Publicystyka - ngo.pl

Wyrok Trybunału Konstytucyjnego w sprawie ograniczenia dopuszczalności aborcji stał się ważnym pretekstem do zabrania głosu przez młodych ludzi. Gniew wyrazili nastolatkowie i nastolatki, uczennice i uczniowie szkół ponadpodstawowych, a także studenci i studentki, których możemy określić mianem młodych dorosłych.

Kwestia aborcji jest szczególnie istotna dla osób na początku dorosłości. Widmo niechcianej ciąży, która przekreśla plany i marzenia dotyczące własnego rozwoju zawodowego jest dla nich bardzo aktualna. Także dla tych młodych ludzi, którzy myślą o założeniu rodziny i posiadaniu dzieci, wyrok TK może wydać się przerażający, kiedy wezmą pod uwagę konieczność donoszenia ciąży skutkującej śmiercią lub ogromnym cierpieniem dziecka zaraz po narodzeniu. 

Ograniczenie prawa do bezpiecznej i legalnej aborcji przez wyrok zakazujący terminacji ciąży ze względów embriopatologicznych zostało zatem odebrane przez młodych jako działanie państwa zagrażające ich bezpiecznemu i swobodnemu planowaniu własnej przyszłości. Wśród osób będących u progu dorosłości takie zagrożenie jest czymś trudnym do zaakceptowania i wywołuje sprzeciw.

Należy jednak pamiętać, że nie jest to pierwsza sprawa, która sprowokowała młodych do wyjścia na ulice, by bronić wolności i domagać się polityki państwa, która uwzględniałaby ich interesy oraz potrzeby. Podobna aktywizacja ma także miejsce w kontekście kryzysu ekologicznego i nadciągającej katastrofy klimatycznej. W obydwu tych kwestiach rządzący zawodzą najmłodsze pokolenie.

Nieuwzględnianie przez polityków kwestii istotnych dla młodych ludzi stanowi symptom braku solidarności międzypokoleniowej. Prezes rządzącej partii (71 lat) traktuje prawo do legalnej i bezpiecznej aborcji w kategoriach ideologicznych i światopoglądowych, nie dostrzegając lub nie licząc się z omówionym wyżej praktycznym znaczeniem tej kwestii dla osób wchodzących w dorosłość. Do kryzysu klimatycznego rządzący podchodzą z kolei w sposób powolny i leniwy. 

W obydwu przypadkach interes młodych ludzi jest inny niż pokolenia obecnych 70-latków i w obydwu przypadkach młodzi ludzie wobec braku solidarności głośno krzyczą „wyp…!”.

Gniew młodych wynika także z szerszego problemu, czyli zawodu państwem jako takim: od problemów z praworządnością, po wadliwy system edukacji, który – co rozumie każdy nastolatek – nie przystaje do wyzwań XXI wieku. Warto pamiętać, że dla młodych ludzi doświadczenia szkolne są jednocześnie doświadczaniem państwa – szkoła jest najważniejszą instytucją publiczną, z jaką mają styczność. Gdy ta instytucja rozczarowuje, daje obraz państwa jako takiego. 

Doświadczenie młodych ludzi to męcząca i niesatysfakcjonująca edukacja (wiele z osób na ulicach dotknięte zostało chaosem ostatniej reformy), ignorowanie przez elity władzy najważniejszego współczesnego wyzwania, jakim jest kryzys klimatyczny oraz wtrącanie się rządzących w osobiste wolności, które zagraża spokojnemu i bezpiecznemu planowaniu przyszłości.

Organizacje pozarządowe mają do odegrania kluczową rolę w rozwijaniu kompetencji obywatelskich dzieci i młodzieży. Praca z oraz na rzecz młodych ludzi w zakresie wzmacniania ich umiejętności formułowania i wyrażania własnego zdania, podejmowania oddolnych działań, współpracy czy samoorganizacji jest niezwykle potrzebna.

Ważne jest także, by NGO-sy tworzyły przestrzeń dla pozaszkolnych obywatelskich aktywności dzieci i młodzieży – od dyskusji na kluczowe dla współczesności tematy, poprzez podejmowanie oddolnych inicjatyw, do wzmacniania udziału w procesach decyzyjnych (np. przez efektywne działania młodzieżowych rad gmin).

Organizacje pozarządowe są podmiotami, które od 89 roku systematycznie dbają o kompetencje obywatelskie młodego pokolenia. Może protesty młodych ludzi, które są przejawem troski o dobro wspólne i gotowości do działania na jego rzecz, stanowią także efekt dotychczasowych prodemokratycznych działań organizacji pozarządowych?

Olga Napiontek – współzałożycielka i wiceprezeska zarządu Fundacji Civis Polonus, obroniła doktorat z socjologii dotyczący edukacji obywatelskiej w gimnazjach. Jest autorką badań i artykułów z dziedziny edukacji obywatelskiej i dialogu obywatelskiego, trenerką projektującą i prowadzącą warsztaty dla nauczycieli, bibliotekarzy, urzędników i młodych ludzi, twórczynią i kierowniczką projektów Fundacji, umożliwiających znaczące uczestnictwo obywatelskie dzieciom, młodzieży oraz dorosłym. Najważniejszy z nich to Młodzieżowe Rady Dzielnic i Gmin, w ramach którego od 2004 roku wypracowuje procedury konsultacji decyzji podejmowanych przez władze lokalne z młodzieżą. Tworzy projekty na rzecz lepszej edukacji obywatelskiej w szkołach, a szczególnie samorządności uczniowskiej. Edukację obywatelską dorosłych wzmacnia poprzez rozwijanie konsultacji i współdecydowania na poziomie lokalnym. Od kilku lat pracuje z bibliotekami publicznymi nad wzmacnianiem ich funkcji jako miejsc edukacji i zdobywania doświadczenia obywatelskiego. www.civspolonus.org.pl, www.mlodziobywatele.pl