za 2020 r., uprawnionych OPP ponad 8,6 tys.).
W tym roku podatnicy będą jeszcze rozliczać się na starych zasadach (rozliczenie 2022 za 2021 rok). Wpływy z 1% dla organizacji pożytku publicznego w 2022 roku nie spadną, jest nawet duże prawdopodobieństwo, że będą wyższe. Jednak już w 2023 r. – tak. Stąd tak duże obawy, w szczególności tzw. „subkontowców”.
→ „Czy 1% przegra z Polskim Ładem? Agnieszka Jóźwicka: Zapowiadają się prawdziwe schody”
Obowiązujący od stycznia Polski Ład sprawia, że część podatników nie będzie płacić podatku, z uwagi na wyższą kwotę wolną od podatku. Inne osoby mogą zapłacić mniejszy podatek. Tym samym część podatników nie będzie mogła przekazać 1%, a inni przekażą go w niższej kwocie niż dotąd. Konsekwencją tego będą niższe wpływy do OPP.
Teoretycznie rządzący zapewniają, że te wpływy nie spadną, a jeśli spadną, to będzie „jakiś” system rekompensat. Jaki? Tego nikt jeszcze nie wie…
→ „Premier zapowiada, że 1% nie spadnie z powodu Polskiego Ładu”
→ „Jak wesprzeć 1% w realiach Polskiego Ładu. Komentarz do zapowiedzi Premiera
Znajdźmy trzecią drogę
A gdyby zawalczyć o nowe narzędzie wsparcia organizacji – 1% z podatku CIT (Corporate Income Tax)? Gdyby możliwość przekazywania 1% podatku umożliwić również firmom? Polska byłaby drugim po Słowacji krajem, który wprowadziłby to rozwiązanie.
Bazując na doświadczeniach naszych sąsiadów, wśród kluczowych korzyści takiego rozwiązania wymienić można: dodatkowe środki w wysokości ok. 500-600 mln zł rocznie dla OPP. Naturalnym staje się, że firmy będą chętniej zostawiały 1% z CIT lokalnie – tu, gdzie działają, skąd zatrudniają pracowników. Co za tym idzie, większość środków z 1% CIT będzie wydatkowana na projekty ważne dla lokalnej społeczności, w których dana firma funkcjonuje. Daje to szanse na pozyskanie większych środków przez OPP spoza czołówki listy MF.
To także możliwość włączenia załogi, związku zawodowego, rady pracowników, a nawet klientów w proces decyzyjny – kogo wesprzeć 1% (w myśl: wspólnie wypracowaliśmy zysk, razem zdecydujmy, której organizacji przekażemy 1%).
Na Słowacji mechanizm ten dodatkowo połączono z zachętą do filantropii. Jeśli firma przekazuje w postaci darowizny na NGO minimum połowę procenta sumy, którą chce odpisać, wtedy uzyskuje prawo do przekazania 2% podatku. Spowodowało to, że nastąpił gwałtowny wzrost tych przedsiębiorstw, które wyrównują fundusze z odpisu procentowego przeznaczane na organizacje pozarządowe swoimi własnymi.
Znajdźmy trzecią drogę. Wprowadźmy dodatkowy mechanizm – 1% od firm. Zachęcam do poparcia pomysłu i podpisania petycji na: www.instytutsprawobywatelskich.pl/1-procent-od-firm-podpisz-petycje/
Ilona Pietrzak – od 13 lat związana z sektorem społecznym. Wiceprezes Instytutu Spraw Obywatelskich, w którym dba o tworzenie kampanii łączących przekaz merytoryczny z budowaniem silnej i niezależnej organizacji. Trener i doradca w zakresie zarządzania, ekonomii społecznej oraz fundraisingu. Przedsiębiorca społeczny. Kierownik merytoryczny inicjatywy #1ProcentOdFirm.
Źródło: informacja własna ngo.pl
