Skuteczna kampania 1,5% podatku. 10 sprawdzonych rad ekspertów i ekspertek fundraisingu
1,5% podatku to dla wielu NGO ważne źródło finansowania, które pozwala na większą elastyczność i niezależność. Jak przekonać podatników i podatniczki, by wpisali w deklaracji podatkowej KRS Twojej organizacji OPP? Eksperci i ekspertki radzą: liczy się jasny komunikat i dotarcie do odpowiednich osób. Nie wystarczy prosić – trzeba budować relacje i wykorzystać każdy punkt styku. Oto 10 sposobów, które podpowiedzą, jak zbierać 1,5% podatku!
Skąd wzięła się idea pożytku publicznego i jak przekłada się na pomoc organizacjom pożytku publicznego (OPP)?
O przeznaczeniu 98,5% zbieranych podatków decyduje państwo. Możliwość zadecydowania co stanie się z 1,5% podatku mają obywatele i obywatelki dzięki ustawie o działalności pożytku publicznego i wolontariacie z 2003 roku. Jej ideą było wsparcie pieniędzmi publicznymi organizacji, które działają w ważnych, społecznie użytecznych obszarach pożytku publicznego.
Obecnie ponad 9 tysięcy polskich organizacji społecznych mających status OPP co roku przekonuje nas do przekazania 1,5% podatku. Dla wielu organizacji jest to ważne źródło przychodu gwarantujące prowadzenia działań przez kolejny rok. Niestety rośnie przepaść pomiędzy organizacjami zbierającymi najwięcej funduszy z tego źródła. Jednym z powodów są tzw. subkonta indywidualne (cel szczegółowy), które pożytek publiczny zamieniają na pożytek prywatny, a pieniądze publiczne, które miały służyć wzmacnianiu sektora społecznego i organizacji działających na rzecz wspólnot, trafiają do osób indywidualnych. Z przekazanych w ubiegłym roku przez podatników niemal dwóch miliardów złotych (1 900 240 073,91 PLN) aż 52% (992 504 373,97 PLN) zebrały 22 organizacje.
W porównaniu z zeszłym rokiem, na liście 30 organizacji OPP, które otrzymały największe kwoty z 1,5% podatku, pojawiły się nowe organizacje. W 2024 roku wśród organizacji zbierających najwięcej znalazła się Fundacja Sensoria, która zajęła 12. miejsce z kwotą 17,1 mln zł. W poprzednim roku tej fundacji nie było w czołówce
Pozostałe organizacje OPP, które nadal zajmują wysokie miejsca, to m.in. Fundacja Dzieciom „Zdążyć z Pomocą”, Fundacja Siepomaga oraz Avalon – Bezpośrednia Pomoc Niepełnosprawnym, które od lat utrzymują się na czołowych pozycjach.
Czy zatem będąc organizacją małą i średnią OPP, z małym lub nieistniejącym budżetem marketingowym warto w ogóle myśleć o pozyskiwaniu funduszy z 1,5%? Jak wyróżnić się i dotrzeć do odpowiednich osób i pozyskać znaczącą kwotę? Jak prowadzić skuteczną kampanię 1,5%?
Wspólnie z doświadczonymi fundraiserami i fundraiserkami stworzyłam dla Was dekalog, który z pewnością przyda się organizacjom pożytku publicznego (OPP), które chcą przygotować i przeprowadzić skuteczną kampanię 1,5%.
Oto 10 rzeczy, o których musisz pamiętać, chcąc pozyskać 1,5% podatku dla swojej organizacji OPP:
- Przygotuj dobry komunikat fundraisingowy,
- Strategicznie wybierz grupy docelowe,
- Zidentyfikuj kluczowe punkty styku z darczyńcami i darczynkami,
- Przemyśl dokładnie komunikację,
- Współpracuj z partnerami, którzy wiedzą co to konwersja na wpisanie KRS,
- Nie porzucaj w tym czasie innych kampanii fundraisingowych,
- Znajdź swoją niszę,
- Ułóż plan na cały okres rozliczeniowy,
- Ucz się od innych,
- Dziękuj.
