Publicystyka - ngo.pl

Komenda Główna Państwowej Straży Pożarnej udostępniła kolejną wersję projektu ustawy o Ochotniczych Strażach Pożarnych. Przypomnijmy, że projekt to propozycja zupełnie nowej regulacji poświęconej strażakom ochotnikom (obecnie nie mają oni "swojej" dedykowanej ustawy). Najnowsza wersja projektu podtrzymuje wcześniejsze założenie - planuje się, żeby nowe przepisy obowiązywały od 1 stycznia 2022 r.

Pierwotny projekt poznaliśmy pod koniec kwietnia. Projekt powstał w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji, ale od samego początku bardzo ważną rolę odgrywała Komenda Główna Państwowej Straży Pożarnej. Projekt konsultowano w maju i czerwcu, ale formalnie pojawił się na rządowej ścieżce legislacyjnej dopiero z początkiem lipca.

"Uczestnictwo OSP i ich aktywność w tym systemie [Krajowy System Ratowniczo-Gaśniczy] wymaga podniesienia obowiązujących i rozproszonych regulacji prawnych do jednego aktu prawnego rangi ustawowej. Projektowana ustawa wprowadza rozwiązania, które tworzą warunki sprzyjające rozwojowi OSP" - przeczytamy w opisie projektu zamieszonym w wykazie prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów.

"W projekcie przewiduje się określenie sposobu ustalania zdolności i gotowości operacyjnej jednostki ratowniczo-gaśniczej OSP na terenie gminy, przez wprowadzenie m.in. obowiązku uzgodnienia spraw z zakresu ochrony przeciwpożarowej na terenie gminy z właściwym miejscowo komendantem Państwowej Straży Pożarnej (PSP) oraz  radą gminy. W przypadku, gdy na terenie gminy nie występują jednostki ochrony przeciwpożarowej, projekt przewiduje, że gmina taka zobowiązana zostanie do zawarcia umowy z gminą sąsiednią dysponującą jednostką ratowniczo-gaśniczą OSP" (kolejny fragment opisu z wykazu prac legislacyjnych).

Projekt przewiduje też uregulowanie kwestii świadczeń dla ratowników OSP (to element najczęściej podkreślany przez projektodawców podczas publicznych prezentacji projektu i podczas konsultacji), odszkodowań, rekompensat, ekwiwalentów i ochrony prawnej.

W projekcie znalazły się również rozdziały poświęcone finansowaniu i majątkowi OSP.

Pierwsza upubliczniona wersja projektu miała 36 artykułów - najnowsza ma ich już 55.

Projektodawcy kolejny raz "puszczają w obieg" nową wersję projektu z pominięciem rządowego serwisu legislacja.gov.pl. Kiedy przygotowywaliśmy ten tekst, wersji, która została tu omówiona, nie ma pod adresem https://legislacja.gov.pl/projekt/12348654 (czyli na stronie projektu ustawy o Ochotniczych Strażach Pożarnych, UD 241, w serwisie Rządowego Procesu Legislacyjnego). Ponownie projektodawcy uznali, że odpowiednim miejscem do komunikowania się z zainteresowanymi jest strona Komendy Głównej Państwowej Straży Pożarnej. Ponownie też pokazali "goły" projekt tzn. bez aktualnego uzasadnienia i oceny skutków regulacji.

Głównym adresatem proponowanych rozwiązań są oczywiście strażacy ochotnicy działający w OSP. Związek Ochotniczych Straży Pożarnych RP nie miał możliwości uczestniczyć w pracach nad nową regulacją, w takim stopniu jak strażacy zawodowi. Uczestniczył oczywiście w konsultacjach, śledząc (nie bez trudu) kolejne wersje projektu i zgłaszając do nich uwagi. W opinii dotyczącej najnowszej wersji Związek przypomina, że zupełnie nowa ustawa wcale nie jest tym, co teraz najbardziej potrzebują ochotnicy.  

"ZOSP RP nadal podtrzymuje swoje stanowisko zajęte przez Zarząd Główny Stowarzyszenia, iż do osiągnięcia założonego celu najlepszym rozwiązaniem byłaby stosowna nowelizacja ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej. Odrębnej regulacji wymaga tylko kwestia dodatków do emerytur dla strażaków OSP. Taki stanowisko znajduje poparcie także w stanowisku Rządowego Centrum Legislacji z 21 lipca 2021 r. (RCL.DPKA.550.16/2021), które opublikowane jest pod poniżej podanym linkiem: https://legislacja.rcl.gov.pl/docs//2/12348654/12800469/12800472/dokument523788.pdf" - przeczytamy na stronie Związku. 

Mimo to strażacy ochotnicy konsekwentnie zgłaszają uwagi szczegółowe do projektu z 11 października.

Przygotowanie nowej regulacji dla strażaków ochotników odbywa się w sposób nietypowy. Niedopuszczenie ZOSP RP do prac nad projektem na podobnych zasadach, na jakich uczestniczyli w nich przedstawiciele Państwowej Straży Pożarnej, nie było może wielkim zaskoczeniem (co nie znaczy, że było to podejście prawidłowe), ale już półoficjana wersja projektu z początku kwietnia, nie do końca zadowalający tryb wiosennych (pre)konsultacji i kolejne ruchy dotyczące tego przedłożenia (co opisywaliśmy w materiale O co chodziło w konsultacjach…) trudno zrozumieć. Podobnie przedstawienie najnowszej wersji bez publikacji w serwisie legislacja.gov.pl oraz bez uzasadnienia/OSR-u.

Najnowszy projekt ma zapisaną datę wejścia w życie. Ma to być 1 stycznia 2022 roku. Z informacji uzyskanych przez ngo.pl wynika, że projektodawcy są zdeterminowani, żeby utrzymać ten termin. Projekt ma szansę trafić do Sejmu na początku listopada. Wygląda na to, że praca nad tą ważną regulacją - jej etap sejmowy - odbędzie się w przyspieszonym tempie, a przepisy nie będą miały odpowiedniego dla tego typu ustawy vacatio legis (jeszcze w kwietniu zakładano, że vacatio legis wyniesie 6 miesięcy).

Czy rzeczywiście z nowym rokiem strażacy ochotnicy znajdą się w zupełnie nowej rzeczywistości prawnej? Będziemy na bieżąco informować o kolejnych ruchach w sprawie projektu stawy o Ochotniczych Strażach Pożarnych.  

26 października 2021 r. Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o ochotniczych strażach pożarnych, przedłożony przez ministra spraw wewnętrznych i administracji. Więcej informacji pod adresem https://www.gov.pl/web/premier/projekt-ustawy-o-ochotniczych-strazach-pozarnych

(mimo przyjęcia projektu, ani w serwisie legislacja.gov.pl, ani w informacji do której linkujemy wyżej, aktualnego projektu - w chwili przyjmowania, a także dzień później - nie zamieszczono)