Publicystyka - ngo.pl

Z badania przeprowadzonego w 2018 roku na reprezentatywnej próbie polskich stowarzyszeń i fundacji wynika, że 85% z nich jest otwartych na wiedzę i doświadczenie płynące z kontaktów z organizacjami z UE. Trzeba jednak zaznaczyć, że badani odpowiadali na pytanie z użyciem skali, dlatego odpowiedzi około 36% badanych można rozumieć jako „raczej otwarty” lub „umiarkowanie otwarty”.

Wykres 1. Stosunek liderów organizacji do uczenia się z doświadczeń i wiedzy organizacji z UE (badani odnosili się do dwóch przeciwstawnych stwierdzeń korzystając z 10-stopniowej skali)

Przedstawiciele 90% organizacji sądzą, że dotacje z Unii Europejskiej przynoszą raczej korzyści niż szkody, zaś tylko w 10% stowarzyszeń i fundacji liderzy skłaniają się ku tezie, że z funduszami unijnymi wiąże się więcej problemów niż pożytku. Jednoznacznie entuzjastyczny stosunek do środków UE mają przedstawiciele 60% sektora, zaś liderów 30% organizacji można uznać za ich umiarkowanych zwolenników.

Wykres 2. Stosunek liderów organizacji do funduszy UE (badani odnosili się do dwóch przeciwstawnych stwierdzeń korzystając z 10-stopniowej skali)

Wartości w korzystaniu z funduszy unijnych, a także wiedzy i doświadczenia organizacji z innych krajów UE nie widzą przedstawiciele 17% stowarzyszeń i fundacji. Działają one nieco częściej na terenach wiejskich, ale także w największych miastach. Na tle pozostałych NGO wyróżniają się brakiem płatnego personelu. Wolontaryjny model działania (przyjęty z wyboru lub konieczności) potwierdzają wartości wyznawane przez tę część sektora – częściej niż dla innych organizacji jest to „samopomoc” i „zaufanie”, a rzadziej „profesjonalizm”. Analiza aksjologicznych wyborów organizacji zdystansowanych do Unii Europejskiej pokazuje także, że grupa ta rzadziej niż pozostałe stowarzyszenia i fundacje do najważniejszych wartości zalicza otwartość i tolerancję.

Biorąc pod uwagę obciążenie formalnościami związane z korzystaniem z środków europejskich, ich pozytywny wizerunek w polskim sektorze może zaskakiwać.

W kolejnych edycjach badania „Kondycja sektora” ok 60% badanych stowarzyszeń i fundacji deklarowało, że w przyszłości zamierza aplikować o środki UE, choć jednocześnie udział składających wnioski nigdy nie przekroczył 37%.

Zgodnie z wynikami badania z 2018 roku, 23% organizacji co najmniej raz (w ciągu ostatnich 10 lat) uzyskało finansowanie ze środków UE, 14% ubiegało się o nie, ale bez powodzenia, zaś 63% o środki z UE nie aplikowało.

Udział organizacji mających doświadczenie z funduszami europejskimi raczej nie będzie w przyszłości rosnąć. W obecnym okresie programowania (2015-2020) mniej stowarzyszeń i fundacji ma szansę ubiegać się o środki UE, niż miało to miejsce w latach 2007-2014. Zmianę tę widać, kiedy porównamy udział środków unijnych w budżecie całego sektora w kolejnych latach, a także procent organizacji korzystających z tego źródła finansowania.

Wykres 3. Korzystanie z funduszu unijnych i udział środków UE w budżecie sektora

Jednak korzystanie z funduszy UE to nie jedyny sposób na zacieśnianie kontaktów z Europą. Deklarowaną przez większość polskich organizacji pozarządowych otwartość na wiedzę i doświadczenie europejskich organizacji można przetestować, nawiązując międzynarodowe kontakty. Póki co z badań wynika, że udział organizacji posiadających relacje z organizacjami pozarządowym z zagranicy utrzymuje się na stałym poziomie około 30% (przy czym częste, regularne kontakty ma około 5% sektora). A więc ciągle wiele międzynarodowych relacji pozostaje do nawiązania – korzystajmy w otwartej Europy!

Artykuł powstał na podstawie danych zebranych w badaniu „Kondycja organizacji pozarządowych w Polsce 2018”, zrealizowanym metodą CAWI przez Stowarzyszenie Klon/Jawor w 2018 roku na ogólnopolskiej, losowej próbie ponad 1 tys. stowarzyszeń i fundacji.

Badania „Kondycja organizacji pozarządowych w Polsce 2018” zostały sfinansowane ze środków Fundacji im. Stefana Batorego oraz środków Polsko-Amerykańskiej Fundacji Wolności.