1. Przygotuj dobry komunikat fundraisingowy – klucz do skutecznej kampanii 1,5% podatku
Kampania 1,5% to kampania fundraisingowa, która ma określony czas i cel. Potrzebuje zatem i dobrego komunikatu, który przekona osoby do wpisania numeru KRS na rzecz OPP, a konkretnie Waszej organizacji do swojego PIT-a. Patrząc na to jak zmniejsza się czas skupienia ludzkiej uwagi, informacje muszą być przekazane krótko i treściwie. Zaczynamy od problemu, a potem przedstawiamy nasze rozwiązanie. Ważnym elementem apelu fundraisingowego jest dobre hasło oraz CTA (call to action), czyli jasna informacji o akcji, jaką mają wykonać adresaci. W tym przypadku jest to wpisanie numeru KRS Waszej organizacji do odpowiedniej rubryki zeznania rocznego.
Dobry apel fundraisingowy to taki, który w dosłownie kilka sekund przekazuje darczyńcy kluczowe informacje i odpowiada na jego pytania: co mam zrobić i dlaczego teraz? Komu pomoże moja darowizna? Jak rozwiąże problem tej osoby? W natłoku komunikatów marketingowych nasze treści mają szansę przebić się do świadomości odbiorców i zachęcić ich do przekazania darowizny tylko wtedy, gdy są zrozumiałe po pierwszym rzucie oka. Zasada ta dotyczy każdego materiału, niezależnie od tego, czy jest to e-mail fundraisingowy, list z apelem czy post w mediach społecznościowych.
– Agata Wiencis, Compassion in World Farming
2. Strategicznie wybierz grupy docelowe – jak skierować kampanię 1,5% podatku do właściwych osób?
Komunikat fundraisingowy powinien być kierowany do dobrze zidentyfikowanych i określonych grup osób. W przypadku kampanii 1,5% najlepiej sprawdzają się darczyńcy i darczynki ciepli, czyli tacy i takie, którzy znają już organizację i jej działania. Bardzo często decyzja o przekazaniu 1,5% podatku opiera się na wiedzy o tym co organizacja już zrobiła i śledzeniu jej działań od dłuższego czasu. To trochę nagroda za całokształt aktywności.
Ważne jest, żeby strategicznie zaplanować grupy, do których chcemy dotrzeć z informacją, odgrzebać wszystkie listy wcześniejszych darczyńców, zacząć od rodziny, przyjaciół, znajomych. Do segmentacji darczyńców i darczynek możesz użyć kryteriów geograficznych (mieszkańcy i mieszkanki naszej miejscowości), tematycznych (osoby zainteresowane ogrodnictwem), płciowych czy wiekowych (kobiety 35-55), itd.
Zanim rozpoczniemy poszukiwania nowych segmentów naszych potencjalnych, procentowych „darczyńców”, sprawdziłbym, czy na pewno docieramy do wszystkich grup, z którymi nasza organizacja OPP już jest w kontakcie, nie wykluczając beneficjentów i beneficjentek. Pamiętajmy też, aby kontaktować się z nimi na różne sposoby, a nie tylko wysyłając e-maile i publikując informacje na Facebooku. Myślę np. o telefonowaniu.
– Andrzej Pietrucha, Fundacja Akademia Organizacji Obywatelskich (FAOO)
3. Zidentyfikuj kluczowe punkty styku z darczyńcami – gdzie skutecznie promować 1,5% OPP?
Żeby podjąć decyzję o wsparciu, darczyńca lub darczynka potrzebuje znać Twoją organizację, a więc zetknąć się z opisem problemów, które rozwiązujecie oraz w łatwy sposób znaleźć numer Waszego KRS. Dlatego tak ważne w okresie kampanii 1,5% podatku jest zidentyfikowanie kluczowych touchpointów (punktów styku) – czyli miejsc, w których organizacja OPP spotyka swoich sympatyków, których może poprosić o 1,5% podatku?
Bazowo jest ich kilkadziesiąt, te, o których mówimy najczęściej to:
- numer KRS jako stały element w korespondencji (zawsze w zasięgu ręki i buduje świadomość, że organizacja jest OPP),
- numer KRS wysłany SMS-em (pod ręką, kiedy ktoś rozlicza PIT),
- e-mail, w którym pokazujemy sprawczość – czyli na co zostaną przeznaczone środki (ubrany w storytelling)
- magnes na lodówkę – każdy otwiera lodówkę kilkanaście razy dziennie, więc wie, gdzie jest ten kluczowy numer. A na dodatek, kiedy zajada stres przy rozliczeniu, ten numer „pcha się w oczy”,
- już nie biura księgowe (bo są obstawione), ale ludzie, którzy w swoich społecznościach pomagają rozliczyć PIT (pani Grażynka, która się na tym zna) – to są osoby, które mogą być naszymi ambasadorami przy rozliczeniach.
