Publicystyka - ngo.pl

Najbliższe lata zdecydują, czy Unia Europejska stanie się globalnym liderem w budowaniu społecznej odporności na kryzysy, czy też pogrąży się w ich spirali. 

Dziś w debacie o bezpieczeństwie – zarówno całej Unii, jak i Polski – w której dużo uwagi poświęca się obronności i konkurencyjności gospodarki, często umyka fakt, że w czasach kryzysów jesteśmy tak silni, jak odporne są nasze najbardziej wrażliwe społecznie grupy, tj. seniorzy, osoby z niepełnosprawnościami, a przede wszystkim dzieci. To one, pozbawione realnej reprezentacji i wpływu na decyzje polityczne, ponoszą największe konsekwencje dzisiejszych działań, a jednocześnie to od ich kondycji zależy przyszłość naszej wspólnoty.

Tymczasem Europa zmaga się z kryzysem demograficznym i pogarszającym się zdrowiem młodego pokolenia. Coraz więcej dzieci cierpi na choroby cywilizacyjne – astmę, alergie, cukrzycę typu 2, zaburzenia hormonalne i depresję. To skutek funkcjonowania w świecie, w którym zanieczyszczone smogiem, hałasem i plastikiem środowisko, niskiej jakości żywność, deficyt kontaktu z naturą, niezdrowy styl życia i cyfrowe uzależnienia stały się codziennością. Jak zatem budować silną i odporną wspólnotę oraz konkurencyjną gospodarkę, jeśli całe pokolenie dorasta w środowisku, które odbiera im zdrowie i poczucie bezpieczeństwa?

Odpowiedź na to pytanie rozmywa dezinformacja – zwłaszcza klimatyczna i zdrowotna – która podważa naukowe fakty i osłabia społeczną zdolność do podejmowania racjonalnych decyzji. Wpisuje się to w szerszą strategię osłabiania Unii Europejskiej przez zewnętrzne siły, w tym Rosję, która poprzez szerzenie fake newsów i wspieranie skrajnych ugrupowań politycznych dąży do destabilizacji wspólnoty. W efekcie dezinformacja nie tylko hamuje transformację energetyczną i klimatyczną, ale także uderza w fundamenty europejskiej demokracji i bezpieczeństwa.

Nakładają się na to nieuczciwe praktyki marketingowe, takie jak greenwashing, które wprowadzają konsumentów w błąd, sugerując fałszywe działania proekologiczne i podważając zaufanie do realnych rozwiązań. Wbrew populistycznym narracjom, prawdziwym zagrożeniem dla konkurencyjności europejskiej gospodarki nie jest zrównoważony rozwój, lecz dalsze ignorowanie kosztów zewnętrznych modelu business as usual.Podejście to nie tylko prowadzi do degradacji środowiska, wyczerpywania zasobów naturalnych, pogłębienia nierówności społecznych i konfliktów, ale również odbiera zdrowie milionom Europejczyków, zwiększając koszty systemów ochrony zdrowia i obniżając jakość życia.

W tej wojnie kognitywnej, toczonej szczególnie zaciekle w ostatnim cyklu wyborczym, umyka istota strategii Europejskiego Zielonego Ładu: to, co dobre dla przyrody, jest jednocześnie korzystne dla zdrowia i gospodarki. Poprawa jakości powietrza, dostęp do zdrowej żywności, ochrona bioróżnorodności, adaptacja miast do zmian klimatu i rozwój zrównoważonego transportu to nie tylko działania proekologiczne, ale także inwestycja w odporność społeczną i ekonomiczną.

Kandyduję do Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego, ponieważ chcę, aby głos rodziców, osób pełniących funkcje opiekuńcze, organizacji społecznych zajmujących się ochroną środowiska, zdrowia, demokracji i praw człowieka, a przede wszystkim głos najmłodszego pokolenia był lepiej słyszany na poziomie unijnym. W ramach wykonywania mandatu chciałabym skupić się na działaniach, które mogą realnie przyczynić się do realizacji, deklarowanej przez EKES misji, rozumianej jako kształtowanie unijnych w sposób zrównoważony i sprawiedliwy społecznie, a także budowanie odporności społecznej i gospodarczej poprzez zapewnienie, że transformacja klimatyczno-energetyczna i cyfrowa przebiega w sposób sprawiedliwy i inkluzyjny.