– Szczepan Kasiński, Armiger
4. Przemyśl komunikację – kampania 1,5% podatku wymaga dobrze zaplanowanej strategii
Nie da się zaplanować i zrealizować kampanii 1,5% bez planu komunikacji. Musisz już pod koniec poprzedniego roku wiedzieć do kogo będziesz chciał_a dotrzeć, jakimi kanałami, z jakim przekazem i jaki masz na to budżet. Komunikacja nie zrobi się sama, a im mniejsze środki możesz na nią przeznaczyć, tym bardziej strategicznie warto to robić.
Jeśli nie masz funduszy na reklamę zewnętrzną czy spoty w telewizji, skup się na docieraniu przez Internet. Jeśli Twoim głównymi darczyńcami są seniorzy i seniorki pomyśl o telefonach i listach. Jeśli nie masz budżetu na współpracę z agencją, poszukaj wolontariusza_ki umiejącego przygotowywać dobrej jakości materiały graficzne w Canvie. Pamiętaj, że zdjęcia czy wideo mają być spójne i powinny pasować do Waszego komunikatu.
Kampania jest bardzo długa, ponieważ trwa ok. 2,5 miesiąca, licząc od dnia 15 lutego, czyli umieszczenia PIT-ów w portalu Twój e-PIT. Pamiętajmy, że rok temu 95% ludzi rozliczało się przez Internet, więc tam powinniśmy się reklamować. Aktywne promowanie przez tak długi czas wymaga sporego budżetu na reklamę. Warto zastanowić się, które grupy docelowe są dla naszej organizacji priorytetem w tej kampanii – i na dotarcie do nich przeznaczyć budżet w pierwszej kolejności.
W mojej ocenie są to grupy ciepłe, czyli osoby, które znają naszą organizację OPP i jej misję. To osoby, które tej pory nas wspierały poprzez darowizny lub popierają naszą misję, podpisując petycje, albo po prostu podoba im się to, co robimy, więc są naszymi fanami na Facebooku lub Instagramie. Z tym osobami kontaktowałabym się kilkukrotnie od lutego do 30 kwietnia, poprzez listy, e-maile, SMS-y i stronę na Facebooku.
– Martyna Mazela, Instytut Fundraisingu
5. Współpracuj z partnerami, którzy wiedzą, co to konwersja – skuteczna kampania 1,5% podatku to dobrze dobrani partnerzy
Wiele organizacji społecznych OPP współpracuje na stałe lub projektowo z agencjami PR-owymi, marketingowymi czy digitalowymi, które pomagają przygotować im także kampanie 1,5% podatku. Ważne, żeby przy wyborze agencji sprawdzić jej doświadczenie w komunikacji tego typu kampanii. Często zdarza się, że osoby z agencji za bardzo skupiają się na kreacji, zapominając o wadze strategii czy egzekucji.
Tymczasem głównymi miernikami w kampaniach 1,5% podatku są:
- całościowa kwota pozyskana w danym roku,
- liczba darczyńców, którzy przekazali swój podatek,
- czy też wysokość średniej wpłaty.
W rozmowach z agencjami warto od początku wiedzieć jakiego wsparcia oczekujemy (analityka, materiały kreatywne, wsparcie przy pozyskiwaniu czasu antenowego, przygotowanie landing page’a, itd.) i jakich rezultatów się spodziewamy. Warto analizować studia przypadków wcześniejszych kampanii i uczyć się na błędach.
Weryfikuj partnerów, którzy robią kampanie. Oni głównie skupiają się na zasięgach i na billboardach (widoczność i wskaźniki marketingowe), nie dbając o to, czy takie działania mają konwersję na wpisanie KRS (czyli prowadzą działania wizerunkowe, których efekt ciężko zmierzyć, a zarobią).
– Szczepan Kasiński, Armiger
6. Nie porzucaj innych kampanii fundraisingowych – jak połączyć kampanię 1,5% podatku z innymi działaniami?
Kampania 1,5% podatku najczęściej toczy się od 15 lutego do 30 kwietnia, jednak nie oznacza to, że w tym czasie należy zrezygnować z innych kampanii fundraisingowych. Przekazanie podatku może być pewnym zwieńczeniem wsparcia darczyńców, którzy w ciągu roku przekazują nam darowizny jednorazowo lub regularnie. Poza tym część osób, zwłaszcza tych oczekujących zwrotu pieniędzy od urzędu skarbowego, rozlicza się wcześnie i może czuć lekką irytację, natykając się przez kolejne miesiące na apele o rozliczenia 1,5% podatku.
Kampanię 1,5% podatku robi się cały rok budując świadomość marki swojej organizacji OPP na różne sposoby. Kampania raz do roku w warunkach ogromnej konkurencji innych OPP nie będzie efektywna przede wszystkim kosztowo. Będzie trudno przebić się z wyróżniającym komunikatem.
Nie zarzucałabym również w okresie kampanii 1,5% podatku innych aktywności fundraisingowych nastawionych na zbieranie środków, bo na koniec dnia ludzie muszą zapamiętać apel fundraisingowy i przypomnieć sobie akurat o naszej organizacji OPP wypełniając zeznanie podatkowe.
Dobrze przygotowana strona internetowa i profile w mediach społecznościowych też nie zaszkodzą. Trzeba użytkownikom jasno dać do zrozumienia, że mają możliwość takiego wsparcia i że nic to ich nie kosztuje. W kampanię trzeba inwestować. W warunkach ogromnej konkurencji w mediach ze strony innych OPP i branży FMCG (red. branża dóbr szybkozbywalnych), która na wiosnę komunikuje swoje produkty zwłaszcza w okolicy świąt wielkanocnych, bez płatnych działań nic się samo nie zadzieje.
– Magdalena Florczak, Lekarze bez granic
7. Znajdź swoją niszę – jak wyróżnić się i skutecznie pozyskać 1,5% podatku?
Starając się przekonać osoby rozliczające się do przekazania 1,5% podatku Twojej organizacji konkurujesz z ponad 9 tysiącami innych NGO-sów mających status organizacji pożytku publicznego (OPP). Tym ważniejsze jest znalezienie swojej niszy i swojego sposobu komunikacji. Mogą to być odważne lub kontrowersyjne kreacje, jak w przypadku kampanii Fundacji Rak&roll, mogą to być kampanie oparte na analizie danych jak w przypadku kampanii Watchdog Polska albo oparte na marketingu szeptanym wśród rodziców podopiecznych Twojej organizacji OPP. Zastanów się, jakie masz zasoby ludzkie i finansowe. Sprawdź jakimi kanałami możesz najlepiej komunikować swój apel fundraisingowy. Myśl nieszablonowo i kreatywnie.
Jest bardzo szeroka grupa osób, która może nam przekazać 1,5% podatku. To wszyscy podatnicy podatku dochodowego od osób fizycznych, którzy wypełniają w tym roku PIT i przy okazji mogą wpisać nasz nr KRS w zeznaniu podatkowym. Pamiętajmy, że Ministerstwo Finansów już od kilku lat wypełnia PIT-y za podatników i umieszcza je w portalu Twój e-PIT, a w zeszłym roku ponad 6,2 mln PIT-ów było zaakceptowanych automatycznie w usłudze. Te osoby nie wpiszą naszego nr KRS, więc są dla nas poniekąd stracone. Automatyczny akcept nie daje możliwości wpisania KRS lub jego zmiany. Dlatego w kampanii do masowego odbiorcy warto skupić się na osobach, które wypełniają PIT przez Internet, poprzez e-Deklaracje, czyli programy np. Pitax, e-pity itp. (ok. 9,4 mln w zeszłym roku) i mają do odliczenia jakąś ulgę lub dodatkowe źródła przychodów, oprócz wynagrodzenia (np. najem, zyski kapitałowe).