Jako przedstawicielka ruchu Rodzice dla Klimatu, chciałabym podjąć starania na rzecz implementacji inicjatywy EU 4 Kids Health, która zdrowie najmłodszych pokoleń stawia w centralnym punktem europejskiej polityki zdrowotnej i środowiskowej dążąc do tego, by wszystkie regulacje prawne UE były weryfikowane pod kątem ich wpływu na zdrowie dzieci. Decyzje podejmowane na poziomie unijnym kształtują prawo i polityki krajowe, dlatego profilaktyka chorób cywilizacyjnych, ochrona zdrowia najmłodszych i eliminacja szkodliwych czynników środowiskowych muszą stać się integralnym elementem procesu legislacyjnego obok unijnych zasad „zanieczyszczający płaci” oraz „nie czyń znaczącej szkody”, których lekceważenie skutkuje przerzucaniem kosztów środowiskowych i zdrowotnych na społeczeństwo.

 Wspieranie strategii „Od pola do stołu” oraz eliminacja toksycznych substancji z produktów spożywczych i codziennego użytku to kluczowe kroki w ochronie zdrowia dzieci. W dobie kryzysu bezpieczeństwa żywnościowego oraz zdrowotnego, zarówno skracanie łańcuchów dostaw żywności, jak i dieta planetarna - korzystna dla zdrowia ludzi i dla środowiska - powinny stać się normą w krajach UE, a nie wyjątkiem.

Nie da się mówić o zdrowym środowisku bez realnych działań w zakresie transportu i energetyki. Smog i hałas komunikacyjny mają bezpośredni wpływ na zdrowie publiczne, a ekspozycja na zanieczyszczenia w dzieciństwie zwiększa ryzyko chorób przewlekłych w dorosłym życiu. Dlatego w Sekcji Transportu, Energii, Infrastruktury i Społeczeństwa Informacyjnego (TEN) chcę działać na rzecz rozwoju ekologicznego transportu publicznego i zrównoważonych form mobilności, szczególnie w pobliżu placówek oświatowych, a także pracować nad skuteczniejszą ochroną rodzin przed ubóstwem energetycznym.

Innym kluczowym wyzwaniem, którego chciałabym się podjąć w EKES, jest ochrona konsumentów, w tym najmłodszych, przed nieuczciwymi praktykami rynkowymi i dezinformacją. Jako członkini Sekcji Jednolitego Rynku, Produkcji i Konsumpcji (INT) będę zabiegać o surowsze regulacje dotyczące greenwashingu oraz marketingu wprowadzającego dzieci w błąd. Przemysł spożywczy, kosmetyczny i cyfrowy coraz częściej wykorzystuje manipulacyjne techniki, aby promować produkty szkodliwe dla zdrowia lub środowiska, dlatego konieczne jest skuteczne egzekwowanie dyrektywy antygreenwashingowej i wprowadzenie realnych sankcji dla firm łamiących zasady etycznego marketingu. Równie istotne dla ochrony konsumentów i integralności debaty publicznej jest zobowiązanie platform cyfrowych do skuteczniejszego przeciwdziałania dezinformacji.

Zdrowie publiczne jest nierozerwalnie związane z polityką społeczną, dlatego widzę potrzebę działania w Sekcji Zatrudnienia, Spraw Społecznych i Obywatelstwa (SOC) na rzecz integracji polityk klimatycznych i zdrowotnych. Ponadto lepsze zabezpieczenia na wypadek klęsk żywiołowych, skuteczniejsze strategie adaptacji do zmian klimatu oraz walka z wykluczeniem transportowym i energetycznym to działania, które mogą realnie poprawić jakość życia najbardziej narażonych grup. W tym kontekście polityka społeczna powinna uwzględniać zarówno potrzeby zdrowotne, jak i środowiskowe, kładąc szczególny nacisk na prewencję i adaptację do dynamicznie zmieniającej się rzeczywistości​. Zdrowie dzieci nie może być na dalszym planie w polityce klimatycznej, transportowej czy energetycznej – powinno stać się jej punktem odniesienia.

Działając w EKES, chcę także aktywnie wspierać rozwój niezależnych organizacji pozarządowych, które odgrywają kluczową rolę w monitorowaniu wdrażania polityk publicznych i stanowią jeden z fundamentów społeczeństwa obywatelskiego. Niepokojącym zjawiskiem w debacie publicznej jest coraz częstsze zrównywanie rzecznictwa w interesie publicznym z lobbingiem biznesowym, a także próby ograniczania udziału trzeciego sektora w procesach legislacyjnych. To niebezpieczny trend, który podważa sens demokratycznego dialogu i osłabia rolę społeczeństwa obywatelskiego. Dlatego konieczne jest przeciwdziałanie marginalizacji organizacji pozarządowych oraz ich deprecjonowaniu w debacie europejskiej.