– Martyna Mazela, Instytut Fundraisingu
8. Ułóż plan na cały okres rozliczeniowy – kampania 1,5% podatku krok po kroku
Kampania 1,5% powinna mieć swój plan działania rozpisany i znany członkom i członkiniom oraz wolontariuszom i wolontariuszkom organizacji OPP. Jeśli przygotowania do kampanii zaczniesz burzą mózgów w grudniu, w styczniu można stworzyć apel fundraisingowy i materiały graficzne, a może już uruchomić podstronę lub landing page poświęconą 1,5%. Potem zostaje czas przeglądania baz danych i planowania kampanii w social mediach. Warto zastanowić się jak zaangażować różne osoby znające lub wspierające naszą organizację, dać im zadania ambasadorskie, które pozwolą dotrzeć do szerszych kręgów.
To także czas na odnawianie wszystkich osobistych relacji z osobami, które mogą być potencjalnymi darczyńcami, warto stawiać sobie tutaj konkretne cele, np. każda osoba z organizacji poprosi o wpłatę 1,5% pięć osób ze swojego kręgu. 15 lutego wszystko musi być gotowe, a Ty masz plan, co będzie się działo do 30 kwietnia.
To jest długa kampania – warto mądrze rozłożyć siły i nie „wyprztykać się” na początku ze wszystkich asów. Siłą organizacji jest wcześniej zbudowana baza i relacje. Trzeba odkopać wszystkie listy uczestników czegokolwiek i potraktować to jako podstawę. Ważne są także takie typowe rzeczy jak podsypywanie kasą social mediów, żeby zrobić zasięgi, pamiętając oczywiście o dobrym targetowaniu, poruszającym i zrozumiałym komunikacie.
– Magdalena Sadłowska, Habitat for Humanity
Materiał dodatkowy:
9. Ucz się od innych – analizuj skuteczne kampanie 1,5% podatku i inspiruj się nimi
Do stworzenia dobrej i skutecznej kampanii 1% podatku potrzeba zarówno wiedzy z obszaru fundraisingu, marketingu, jak i komunikacji. Nawet jeśli w Waszej organizacji nie ma osób z takim doświadczeniem, warto uczyć się, czytając studia przypadków o kampaniach innych, podobnych do Waszej organizacji OPP.
Warto słuchać podcastów, brać udział w webinarach i konferencjach fundraisingowych (wartościowe wydarzenia organizują Polskie Stowarzyszenie Fundraisingu czy Fundacja Akademia Organizacji Obywatelskich) w Polsce i za granicą. Są już dostępne krótsze i dłuższe kursy fundraisingowe (dużo znajdziesz na platformie Kursodrom), które również pozwolą Ci rozwinąć wiedzę z tego obszaru.
Inspiracje można też znaleźć, rozmawiając z ludźmi zatrudnionymi w agencjach marketingowych czy PR-owych, dla których kampanie 1,5% podatku mogą być twórczym i wartościowym oderwaniem od pracy z klientami komercyjnymi.
Jest jedno niedoceniane narzędzie, które warto wykorzystać. Mam na myśli benchmark, czyli porównywanie się do najlepszych. Zróbcie tak: na liście wyników ostatniej kampanii 1,5% podatku znajdźcie trzy organizacje OPP, których działania są podobne do Waszych i które miały w ubiegłym roku najlepsze wyniki. Potem obejrzyjcie ich stronę internetową i wpiszcie do wyszukiwarki „1,5% podatku dla Fundacji XYZ (tu właściwa nazwa)”. Przeanalizujcie i zaadaptujcie te wzory do własnych potrzeb i możliwości. Gwarantuję, że wasz wynik, dzięki mistrzowskiej inspiracji, będzie lepszy niż rok temu.
– Robert Kawałko, Polskie Stowarzyszenie Fundraisingu
10. Dziękuj za złożenie zeznania podatkowego ze wskazaniem Twojej organizacji i buduj relacje
Po każdej kampanii zrób wewnętrzną ewaluację, zastanów się, co poszło dobrze, co zadziałało, a co należy zmienić w przyszłym roku. Warto też komunikować ile udało Wam się zebrać, ale przede wszystkim podziękować osobom, które przekazały Wam 1,5% podatku. Można to robić różnymi kanałami i różnymi formatami, ważne, żeby informacja dotarła nie tylko do tegorocznych podatników, ale także do osób, które w przyszłym roku mogą zostać Waszymi „darczyńcami”.
Podziękowania organizacji za środki przekazane przez podatników i podatniczki w odpowiedzi na kampanie 1,5% podatku.