Organizacje pozarządowe muszą być obecne w kluczowych procesach decyzyjnych, budować swoją pozycję poprzez eksperckie analizy i skuteczne rzecznictwo oraz aktywnie przeciwdziałać dezinformacji, która coraz częściej uderza w sektor obywatelski. Dostrzegam także pilną potrzebę wypracowania skutecznych mechanizmów ich finansowania, tak by nie były zależne od krótkoterminowych grantów czy ograniczeń wynikających z politycznych kalkulacji poszczególnych rządów. Tylko silne i niezależne społeczeństwo obywatelskie będzie w stanie skutecznie wspierać demokratyczne procesy i realizację ambitnych celów, w tym w zakresie zdrowia, klimatu i ochrony praw człowieka.

Pochodzę z niewielkiej miejscowości w województwie świętokrzyskim. W spektrum moich zainteresowań od zawsze znajdywały się prawa człowieka – zwłaszcza kobiet i dzieci – oraz zagadnienia związane z ekologią, gospodarką, antropologią i partycypacją społeczną. W 2000 roku przeprowadziłam się do Warszawy, gdzie studiowałam afrykanistykę i stosunki międzynarodowe na Uniwersytecie Warszawskim, a następnie reżyserię w Akademii Filmu i Telewizji. W 2025 roku ukończyłam również studia z zakresu polityki klimatycznej i zarządzania transformacją energetyczną na Wydziale Zarządzania UW. Jestem także Ambasadorką Europejskiego Paktu na rzecz Klimatu, absolwentką 31. edycji Szkoły Liderów im. Zbigniewa Pełczyńskiego oraz stypendystką programu Climate Parent Fellowship, wspierającego rzecznictwo na rzecz sprawiedliwości klimatycznej i ochrony zdrowia dzieci. Moje doświadczenie akademickie obejmuje także stypendium Erasmus w Paryżu, staż dyplomatyczny w placówce konsularnej w Dar es Salaam oraz realizację projektów badawczych i dokumentalnych w Kenii.

Pracę w trzecim sektorze rozpoczęłam w trakcie studiów, ponad dwie dekady temu, w Forum Kenijsko-Polskim, gdzie angażowałam się w działania na rzecz edukacji globalnej, współpracy międzynarodowej oraz promocji milenijnych celów rozwoju. Przez ponad 15 lat pracowałam w branży medialnej jako producentka, scenarzystka i reżyserka programów telewizyjnych, seriali oraz filmów dokumentalnych. Od 2020 roku współtworzę ruch Rodzice dla klimatu, prowadząc rzecznictwo w sprawie prawa do czystego powietrza, dostępu do zdrowej żywności, edukacji klimatycznej, sprawiedliwej transformacji klimatyczno-energetycznej, ochrony zdrowia publicznego, a także przeciwdziałania dezinformacji i greenwashingowi.

Moja działalność obejmuje opiniowanie krajowych polityk, organizację debat i konsultacji społecznych – zarówno na poziomie lokalnym, jak i międzynarodowym. Reprezentowałam ruch Rodzice dla Klimatu na międzynarodowych forach takich jak COP26, Stockholm+50, Start With Children, Early Childhood Development, a także w ramach wydarzeń ogólnopolskich, m.in. Europejski Kongres Samorządów, Campus Polska Przyszłości, Droga do Prezydencji, Miasta Bez Smogu. Biorę aktywny udział w pracach krajowych gremiów doradczych, w tym Grupy ds. Powietrza przy Ministerstwie Klimatu i Środowiska oraz Rady Organizacji Pozarządowych ds. polskiej prezydencji w Radzie UE. Uczestniczę w posiedzeniach komisji sejmowych i senackich oraz współorganizuję spotkania w ramach Parlamentarnego Zespołu „Rodzice dla Klimatu”. Współpracuję z ekspertami, samorządami i decydentami, aby zdrowie dzieci oraz ochrona klimatu stały się integralnymi elementami polityki europejskiej.

Moje zaangażowanie wynika z osobistej motywacji – jako matka doskonale rozumiem, jak wielkim wyzwaniem jest zapewnienie dzieciom zdrowego i bezpiecznego środowiska do życia. Obejmując mandat w EKES, będę dążyć do tego, aby zdrowie i przyszłość naszych dzieci były priorytetem polityk europejskich – tak, by troska o klimat stała się równocześnie troską o życie i bezpieczeństwo kolejnych pokoleń.