A może jakaś grupa ma potencjał do przekształcenia w darczyńców regularnych? W przygotowaniu spersonalizowanych pozdrowień (wspaniale robi to Jurek Owsiak i WOŚP) mogą pomóc Wam narzędzia oparte o sztuczną inteligencję. I pamiętaj, że słowa „dziękuję” nigdy nie jest za dużo.
Podziękowanie nie powinno być o nas, o naszej organizacji OPP, ale o darczyńcy. Przemyślany proces podziękowań ma wielką moc. To znacznie więcej niż wyrażenie wdzięczności, to możliwość nawiązania pogłębienia relacji z osobą wspierającą. Pamiętajmy jednak, że darczyńca swoją wpłatą potwierdził, że nasza misja i działania są ważne. Nie musimy mu więc tego udowadniać po raz kolejny. Dziękując, pokażmy mu, że to on jest ważny!
– Kinga Pańczyszyn-Liśkiewicz, Forum Dialogu
Materiały dodatkowe:
- Jak technologie i sztuczna inteligencja mogą wspierać fundraising?
- Donor journey – jak sprawić, aby darczyńca został z Twoją organizacją na dłużej?
- Jak wzmacniać relacje w społeczności wokół organizacji pozarządowej – sztuka dziękowania
- Ile to jest 1,5%? Podsumowanie darowizn z rozliczeń podatkowych (Fundacja Świętego Mikołaja)
Sieć Obywatelska Watchdog Polska – case study kampanii 1,5% podatku
Case study nagrodzonej w konkursie Effie Polska kampanii Watchdog Polska.
„Podnieśliśmy rekordowy wynik finansowy z poprzedniego roku jeszcze o 17%. Na stabilnym rynku zwiększyliśmy liczbę osób przekazujących nam swój 1% dodatkowo o 11%. Choć na samym początku kampanii 1% Rosja zaatakowała całą Ukrainę i wojna zmieniła priorytety o 180°. Wszyscy rzuciliśmy się do pomocy. Także finansowej. Organizacje OPP o naszym profilu zanotowały straty lub utrzymanie. W tym kontekście nasze wyniki są bardzo cenne i mogą inspirować”.
To opis kampanii, która w zeszłym roku otrzymała brąz w kategorii Non-Profit & Public Service. „Sprawy ważne są zawsze ważne’’ Sieć Obywatelska - Watchdog Polska.
Liderzy: tenpawlak&co., Radost
Współzgłaszajacy: Fabryka Marketingu
A co o zgłoszeniu napisało jury konkursu?
„Praca jest spójna i oparta na danych. Wyniki potwierdzają skuteczność podjętych działań. Praca ma dobre flow i dobrze się ją czyta, jest konkretnie i krótko. Praca poparta analizami i wynikami badań.
Mocną stroną jest przeanalizowanie target grupy po poprzedniej kampanii, żeby dotrzeć jeszcze lepiej i mocniej do darczyńców. Dodatkowy plus za wykorzystanie wiedzy o użytkownikach. Ambitny cel osiągnięty i przebity mimo wybuchu wojny. Mądrze dobrane narzędzia, oparte na danych”.
Teraz już wiesz, jak zbierać 1,5% podatku! Podsumowanie
Nawet jeśli nie jesteś wielką, ogólnopolską organizacją z dużym budżetem, warto potraktować kampanię 1,5% jako możliwość nawiązania relacji z określoną grupą darczyńców i darczynek indywidualnych. To też szansa na stworzenie dobrego apelu fundraisingowego, który może posłużyć także w innych kampaniach. Ważny jest też plan działań i komunikacji w całym okresie wypełniania PIT-ów, wybranie odpowiednich kanałów, którymi traficie od właściwych ludzi — Waszych grup docelowych. Dla wielu organizacji OPP ten typ przychodu to nadal ważne źródło finansowania pozwalające na rozwijanie działalności w kolejnym roku, więc jeśli jesteście organizacją pożytku publicznego, nie rezygnujcie z możliwości pozyskiwania 1,5% podatku i nauczcie się, jak robić to dobrze i skutecznie.
Interesujesz się nowymi technologiami i chcesz w oparciu o nie rozwijać swoją organizację?
Zajrzyj również na blog Sektor 3.0 i zapisz się do newslettera, by nie przegapić kolejnych przydatnych tekstów. Zapraszamy!
Źródło: Sektor 3.0
